Οι δρόμοι, λέει, έγιναν ποτάμια.
Μήπως όμως νωρίτερα τα ποτάμια
είχαν γίνει δρόμοι;
Αυτή η κακοκαιρία δεν είχε όνομα και ανάδοχο. Αυτό δεν την έκανε λιγότερο φονική και καταστροφική. Εκ των υστέρων θα μπορούσε να πάρει το όνομα του «Κώστα Βεργάκη», του άτυχου 50χρονου, που παρά τη φαντασία που έβαζε στο φωτογραφικό φακό του, δεν θα μπορούσε ν’ απαθανατίσει τέλος σαν το δικό του. Νεκρός μέσα στο αναποδογυρισμένο αυτοκίνητό του, που παρασύρθηκε από ορμητικό χείμαρρο στην Αγία Πελαγία.
Μπορούσε ακόμα να πάρει και το όνομα «Ευγενία Κιρίλοβα», όπως λεγόταν η 49χρονη συνεπιβάτιδά του, που αν και εγκατέλειψε το όχημα δεν κατάφερε να ξεφύγει από τη μοίρα της…
Οι ανθρώπινες απώλειες φυσικά και προέχουν των φυσικών καταστροφών, μα η κατάρρευση των υποδομών, η έλλειψή τους, η παραβίαση της λογικής και του περιβάλλοντος, έχουν πρωταγωνιστή τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο θύτη που καταλήγει θύμα των έργων του. Και ως τέτοιο λογίζεται και η κλιματική αλλαγή. Εκτός και αν τα ρίξουμε όλα στον ανάδρομο Ερμή… Προσωπικά ο δύσμοιρος φωτογράφος δεν έφταιξε αλλά πνίγηκε από τις συνέπειες.
Η κλιματική κρίση προσφέρει απλόχερα θύματα και καταστροφές. Σκληρή, αδυσώπητη που μετατρέπει τον άνθρωπο σε καρυδότσουφλο που βρίσκεται στο έλεος ενός ορμητικού χειμάρρου.
Στην προκειμένη περίπτωση αρκούσαν 15 λεπτά για τον όλεθρο. Το «αντίστροφο τσουνάμι» από τη στεριά προς τη θάλασσα, ήταν ένας πρωτόγνωρος εφιάλτης. Οι δρόμοι, λέει, έγιναν ποτάμια. Μήπως όμως νωρίτερα τα ποτάμια είχαν γίνει δρόμοι; Το ερώτημα δεν λαϊκίζει, αλλά ας μην επανερχόμαστε σε θέματα που έχουν εξαντληθεί και πρακτικές που έχουν καταδικαστεί. Ο Μανόλης Γλέζος δεν θα μπορούσε να το είχε πει πιο ξεκάθαρα: «Του ορφανού του δίκιο και του ποταμού το δίκιο, μην το πειράξεις».
Τις ανθρώπινες ενοχές, αν υφίστανται τέτοιες, έρχεται να καταπραΰνει ο καθηγητής διαχείρισης φυσικών καταστροφών, Ευθύμιος Λέκκας, που ισχυρίζεται ότι «κανένα έργο δεν θα μπορούσε να συγκρατήσει τα ορμητικά νερά». Μα αυτό είναι άνευ όρων παράδοση!
Ο άνθρωπος θύμα και θύτης μαζί, καλείται να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, αν θέλει να μετριάσει τις απώλειες. Οι επίμονες υπερπυρκαγιές του καλοκαιριού και οι μανιασμένες βροχοπτώσεις γίνονται ολοένα και συχνότερο σκηνικό τρόμου. Πλέον υπάρχουν και η γνώση (αν και όχι πάντα στο αρτιότερο επίπεδο, ειδικά για την πρόβλεψη του μεγέθους της καταιγίδας) και τα μέσα.
Οι υποδομές (όπου υπάρχουν) χωλαίνουν, γιατί σχεδιάστηκαν με άλλα δεδομένα. Μεγάλες καταστροφές και επιπλέοντα οχήματα στη θάλασσα της Αγίας Πελαγίας δεν βλέπουμε πρώτη φορά. Το τουριστικό θέρετρο έχει πληγεί και στο παρελθόν, μα τα αντιπλημμυρικά έργα που ολοκληρώθηκαν στη παρούσα αυτοδιοικητική θητεία, μελετήθηκαν, λέει, από τους προηγούμενους για να αντέχουν λιγότερο όγκο νερού…
Και επειδή είναι σε εξέλιξη μεγάλα έργα όπως ο ΒΟΑΚ και το αεροδρόμιο Καστελλίου, ελπίζω οι μελετητές να έχουν κάνει πιο (σου)ρεαλιστικούς υπολογισμούς. Το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» έκλεισε το Σάββατο για κάποιες ώρες, αφού πλημμύρισε η πίστα και δεκάδες πτήσεις έχασαν τον προορισμό τους. Μα και ο μπούσουλας έχει χαθεί σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως το φράγμα των Δαφνών, που όταν και άμα γίνει θα θωρακίσει την αντιπλημμυρική προστασία του Ηρακλείου. Καρκινοβατεί για χρόνια.
Συνέπεια μιας αλυσίδας λαθών. Δεν ήταν μόνο χαμηλή η τιμή μονάδας στις αποζημιώσεις, αλλά ξέχασαν να καταθέσουν και τα χρήματα των απαλλοτριώσεων στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, που θα συνιστούσε και την εκκίνηση των εργασιών, παρά τις όποιες διαφωνίες των ιδιοκτητών γης.
Σίγουρα υστερούμε στη συνεργασία των εμπλεκομένων φορέων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Το επιχειρησιακό πλάνο πάσχει. Ο κρατικός μηχανισμός έστειλε μήνυμα με το 112 στους κατοίκους του Λασιθίου για απαγόρευση και περιορισμό των μετακινήσεων, αλλά όταν πια στο… απροειδοποίητο Ηράκλειο είχε συντελεστεί η τραγωδία. Πλέον θα βλέπουμε κατάχρηση του 112, όπως έγινε το καλοκαίρι με τις εκκενώσεις των οικισμών, λόγω πυρκαγιών.
Ας σηκώσουμε όλοι τα μανίκια και ας προσπαθήσουμε περισσότερο να κατανοήσουμε τα λάθη μας και τους μεγαλύτερους κινδύνους που έρχονται.
Γι΄ αυτό λοιπόν: λιγότερες selfies και πιο πολλή δουλειά!