Δημήτρης Χ. Σάββας

Πάντα υπήρχαν και υπάρχουν ιδιαίτεροι τύποι, σε όλες ανεξαίρετα τις κοινωνίες. Αυτοί οι τύποι είτε για την χαρακτηριστική ζωή που περνούν, είτε για το ευερέθιστο, το θορυβώδες, ακόμα και το εγκληματικό που έχουν, δημιουργούν μία φήμη γύρω από αυτούς και επιβάλλονται στους ήσυχους πολίτες. Στην λαϊκή ονομασία τους βρίσκουμε σαν «παλικαράδες», «μπράβους», «κουτσαβάκηδες» και με λοιπές άλλες ονομασίες. Τον παλιό καιρό παλικαράδες λεγόντουσαν οι άνθρωποι που δεν είχαν κανένα επάγγελμα και περνούσαν ξαπλωμένοι τις ώρες ολόκληρες στα καφενεία του Ψυρρή, του Λέκκα και της παλιάς αγοράς και ζούσαν από τα χαρτοπαίγνια, καθώς και από άλλες χειρότερες πηγές.

Φυσιογνωμίες παράξενες, βλέμματα αγριεμένα, μουστάκια αρειμάνια, σγουρά μαλλιά, αφέλειες λαδωμένες, αργές χειρονομίες και μια πατατούκα ριγμένη πάνω στον ώμο τους περασμένη στο ένα χέρι. Χαρακτηριστικό επίσης το πλατύ ζωνάρι που σέρνονταν και όποιος τολμούσε να το πατήσει, ήταν αιτία καβγά. Ήταν αδύνατο τότε να μη γίνει ένα επεισόδιο, καβγαδίζοντας και δέρνοντας φιλήσυχους Αθηναίους. Από το 1864 όμως και πέρα, η δόξα του Ψυρρή άρχισε να παρακμάζει. Το πρώτο χτύπημα το έδωσε ο τότε διορισθείς διευθυντής της αστυνομίας Δ. Βρατσάνος, ένας άνθρωπος με μεγάλη ψυχή και σωματική δύναμη. Προσέλαβε πολλούς νταήδες ως αστυνομικά όργανα.

Αυτή τότε άρχισαν να εξοντώνουν τους υπόλοιπους νταήδες και όσοι από αυτούς απέμειναν βρήκαν στέγη ως πρωτοπαλίκαρα διαφόρων πολιτικών. Ένας άλλος αστυνομικός που συνετέλεσε στην καταστροφή των κουτσαβάκηδων ήταν το Επτανήσιος Γεράσιμο Τζανέτος, ο οποίος ως νόμο είχε το… ξύλο! Ακολούθησαν κι άλλοι αστυνομικοί διευθυντές όπως ο διορισθείς επί Τρικούπη Κοσσονάκος, αργότερα ο φον Κολοκοτρώνης, ο οποίος έτρεχε σαν το λαγωνικό σκυλί παντού και τέλος ο φοβερός και τρομερός Μπαϊρακτάρης. Σίγουρα όλοι τον φαντάζονταν αυστηρό, θηρίο, κακό και σκληρό. Όμως όσοι τον γνώριζαν θα έμεναν προ του βουνού της αντιθέσεως. Αγαθός, αρνίον, όπως διαπίστωναν κάποιοι, φιλόστοργος πατέρας και υποδειγματικός οικογενειάρχης.

Ήταν γόνος σουλιώτικης οικογένειας. Είχε λάβει μέρος στην κρητική επανάσταση του 1866, καθώς και στον άτυχη πόλεμο του 1897. Ο Μπαϊρακτάρης έμπαινε επικεφαλής ομάδας Ευζώνων, στα καφενεία και στις ταβέρνες όπου σύχναζαν τα διάφορα κακοποιά αυτά στοιχεία, τους συλλάμβάνε και τους διαπόμπευε δημοσίως στην πλατεία Κλαυθμώνος. Πρώτα-πρώτα τους ξύριζε το μουστάκι, έπειτα κούρευε τις αφέλειες από τα μαλλιά, κατόπιν τους έκοβε το μανίκι από το σακάκι που άφηναν αφόρετο και τέλος τους έκοβε το ζωνάρι, συνήθως κόκκινο που έφτανε μέχρι το χώμα και το οποίο συχνά οδηγούσε σε παρεξηγήσεις, εάν κάποιος τους το πατούσε.

Τέτοιες μέρες… εν έτει 2024 και το νταηλίκι είναι σε έξαρση και μάλιστα στα σχολεία. «Εθνικό πρόβλημα» χαρακτήρισε το bulling ο υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κυριάκος Πιερρακάκης κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της εθνικής καμπάνιας για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας. Όλα αυτά παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Πράγματι τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ανήλικων που έχουν διαπράξει αδικήματα του Ποινικού Κώδικα, αλλά αυτό που είναι σημαντικό, και παράλληλα πολύ ανησυχητικό, αφού έχει αυξηθεί δραματικά η ένταση της βίας.

Ο εκφοβισμός γενικά μέσα στο σχολείο έχει δημιουργήσει προβλήματα και αρκετά θέματα μπαίνουν κάτω από το χαλί με αποτέλεσμα τα περιστατικά βίας να αυξάνονται καθημερινά. Φυσικά άμοιρη ευθυνών δεν είναι η χρήση κινητών, που πολλοί μαθητές χρησιμοποιούν τα κινητά τους προκειμένου να εκθέσουν συμμαθητές τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Θα πρέπει να μπει ένα όριο, ευθύνη έχουμε όλοι μας. Να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο με τη συμβολή όλων μας, πριν πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις. Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός είναι χρέος όλων μας να απαλειφθεί. Ίσως η απόκτηση παιδείας και πολιτισμού βοηθήσει την κλυδωνιζόμενη κοινωνία μας. Ίσως κάτι να ήξερε ο «σκληρός» Μπαϊρακτάρης τότε που απευθυνόμενος στον μεγάλο μας ποιητή Γιώργο Σουρή, του έλεγε: «Κυρ-Γιώργη εσύ με την πένα και εγώ με τον βούρδουλα, θ’ απαλλάξουμε την πόλη από τους κακοποιούς»!.