Καλοκαίρι στη Μεσσαρά 40, 50 χρόνια πριν. Ξαφνικά ξυπνώ στο χθες κα το βλέπω να ενώνεται με αόρατο νήμα με το σήμερα και το ίδιο αόρατο νήμα να τυλίγει τον πλανήτη ολάκερο.
Κι αν μιλάμε συχνά για ξενοιασιά, μάλλον περιγράφουμε την κατάσταση που συνήθως βρίσκει έδαφος στις παιδικές ψυχές και ζωγραφίζει τα άγουρα όνειρα. Οι εποχές ήταν, είναι και μάλλον θα εξακολουθήσουν να είναι δύσκολες, τα προβλήματα πολλά κι οι λύσεις που έρχονται δείχνουν να “μπάζουν”.
Μεγάλο πρόβλημα εκείνα τα χρόνια στον κατακίτρινο κάμπο ήταν να προλάβει να έρθει το “τέρας”, η θεριζοαλωνιστική στην ώρα της, γιατί μετά θα ήταν αργά για σιτάρι, κριθάρι κι άχυρα.
Το άγχος της θεριζοαλωνιστικής έφυγε μαζί με τα σπαρτά που αντικατέστησαν οι κορωνέικες ελιές.
Νύχτες ολόκληρες περνούσαν οι άνθρωποι στα καρπουζοχώραφα, την καινοτομία της εποχής, φυλάγοντας τον καρπό τους, ώσπου να ‘ρθουν οι έμποροι με τα τριαξονικά και να φορτώσουν “πεταχτές” τις καρπούζες για την εξαγωγή.
Κι ύστερα ο τρύγος στα αμπέλια, στα Λίσματα και αλλού, οι ποτάσες, οι οψιγιάδες και οι σταφίδες. Οι φόβοι για μια ξαφνική Αυγουστιάτικη ή Σεπτεμβριανή μπόρα ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστεί και όταν συνέβαινε οι άνθρωποι βουτούσαν ως το γόνατο στη λάσπη, για να σώσουν τη σοδειά τους.
Οι φόβοι για να μην κλαπεί η σταφίδα ξενυχτούσε τους παραγωγούς στους οψιγιάδες ή πάνω στους σωρούς με τα τσουβάλια έξω από τις αποθήκες της Ένωσης.
Δεν έλειπαν όμως τα Καλοκαιρινά πανηγύρια, οι βεγγέρες στα κατώφλια και τα γλέντια στις πλατείες των χωριών.
Την Πέμπτη το παζάρι στο Ασήμι, την Παρασκευή στο Τυμπάκι και το Σάββατο στις Μοίρες. Το τελευταίο εκτός από το εμπορικό παζάρι κι αυτό των λαχανικών είχε και κείνο της ζωοπανήγυρης με αγοραστές και τσαμπατζήδες να παζαρεύουν.
Οι άνθρωποι στα χωριά δεν ασχολούνταν και πολύ με τις εκλογές στην Αμερική αλλά συχνά πυκνά στις συζητήσεις ανέφεραν το lifestyle της εποχής, με την οικογένεια Ωνάση να πρωτοστατεί και συχνά ακούγονταν το όνομα Χριστίνα, όπου οι εξελίξεις σχολιάζονταν λες και μιλούσαν για “το κορίτσι της διπλανής πόρτας”.
Ένα Καλοκαιρινό Σάββατο μεγάλος ντόρος και βουητό ξέσπασε στο παζάρι των Μοιρών. Οι Τούρκοι είχαν εισβάλει στην Κύπρο. Γενική επιστράτευση και πανικός. Όλοι έτρεχαν ψάχνοντας τον τρόπο να βρεθούν γρήγορα στα σπίτια τους ή πού παρουσιάζονταν οι στρατεύσιμοι άνδρες.
Κι ύστερα τα Μάταλα. Σημείο κατατεθέν της περιοχής και τότε και τώρα. Τώρα ως φολκλόρ νότα μιας άλλης εποχής και τότε ως ένας τόπος που προκαλούσε συχνά εντάσεις για “όσα έκαναν εκεί οι κολασμένοι χίπηδες” και η αλήθεια ως παιδιά ποτέ δεν μάθαμε τί ήταν αυτά!
Μεγάλο αγκάθι κι ο δρόμος της Μεσσαράς που τότε ήταν ένας υποτυπώδης επαρχιακός δρομάκος και σήμερα ένας σύγχρονος αυτοκινητόδρομος με προβλήματα και έργα που απαιτούνται συνεχώς.
Και κάπου εκεί ανάμεσα στα σοβαρά, τα αστεία, τα χαριτωμένα, τα περίεργα και τα ευτράπελα, να και ο εφιάλτης της λειψυδρίας, το πρόβλημα της Μεσσαράς στο διηνεκές.
Κάνω εικόνα την πολυπληθή λιτανεία στο κέντρο των Μοιρών με επικεφαλής τον αείμνηστο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Τιμόθεο για να βρέξει, κι όταν είχε νερό τους καταπότες να ξεχειλίζουν και τα νερά να τρέχουν στους δρόμους.
Οι δεκαετίες πέρασαν, το όνειρο έγινε πραγματικότητα, το φράγμα της Φανερωμένης έγινε και πανηγυρίστηκε δεόντως.
Όμως οι τελευταίες δυσάρεστες εξελίξεις, με τις κλοπές του νερού αλλά και την γενικότερη κατάσταση με την κλιματική αλλαγή και τις χαμηλές βροχοπτώσεις, αναδεικνύουν το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα μιας από τις παραγωγικότερες περιοχές της Κρήτης, τη λειψυδρία. Αυτό που ήταν πριν από 50 χρόνια κι είναι και σήμερα!
Στην επίπλαστη ξενοιασιά των παιδικών μας χρόνων ακόμα και τα προβλήματα έμοιαζαν γοητευτικά περίεργα, μια αφορμή να βλέπουμε εικόνες, να τις κάνουμε λέξεις και να στοιβάζουμε αναμνήσεις.