Εικόνα 1η. «Αυτό το παιδί με τη φαλτσέτα, θέλει να γίνει κομμωτής, γι’ αυτό στριμώχνει όποιον μπορεί μέσα στο σχολείο με το ζόρι.
Έχει κουρέψει κι εμένα», έλεγε τηλεπλάτη -γυρισμένος δηλαδή στον τηλεοπτικό φακό -ένας μαθητής στο σχολείο που δύο 17χρονοι στρίμωξαν έναν 12χρονο και με μια φαλτσέτα και με το «θέλω να γίνω «κομμωτής» του έκοψε το λίγο χνούδι που είχε αναπτυχθεί εκεί στο μουστάκι.
Αγνοώντας ότι δεν ήταν στο κουρείο αλλά στο σχολείο… θα του είχε «φάει», λέει το ρεπορτάζ, και το φρύδι, αλλά χτύπησε το κουδούνι και δεν πρόλαβε. Πρόλαβε όμως ο 17χρονος «κομμωτής» να πάρει από τον 12χρονο το δίευρω που κρατούσε για χαρτζιλίκι.
Εικόνα 2η. Ένα 14χρονο κορίτσι σ’ ένα στενό, στα πιο πολυσύχναστα σημεία της Γλυφάδας, δέχτηκε επίθεση από είκοσι τουλάχιστον συνομήλικούς της, που την χτυπούσαν δίχως έλεος ακόμα κι όταν εκείνη λιποθύμησε. Κανείς δεν έκανε τίποτα, αντιθέτως μαγνητοσκοπούσαν το γεγονός.
Όλα έγιναν από τη ζήλια δύο κοριτσιών γιατί η 14χρονη είναι όμορφη και πρώτη μαθήτρια, ενώ τα νοικοκυροκόριτσα έκαναν κάλεσμα μέσω Instagram να συμμετέχει όποιος επιθυμεί στον ξυλοδαρμό της, δίνοντας συγκεκριμένο ραντεβού.
Δύο εικόνες βίας ανάμεσα σε ανήλικους, ανάμεσα στα τόσα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, ανάμεσα στα εκατοντάδες άλλα που πιθανόν δεν θα μαθευτούν ποτέ, αφού ο φόβος κλείνει τα στόματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε το eleftherostypos.gr, η παραβατικότητα νέων κάτω των 18 ετών έχει αυξηθεί 46% κατά τους 8 πρώτους μήνες του 2024 σε σχέση με την αντίστοιχή περίοδο πέρσι.
Συγκεκριμένα ο αριθμός συλλήψεων ανηλίκων «σκαρφάλωσε» το πρώτο 8μηνο του έτους στις 8.978, ενώ έναν χρόνο πριν οι συλλήψεις δεν ξεπερνούσαν τις 6.157. Κατά μέσο όρο, κάθε ημέρα από την αρχή του 2024 η Αστυνομία προχωρά στη σύλληψη 37 μαθητών Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.
Ο συνολικός αριθμός των συλλήψεων εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τις 10.000 μέχρι το τέλος του 2024. Οι κατηγορίες αφορούν κυρίως ναρκωτικά, ξυλοδαρμούς, ληστείες, κλοπές, διαρρήξεις και κάθε λογής αδικήματα.
Ποιοι είναι όμως εκείνοι οι παράγοντες που επηρεάζουν τα παιδιά και γίνονται πιο επιθετικά στις μέρες μας; Η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, Ελπίδα Παναγιωτουνάκου, εξηγεί πως «οι κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές, η πανδημία, η αύξηση κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ, η παρακολούθηση βίαιων προτύπων στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και η γενικότερη κρίση των αξιών εντείνουν το πρόβλημα», καθώς και πως «οι σημερινοί έφηβοι έχουν γίνει μάρτυρες της ανασφάλειας που προκάλεσαν οι αλλεπάλληλες κρίσεις που έχει βιώσει η χώρα μας την τελευταία δεκαετία και ως εκ τούτου ζουν διαρκώς υπό την σκιάν μιας επικείμενης απειλής.
Η απειλή υποδηλώνει κίνδυνο, ο κίνδυνος επιφέρει άγχος, ενώ γρήγορα το άγχος παραχωρεί τη θέση του στο φόβο. Ο φοβισμένος άνθρωπος προκειμένου να προστατέψει τον εαυτό του, θα γίνει βίαιος και επιθετικός».
Η συσχέτιση πριν την πανδημία είναι εντυπωσιακή, ειδικά στο κομμάτι των σωματικών βλαβών που καταγράφει μια τεράστια αύξηση.
Αυτό που επίσης τρομάζει είναι η μείωση του ορίου ηλικίας κατά το οποίο ξεκινάει η εμπλοκή των ανηλίκων με τον ποινικό νόμο.
«Αναρωτιέμαι πραγματικά πόσα από αυτά που γίνονται δεν θα γίνονταν αν δεν υπήρχε το διαδίκτυο, δηλαδή η διαδικασία ανάρτησης ή δημοσιοποίησης αυτής της συμπεριφοράς.
Η ηρωοποίηση χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά των ανηλίκων και αυτό το προσφέρει με ευκολία και αμεσότητα η διαδικτυακή προβολή, λαμβάνοντας την αναζητούμενη “επιβράβευση” των likes, που είναι περισσότερα όταν ο εντυπωσιασμός από την ανάρτηση είναι μεγαλύτερος», λέει η Χριστίνα Ζαραφωνίτου, καθηγήτρια εγκληματολογίας στο Τμήμα Κοινωνιολογίας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου, θέτοντας το θέμα του διαδικτύου.
Υπάρχουν επίσης αναφορές ότι οι ανήλικοι που προχωρούν σε επιθέσεις και προκαλούν βίαια περιστατικά, προέρχονται από ένα περιβάλλον που “δεν τους λείπει τίποτα”, αλλά ψάχνουν για κάποια “συγκίνηση”.
Ένα ενδιαφέρον εύρημα έρευνας δείχνει επίσης πως οι έφηβοι από́ οικογένειες υψηλότερου οικονομικού επιπέδου αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι ενεπλάκησαν πρόσφατα σε βίαιους καβγάδες.
Η παραβατικότητα ανηλίκων είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο που για την αντιμετώπισή του χρειάζεται συνεργασία πολιτείας, οικογένειας και σχολείου.
«Πρέπει -υπογραμμίζει η κ. Θεανώ Τούμα, ειδικευόμενη Ψυχιατρικής Παιδιού και Εφήβου στο Γ.Ν. Ασκληπιείο Βούλας, να επενδύσουμε στην ανακοπή της κλιμακούμενης βίας με πολλούς τρόπους. Δεν είναι μόνο το bullying, είναι η βία συνολικά στην κοινωνία. Το θέμα είναι να δώσουμε σε αυτά τα παιδιά την ύπαρξη μιας διαφορετικής προοπτικής».
Υ.Γ. Το παρόν γράφτηκε ξημερώματα Σαββάτου. Το πρωί έγινε γνωστό το περιστατικό με τον μαθητή σε γυμνάσιο του Ηρακλείου που γρονθοκόπησε τον διευθυντή του, γιατί ενημέρωσε τους γονείς του, ως όφειλε, για το γεγονός ότι συμμετείχε στην κατάληψη της προηγούμενης ημέρας.