Εισερχόμενοι στο 2025 έχουμε ήδη συμπληρώσει το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα. Σε ‘μάς, που έχουμε τις παιδικές και νεανικές μας μνήμες ριζωμένες στις τελευταίες δεκαετίες του προηγούμενου, μοιάζει λίγο σαν ψέμα… Πόσο μάλλον όλες οι αλλαγές που έχουν φέρει τα τελευταία χρόνια. Ο κόσμος μέσα στην τελευταία δεκαπενταετία μοιάζει να στροβιλίζεται με ρυθμούς άγνωστους ως τότε για πολύ καιρό. Όμως, εδώ είμαστε. Αυτός είναι ο κόσμος μας σήμερα, αυτοί είμαστε και εμείς και πρέπει, μέσα σε όλον αυτό τον ορυμαγδό εξελίξεων, να έχουμε μια πυξίδα.
Η πυξίδα πρέπει σίγουρα να είναι ατομική, του καθενός, αλλά και συλλογική, πολλές συλλογικές πυξίδες: του τόπου, της χώρας, της διεθνούς περιφέρειας, του κόσμου, και όλες πρέπει με κάποιο τρόπο, αν είναι δυνατόν, να δείχνουν τον ίδιο βορρά. Δύσκολη δουλειά, αν όχι και ανέφικτη, άπιαστη. Εκεί όμως που υπάρχουν τα δύσκολα, εκεί πρέπει να επιστρατεύουμε και τα καλύτερά μας στοιχεία. Έχουμε κάνει πολύ μεγάλη διαδρομή μέχρι εδώ, για να αφήσουμε τώρα να μας παρασύρει ένα ρεύμα που δεν μπορούμε ή μάλλον δεν τολμούμε να ελέγξουμε.
Σε τούτη την προσπάθεια, τον καθημερινό αγώνα να κρατήσουμε τη ζωή μας και τη δημιουργική μας δύναμη ατόφια απέναντι στη φασαρία του κόσμου, η ενημέρωση έχει ρόλο κυρίαρχο όσο ποτέ πριν. Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας, το ακούμε να επαναλαμβάνεται κάθε λίγο. Κι όμως, νιώθουμε συχνά απληροφόρητοι, ανενημέρωτοι, απροετοίμαστοι για όσα συμβαίνουν. Νιώθουμε να μην έχουμε την εργαλειοθήκη που θα μας βοηθήσει σε κάθε στιγμή να καταλάβουμε όσα συμβαίνουν, και να διαχειριστούμε ίσως ακόμα τις καταστάσεις που διαμορφώνονται.
Αυτή η εργαλειοθήκη, πέρα από την πρώτη και βασική παιδεία μας, δεν είναι άλλη από τα μέσα ενημέρωσης. Και τα μέσα ενημέρωσης είναι πρωτίστως οι άνθρωποί τους. Αυτοί οι άνθρωποι σχεδιάζουν και σμιλεύουν τα εργαλεία με τα οποία καθεμιά και καθένας μας στέκεται καθημερινά μέσα στον θόρυβο και τη σκόνη που σηκώνει η επικαιρότητα. Αυτοί φροντίζουν να έχουμε καθαρή ματιά για να δούμε όσα έρχονται και να ξέρουμε πώς να τα βάλουμε σε μια σειρά, για να κρατήσουμε ασφαλείς τους εαυτούς μας και τους δικούς μας, για να κρατήσουμε παραγωγικές τις δουλειές μας, για να κρατήσουμε ζωντανά τα όνειρά μας.
Ο ρόλος αυτός που εξ αντικειμένου έχουν τα μέσα ενημέρωσης συνθέτει κατά συνέπεια μια ευθύνη για τους ανθρώπους τους, για όλους εμάς. Μια ευθύνη να είμαστε πρωτίστως ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, για να είμαστε και με τους πολίτες στους οποίους απευθύνεται η δουλειά μας. Να κάνουμε κάθε φορά τις απαραίτητες σταθμίσεις, όσο γίνεται ανεξάρτητα από τα συμφέροντα, αλλά όχι και από τις ιδέες και τις αξίες μας.
Και όσο καινούργια κι αν είναι τα μέσα με τα οποία φτάνουμε σε κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, ο κώδικας, η εθιμική βάση, τα δόγματα που πρέπει να υπηρετούμε κάθε φορά που παράγουμε λόγο με αποδέκτη την κοινωνία, δεν είναι καινούργια. Αντίθετα, είναι πολύ παλιά, τόσο παλιά όσο και ο Τύπος: να ελέγχουμε την εξουσία, να υπερασπιζόμαστε το δημόσιο συμφέρον και να εκπαιδεύουμε τους πολίτες. Γιατί οι πολίτες είναι τα κύτταρα κάθε δημοκρατικού οργανισμού.
Αυτή την ευθύνη ή την αποδέχεσαι ή την αποποιείσαι, μέσος δρόμος δεν υπάρχει. Μόνο αν την αγκαλιάσεις μπορείς να προχωρήσεις με βήματα σταθερά και ίσια. Το έχει πει άλλωστε ως αξίωμα τού βίου ο Νίκος Καζαντζάκης, οδοδείκτης του σύγχρονου ελληνικού πνεύματος: «Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.» Γιατί τότε, ό,τι κι αν έρθει, θα ξέρουμε ότι έχουμε κάνει το χρέος μας. Καλή Χρονιά!