Το ερώτημα είναι αν η ανθρωπότητα έβαλε μυαλό γνωρίζοντας ότι για να ζήσουν οι άνθρωποι ξανά στο Τσέρνομπιλ με ασφάλεια απαιτούνται 24.000 χρόνια.
Ήταν 35 χρόνια πριν.Όπως και τώρα πλησίαζε το Πάσχα, οι μυρωδιές της Άνοιξης κυριαρχούσαν στον αέρα όταν μια είδηση τον μετέτρεψε από ζωογόνο στοιχείο στην υπέρτατη απειλή για την ανθρωπότητα.
Στις 26 Απριλίου 1986, Σάββατο του Λαζάρου, συνέβη η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα πυρηνική καταστροφή στον κόσμο, όταν, έπειτα από μια προσομοίωση διακοπής ρεύματος, απέτυχε το έκτακτο κλείσιμο του μπλοκ αντιδραστήρων “4” του πυρηνικού σταθμού “Λένιν” στο Τσερνόμπιλ.
Στη 1.23 τα ξημερώματα η εγκατάσταση βρέθηκε εκτός ελέγχου και εξερράγη, με τα ραδιενεργά σωματίδια να ανεβαίνουν μέσα από τις φλόγες και ο άνεμος να τα εξαπλώνει στα πέρατα της Ευρώπης και ως εκ τούτου να μολύνεται όχι μόνον το βόρειο τμήμα της σημερινής Ουκρανίας, όπου βρίσκεται το Τσέρνομπιλ.
Η Σουηδία ήταν η πρώτη χώρα που ενημέρωσε τον κόσμο για την καταστροφή, αφού αρχικά η Σοβιετική κυβέρνηση αποφάσισε να κρατήσει την έκρηξη στο Τσερνόμπιλ μυστική.
Το ραδιενεργό σύννεφο χρειάστηκε μερικές μέρες για να φτάσει χώρα μας. Ήταν ήδη Μεγάλη Παρασκευή 2 Μαΐου, καθώς το Πάσχα “έπεφτε” στις 4 Μαΐου. Το Μεγάλο Σάββατο το μεσημέρι το ραδιενεργό νέφος κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας, σύμφωνα με τα μέσα της εποχής. Στην ζωή μας μαζί με τον πρώτο πανικό και την έφοδο στα μπακάλικα και τα σουπερ μάρκετ μπήκαν πολλές άγνωστες λέξεις όπως καίσιο, απεμπλουτισμένο ουράνιο, ραδιο κλπ.
Το ραδιενεργό νέφος έπληξε κυρίως τη γειτονική Λευκορωσία και τη δυτική Ρωσία και μετά εξαπλώθηκε στη Σκανδιναβία και τη δυτική Ευρώπη, με τον αριθμό των θυμάτων να παραμένει ασαφής μέχρι σήμερα και, ενώ η περιβαλλοντική οργάνωση “Greenpeace” κάνει λόγο για περισσότερους από 90.000 νεκρούς, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει 17.000 νεκρούς. Η ραδιενέργεια ήταν τόσο ισχυρή που τα μάτια του πυροσβέστη VladimirPravik έγιναν μπλε από καφέ. Καρκίνοι, λευχαιμίες, αποβολές, παραμορφωμένα παιδιά, δυσπλασίες, δυσμορφίες, διαταραχές ανάπτυξης, νευρολογικά και ψυχιατρικά νοσήματα σημαδεύουν ένα φιλήσυχο, περήφανο λαό, όπως τονίζει στο ομώνυμο βιβλίο της η βραβευμένη με Νόμπελ Λευκορωσίδα συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς.
«…Όταν επέστρεψα σπίτι μου, πέταξα όλα τα ρούχα που φορούσα στο Τσέρνομπιλ στα σκουπίδια. Κράτησα μόνο το δίκοχο και το χάρισα στο γιό μου. Το ήθελε τόσο πολύ! Το φορούσε μέρα νύχτα. Δύο χρόνια αργότερα οι γιατροί διέγνωσαν όγκο στον εγκέφαλό του. Μπορείτε να μαντέψετε τα υπόλοιπα. Δε θέλω να μιλήσω άλλο…», γράφει ένας στρατιώτης που επιστρατεύτηκε να υπηρετήσει στην απαγορευμένη ζώνη κοντά στον αντιδραστήρα.
Σύμφωνα με την Greenpeace περίπου 5 εκατ. άνθρωποι ζουν ακόμα σε περιοχές εκτεθειμένες σε ραδιενέργεια.
Τριανταπέντε χρόνια αργότερα, λίγο λιγότερο από το ήμισυ του ραδιενεργού υλικού στα δασικά εδάφη στην Αυστρία διασπάται, αλλά το καίσιο-137 είναι ακόμη μετρήσιμο, όπως αναφέρει σε χθεσινές δηλώσεις του ο Έβαλντ Πλάντοζαρ, ο υπεύθυνος ακτινοπροστασίας του ομόσπονδου κρατιδίου της Στυρίας.
Υπάρχει ακόμα ραδιενεργό υλικό σε μία τσιμεντένια σαρκοφάγο, που όμως πλέον καταρρέει, και χτίστηκε πάνω από τον αντιδραστήρα μετά το ατύχημα. Ένα καινούργιο περίβλημα χτίστηκε πάνω από τη σαρκοφάγο και η προστασία του θα διαρκέσει μόνο για 100 χρόνια. Ταυτόχρονα, οι εργασίες αποκατάστασης της σαρκοφάγου στο εσωτερικό συνεχίζονται.
Το ερώτημα είναι αν η ανθρωπότητα έβαλε μυαλό γνωρίζοντας ότι για να ζήσουν οι άνθρωποι ξανά στο Τσέρνομπιλ με ασφάλεια απαιτούνται 24.000 χρόνια.
Το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα όπως σημειώνει η οργάνωση στην Ιαπωνία ήρθε να μας θυμίσει ότι το ρίσκο για περισσότερα ατυχήματα σαν το Τσέρνομπιλ υπάρχει ακόμα, οπουδήποτε χρησιμοποιείται η πυρηνική ενέργεια.
Η γειτονική Τουρκία ετοιμάζεται για το πρώτο της πυρηνικό εργοστάσιο στο σεισμογενές Ακογιού ενώ μια ακόμα παράμετρος που εντείνει τον φόβο είναι αυτή της τρομοκρατίας. Επίθεση στις πυρηνικές μονάδες του Βελγίου φαίνεται πως ετοίμαζαν τα αδέρφια El – Bakraoui που πραγματοποίησαν τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες.
«…Δεν ξέρουμε» -αναφέρεται στο βιβλίο της Αλεξίεβιτς « πώς να χειριστούμε αυτό το τρόμο. Δεν έχουμε την ικανότητα. Γιατί απλούστατα, δεν μπορούμε να το συγκρίνουμε με οποιαδήποτε άλλη ανθρώπινη εμπειρία ή με οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας. Αναρωτιέμαι λοιπόν: Τι είναι προτιμότερο; Να θυμάται κανείς; Ή να ξεχνά;».