Η Αγνοδίκη, ή ακόμα περισσότερο η Υπατία, σίγουρα θα γελούσαν, αν άκουγαν, αιώνες μετά και συγκεκριμένα το 1992, μια ομιλούσα κούκλα να λεει τη φράση: “Τα μαθηματικά είναι δύσκολα”.
Μπορεί από την εποχή της Αγνοδίκης να έχουν περάσει αιώνες και αιώνες, όμως ακόμα και σήμερα η παρουσία του γυναικείου φύλου στον επιστημονικό κλάδο δεν είναι στα καλύτερά της, όπως δείχνουν τα στοιχεία με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη. Η Αγνοδίκη ήταν η πρώτη καταγεγραμμένη στην παγκόσμια ιστορία γυναίκα γιατρός.
Αγνόησε τους νόμους της Πολιτείας, που απαγόρευαν την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος από μέρους των γυναικών και, φορώντας ανδρικά ρούχα, σπούδασε Ιατρική. Είχε φοβερές επιυχίες ως γιατρός, παραπέμφηκε σε δίκη, όπου αποκάλυψε το φύλο της, αλλά όλες οι γυναίκες, και ιδίως οι πλούσιες και οι εταίρες, τής συμπαραστάθηκαν, με αποτέλεσμα να αθωωθεί και στη συνέχεια να αλλάξει ο νόμος.
Η πρωτοπόρος αυτή Ελληνίδα ή ακόμα περισσότερο η Υπατία, φιλόσοφος, αστρονόμος, μαθηματικός και διευθύντρια της Νεοπλατωνικής Σχολής στην Αλεξάνδρεια, σίγουρα θα γελούσαν, αν άκουγαν, αιώνες μετά, και συγκεκριμένα το 1992, μια ομιλούσα κούκλα να λέει τη φράση: “Τα μαθηματικά είναι δύσκολα”.
Παρόλες τις τότε αντιδράσεις, υπάρχει ακόμα μια υποβόσκουσα ιδέα, που προπαγανδίζει τον μύθο ότι οι γυναίκες δεν τα καταφέρνουν στην επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά, λόγω βιολογικών ανεπαρκειών. Κοινώς “δεν τα παίρνουν εύκολα”, όπως τα αγόρια. Η Τζέσικα Κάντλον, από το Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon της Πενσιλβάνια, διεύθυνε πέρσι μια ερευνητική ομάδα, η οποία εξέτασε την εγκεφαλική ανάπτυξη των αγοριών και των κοριτσιών.
Η έρευνά της, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση “Science of Learning”, έδειξε ότι πράγματι δεν υπάρχουν διαφορές στην εγκεφαλική λειτουργία των αγοριών και τον κοριτσιών που να δικαιολογούν διαφορές στις μαθηματικές ικανότητες.
Σύμφωνα με τη Eurostat, μέτριες είναι οι επιδόσεις της Ελλάδας, με τη χώρα μας να κατατάσσεται 19η μεταξύ των 27 χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το ποσοστό των γυναικών στην επιστήμη.
Εκ των σχεδόν 15 εκατ. επιστημόνων και μηχανικών που είχε η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2018, το 59% ήταν άνδρες και μόλις το 41% γυναίκες. Σχεδόν ανδροκρατούμενος ο μεταποιητικός τομέας, με 79% των επιστημόνων και μηχανικών να είναι άνδρες, ενώ πιο ισορροπημένη η εικόνα στον τομέα των υπηρεσιών (54% άνδρες και 46% γυναίκες).
Οι αποκλίσεις μεταξύ των χωρών – μελών ήταν ακόμη μεγαλύτερες. Σε τέσσερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Λιθουανία, Βουλγαρία, Λετονία και Δανία) η επιστήμη είναι γένους… θηλυκού, με το 57% των επιστημόνων στη Λιθουανία, το 52% σε Βουλγαρία και Λετονία και το 51% στη Δανία να είναι γυναίκες. Απόλυτη ισότητα μεταξύ των δύο φύλων στην Πορτογαλία, με το ποσοστό των γυναικών στο 50%.
Στον αντίποδα, σε Φινλανδία, Ουγγαρία, Λουξεμβούργο και Γερμανία, το ποσοστό των γυναικών είναι κάτω από το ένα τρίτο, μόλις 29% στη Φινλανδία, 30% στην Ουγγαρία, 31% σε Λουξεμβούργο και 33% στη Γερμανία. Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα, αν και το ποσοστό των Ελληνίδων επιστημόνων παραμένει σε επίπεδα χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που είναι 41%.
Στη χώρα μας, το 39% των επιστημόνων και μηχανικών είναι γυναίκες, στα ίδια επίπεδα με τη Γαλλία και τη Δημ. της Τσεχίας και σε υψηλότερα επίπεδα από χώρες όπως η Ολλανδία, η Ιταλία και η Γερμανία. Η επιστήμονας που έκανε την έρευνα δήλωσε: “Η κοινωνία και η κουλτούρα πιθανότατα απομακρύνουν τα κορίτσια από τις επιστήμες, που συνδέονται με τα μαθηματικά και με τις επιστήμες γενικότερα”.
“Ο… Άι Βασίλης έφερε ως δώρο στην κόρη μου ένα επαγγελματικό μικροσκόπιο πριν δύο χρόνια. Τώρα θέλει να γίνει επιστήμονας! Είναι επτά ετών!”. Είναι η καλύτερη απάντηση και την έδωσε η δρ. Ιόλη Νικολαΐδου, μέλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού στο Τμήμα Επικοινωνίας και Σπουδών Διαδικτύου, στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.