Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποκαλούσε πριν κάποια χρόνια, το φαινόμενο, «παγκόσμιο πρόβλημα υγείας που παίρνει διαστάσεις επιδημίας». Σήμερα δεν περνά σχεδόν μέρα να μην ακούσουμε για περιστατικά βίας κατά των γυναικών κι ακόμα για γυναικοκτονίες.
Ο εχθρός είναι κυρίως μέσα στο σπίτι. Σε δείγμα γυναικών που ρωτήθηκαν, αφού είχαν καταφύγει σε δομές φιλοξενίας, στο 82% των περιπτώσεων βία άσκησε ο πρώην ή ο νυν σύζυγος ή σύντροφος και «δευτερευόντως κάποιος συγγενής πρώτου βαθμού», ενώ το 3% των περιπτώσεων αφορούσε περιστατικά που σημειώθηκαν στον χώρο εργασίας με δράστες τον εργοδότη ή τον πελάτη.
Σχεδόν στις μισές περιπτώσεις είχε σημειωθεί μεταβολή της εργασιακής σχέσης του δράστη, ενώ αντίστοιχη μεταβολή είχε βιώσει πάνω από το 65% των θυμάτων.
Σε μεγάλο ποσοστό οι θύτες ήταν και εκείνοι θύματα βίας -το 46,4%- ή αντιμετώπιζαν πρόβλημα ψυχικής υγείας -21,4%. Η μορφή βίας που ασκήθηκε στα θύματα ήταν σχεδόν ισότιμα ψυχολογική-συναισθηματική και λεκτική, και ακολουθεί η σωματική βία.
Η κακοποίηση συνέβαινε και πριν από την οικονομική κρίση, αλλά το 54,1% των γυναικών είπαν ότι επιδεινώθηκε η σχέση με τον δράστη εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, και μάλιστα εντάθηκε λόγω των περισσότερων ωρών εργασίας του συζύγου ή οικονομικών προβλημάτων που προέκυψαν στην πορεία της σχέσης.
Ραγδαία αύξηση εμφάνισαν οι καταγγελίες για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας τους πρώτους εννέα μήνες του 2024 στην Κρήτη σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο το 2023 και 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη 2η Έκθεση του «Παρατηρητηρίου για τη Βία κατά των Γυναικών στην Κρήτη-WOMEN_WATCH», με Φορέα υλοποίησης τον «Σύνδεσμο Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου και Ν. Ηρακλείου».
Πιο συγκεκριμένα, από 1 Ιανουαρίου 2024 έως και 30 Σεπτεμβρίου 2024 καταγράφηκαν 1151 περιστατικά, δηλαδή σταθερά καταγγέλθηκαν πάνω από 127 περιστατικά το μήνα, περίπου 4 περιστατικά ανά ημέρα.
Εξάλλου, οι καταγγελίες στο διάστημα αναφοράς από 1 Ιουλίου έως 30 Σεπτεμβρίου από το 2022 μέχρι και το 2024, που περιλαμβάνονται στη 2 η Έκθεση του «Παρατηρητηρίου», έχουν σχεδόν υπερδιπλασιαστεί (από 221 αναφορές το 2022 σε 464 το 2024). Η κατανομή των καταγγελιών ανά νομό ακολουθεί αυξητική τάση, αναλογικά με τον πληθυσμό του, με τον Ν. Ηρακλείου να βρίσκεται στην πρώτη θέση.
Η βία που ξεσπά, πλήττει και τα παιδιά. Ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα κακοποίησης, και σε ποσοστό 70-90% οι θύτες ανήκουν στο στενό ή ευρύτερο περιβάλλον της οικογένειας του παιδιού. Η βία εκφράζεται ως σωματική κακοποίηση κυρίως για τα αγόρια, και ως σεξουαλική κακοποίηση κυρίως για τα κορίτσια.
Σταθερό μοτίβο των βίαιων σχέσεων αποτελεί μια μεγάλη γκάμα επαναλαμβανόμενων κακοποιητικών συμπεριφορών: Απότομα και βίαια ξεσπάσματα θυμού, απειλές, προσβολές, διαρκής υποτίμηση και χρήση υβριστικών χαρακτηρισμών, απομόνωση από το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον, άσκηση πίεσης για ερωτική συνεύρεση χωρίς συναίνεση, έντονα και παράλογα ξεσπάσματα ζήλιας, άσκηση ελέγχου της κάθε κίνησης, πιέσεις για εγκατάλειψη της εργασίας ή των σπουδών, οικονομικός έλεγχος (παρακράτηση εισοδήματος, στέρηση βασικών εφοδίων επιβίωσης).
Όλα τα παραπάνω αποτελούν -σύμφωνα με την γυναικεία μη κερδοσκοπική οργάνωση ΔΙΟΤΙΜΑ- στρατηγική εκφοβισμού, που ο δράστης ασκεί συνειδητά, σκόπιμα και μεθοδευμένα. Πρόκειται για προσχεδιασμένη κακοποίηση, που τις περισσότερες φορές δεν αφήνει ορατά σημάδια και δεν ασκείται σχεδόν ποτέ δημόσια.
Δεν βγήκε λοιπόν «εκτός εαυτού», δεν «έχασε τον έλεγχο», όπως συχνά ακούμε, αντίθετα κακοποιώντας ο δράστης ασκεί (κοινωνικό) έλεγχο. Την επόμενη φορά που θα ακούσεις λοιπόν ότι μια γυναίκα κακοποιείται, μην ρωτήσεις «μα γιατί δεν φεύγει;».
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που παγιδεύουν τις γυναίκες σε μια κακοποιητική σχέση. Η φυγή σε καμία περίπτωση δεν είναι μια απλή προσωπική επιλογή.
Αν είσαι θύμα έμφυλης βίας κάλεσε τη Γραμμή SOS 15900.