Ένα στυλό αξίας τριάντα λεπτών φτάνει να κοστίζει στο δημόσιο 70 λεπτά με αυστηρή προσήλωση στο γράμμα του νόμου
Πολλές φορές συνηθίζουμε να τα “χωνουμε” στη χώρα μας για όσα κακά συμβαίνουν και στην πραγματικότητα είναι πολλά κυρίως σε σχέση με την πολιτισμένη Δύση. “Μόνο εδώ γίνονται αυτά ”συνηθίζουμε να λέμε κυρίως όσον αφορά στην γραφειοκρατία και έχουμε κάθε δίκιο με το μέρος μας. Η Ελλάδα είναι 26η στις ψηφιακές υπηρεσίες μεταξύ των 28 της ΕΕ και πρωταθλήτρια στη γραφειοκρατία καταλαμβάνοντας την 27η θέση.
Ακόμα βέβαια δεν καταλαβαίνω τη σχετική ταχύτητα στις ψηφιακές υπηρεσίες όταν πρόκειται το κράτος να τα πάρει από τον έρμο πολίτη και την τεράστια δυστοκία όταν πρόκειται να τον εξυπηρετήσει.
Εν πάση περιπτώσει, ο περίφημος “μπάρμπας από την Κορώνη” ζει και βασιλεύει, αφού παρόλα όσα γίνονται, τα πισωγυρίσματα είναι περισσότερα.
Tο Εργαστήριο Οικονομικής Ανάλυσης και Πολιτικής του Τμήματος Οικονομικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) χαρτογράφησε για παράδειγμα τη διαδρομή των δαπανών του Δημοσίου από τη στιγμή που θα υποβληθεί ένα αίτημα πίστωσης, μέχρι την πληρωμή του δικαιούχου. Τι προέκυψε; Ένα στυλό αξίας τριάντα λεπτών φτάνει να κοστίζει 70 λεπτά με αυστηρή προσήλωση στο γράμμα του νόμου και με απόλυτη διαφάνεια των διαδικασιών.
Παράλληλα, η έρευνα θέτει το εύλογο ερώτημα: “γιατί να χρειάζεται να συνεδριάσει ένα σώμα 40-50 ανθρώπων, όπως ένα Δημοτικό Συμβούλιο ή η Σύγκλητος Πανεπιστημίου για να διαπιστώσει ότι… κάποιος εκτυπωτής χρειάζεται μελάνι;”.
Αφήστε που υπάρχει μια διαδρομή των σαράντα βημάτων, που ακολουθεί κάθε αίτημα δαπάνης από την υποβολή του, θέτοντας ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας, όσο και για την αξιοποίηση των ανθρώπινων και οικονομικών πόρων των δημόσιων φορέων, καθώς και για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της «χαρτούρας».
Ένα από τα παράδοξα που ανέδειξε η επικαιροποίηση στοιχείων του 2014 είναι ότι οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, όχι απλώς δεν μειώθηκαν, αλλά τα βήματα για την έγκριση ενός αιτήματος δαπάνης αυξήθηκαν από τα 32 στα 40 και κατά περιπτώσεις σε ακόμη περισσότερα.
Επικαλούμενος και την εμπειρία της διοίκησης, που άσκησε ως αρμόδιος για τα οικονομικά του ΑΠΘ ο αντιπρύτανης κ. Βαρσακέλης αμφισβητεί τη σκοπιμότητα πολλών εκ των 40 βημάτων, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις εκτιμά πως θα μπορούσαν να συντμηθούν και χωρίς να επηρεαστεί καθόλου το θέμα της διαφάνειας.
Το «αδηφάγο τέρας» της γραφειοκρατίας αποκτά ακόμη πιο μυθικές διαστάσεις, παρατηρώντας κανείς στον σχετικό χάρτη των διαδικασιών ότι το ίδιο αίτημα θα πρέπει να περάσει από το Τμήμα Πρωτοκόλλου έξι φορές στα διάφορα στάδια της διαδικασίας!
Πόσο κοστίζουν λοιπόν τα 40 βήματα;
«Το συνολικό κόστος της διαδικασίας της απευθείας προμήθειας χωρίς την υπογραφή σύμβασης με τον προμηθευτή, δηλαδή δαπάνη προμήθειας μικρότερη των 2.500 ευρώ, ανέρχεται σε 70 ευρώ και αυξάνει σημαντικά και μπορεί να πλησιάσει τα 200 ευρώ σε συμβάσεις άνω των 10.000 ευρώ».
Και φυσικά οι περιπτώσεις να ‘χεις να γραφεις. Ακόμα θυμάμαι τις 3.000 υπογραφές αρμοδίων υπηρεσιών παραγόντων που χρειάστηκε η επένδυση Costa Navarino. Ενδεικτικό είναι πως το κράτος ζητεί κατά μέσον όρο 10 δικαιολογητικά για κάθε πράξη συναλλαγής στην αγορά ακινήτων (π.χ. αγοραπωλησία, αποδοχή κληρονομιάς κ.τ.λ.), ενώ συνολικά υφίστανται 22 δικαιολογητικά που ζητούνται από τους ενδιαφερόμενους, ανάλογα με την πράξη που θα πραγματοποιήσουν. Τα ίδια δικαιολογητικά θέλει κι η Ουγκάντα.
Κι οι περιπτώσεις δεν έχουν τέλος, όπως και το ίδιο το «αδηφάγος τέρας» της γραφειοκρατίας που έρχεται από το παρελθόν και δεν σκοπεύει να μας εγκαταλείψει και στο άμεσο μέλλον. Άλλωστε όπως είχε πει κάποιος σοφός «Όσο πιο μακρύ είναι ένα αδιέξοδο, τόσο πιο πολύ μοιάζει με δρόμο».