Βαδίζουμε ολοταχώς προς ένα κόσμο ριζικά διαφορετικό από αυτόν στον οποίο μεγαλώσαμε και μάθαμε να ζούμε, τον ψυχροπολεμικό και μετα-ψυχροπολεμικό. Η διακυβέρνηση Τραμπ έρχεται να αλλάξει όχι απλά τη θέση και τον ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στον κόσμο, αλλά και την ίδια τη χώρα στο εσωτερικό της.
Λένε αρκετοί πως οι αλλαγές αυτές που βλέπουμε σήμερα να συμβαίνουν, τόσο στην αμερικανική κοινωνία, όσο και στη διεθνή πολιτική, δεν είναι σημερινή υπόθεση. Ξεκίνησαν εδώ και χρόνια, ήδη από την προεδρία Ομπάμα ή για άλλους και πολύ νωρίτερα ακόμα.
Αλήθεια είναι, όμως, μισή αλήθεια.
Δεν είναι μόνο ότι έχει αλλάξει όλο το εξωτερικό πακέτο, η ρητορική, το λεξιλόγιο, οι τρόποι της εξουσίας. Έχει αλλάξει και το ίδιο το περιεχόμενο. Μέχρι τώρα, με όλη τη στροφή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής εδώ και χρόνια, φαινόταν να υπάρχει μια στρατηγική.
Τώρα δεν υπάρχει τίποτα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ συμπεριφέρεται ως ο «τρελός βασιλιάς» του “Game of Thrones” και οι στενοί του συνεργάτες τον επευφημούν, αποθεώνοντάς τον ενώ κατακρεουργεί τη χώρα του. Χθες αποφάσισε να απολύσει τους μισούς υπαλλήλους του Υπουργείου Παιδείας, προχθές διαφήμιζε στον Λευκό Οίκο τα αυτοκίνητα που παράγει ο Έλον Μασκ και την ίδια ημέρα αποφάσιζε να επιβάλει 50% δασμούς στα καναδικά μεταλλεύματα, για να αλλάξει άποψη λίγο αργότερα.
Τι θα μείνει όρθιο στην Αμερική, τι θα διασωθεί στην παγκόσμια ηγεμονία της και την εθνική συνοχή της, όταν θα τελειώσει αυτή η περίοδος που μόλις άρχισε;
Ουδείς μπορεί να απαντήσει. Η Αμερική, που γνωρίζει ο κόσμος τα τελευταία ογδόντα χρόνια, δεν υπάρχει πια. Και κανένας δεν είναι έτοιμος για αυτή την αποδρομή, ούτε καν οι αντίπαλοί της.
Ουδείς μπορεί σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο να αναλάβει τον ρόλο και τις ευθύνες των ΗΠΑ στο ορατό μέλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο κόσμος μας να γίνεται διαρκώς και πιο άναρχος. Εκεί οφείλεται και η δραστηριότητα περιφερειακών δυνάμεων, όπως η Τουρκία του Ερντογάν. Η ρευστότητα αυτή επιβάλλει και τη δική μας διαρκή εγρήγορση, ώστε να μην μας επιβληθούν τετελεσμένα.
Είναι βέβαιο ότι θα έρθει, πολύ πιο σύντομα από όσο πιστεύαμε, η εποχή που μια επερχόμενη γενιά δεν θα μπορεί να καταλάβει πώς η Αμερική εξουσίαζε τον κόσμο τη δεκαετία π.χ. του ‘80, ‘90 ή 2000. Όπως κανένα παιδί της γενιάς μου δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι η Βρετανία ήταν μια παγκόσμια αυτοκρατορία έως και τρεις ή τέσσερις δεκαετίες πριν γεννηθούμε.
Μόνο που επειδή η παγκόσμια κοινότητα τρέχει πια με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, με ανάλογους ρυθμούς θα σβήσει και η αμερικανική κυριαρχία. «Μεγάλη αναταραχή, υπέροχη κατάσταση» ειπώθηκε κάποτε και σίγουρα έχει ισχύ σε κάποιες περιπτώσεις. Από την μεγάλη αναστάτωση που έχει τεθεί σε κίνηση, κάποιοι θα ωφεληθούν και κάποιοι θα χαθούν. Είμαστε σε θέση να δούμε έγκαιρα τις αλλαγές και να κινηθούμε έξυπνα;
Οι Έλληνες δεν είμαστε χθεσινοί σε αυτά τα παιχνίδια. Οι εποχές επιτάσσουν ταχύτητα, αποφασιστικότητα και πρωτοβουλία. Χρειαζόμαστε περισσότερη αυτοπεποίθηση, εξωστρέφεια και ανεξαρτησία. Και κυρίως χρειάζεται να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, να μην ομφαλοσκοπούμε, όπως τόσο μας αρέσει. Ας κάνουμε εμείς αυτά που πρέπει ή έστω αυτά που μπορούμε, την ώρα που παρακολουθούμε τον σύγχρονο Νέρωνα να βάζει φωτιά στη σύγχρονη Ρώμη…