Είμαστε στη δεκαετία του ’60 στην Αμερική και κέντρο δράσης είναι μια μικρομεσαία διαφημιστική εταιρεία. Πρωταγωνιστές; Βασικά (τι έκπληξη) οι άντρες. Οι γυναίκες είναι πολλές, αλλά αυτές στις οποίες έχει ανατεθεί – από τους άντρες – κάποιος ουσιαστικός ρόλος είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού και παλεύουν διαρκώς να κερδίσουν την θέση τους.
Όλα αυτά συμβαίνουν στην αμερικάνικη σειρά Mad Men, η οποία προβαλλόταν από το 2007 έως το 2015 και διέτρεξε όλη τη δεκαετία του ’60 δείχνοντας τις μικρές και μεγάλες κοινωνικές πολιτικές μετατοπίσεις της εποχής. Στο κέντρο της, όμως παραμένει από το πρώτο μέχρι το τελευταίο επεισόδιο η «μάχη των φύλων». Για την ακρίβεια η επιβολή του αρσενικού φύλου έναντι του θηλυκού με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
Δηλαδή η πατριαρχία ως κοινωνικό σύστημα και δομή διάρθρωσης της κοινωνίας. Βλέποντας την σειρά μπορείς ως έναν βαθμό να διαπιστώσεις τις αλλαγές που έχουν επέλθει με τους αγώνες του φεμινιστικού κινήματος, όλα αυτά τα χρόνια.
Καταρχάς η ορατότητα και η δημοσιότητα που λαμβάνουν τα περιστατικά κακοποίησης γυναικών απέχει όπως η μέρα με την νύχτα. Ειδικά το κίνημα του MeToo που μόνο η αναφορά του προκαλεί αλλεργία στους μάτσο, παραδοσιακούς, συντηρητικούς άντρες έδωσε θάρρος και κουράγιο σε ολοένα και περισσότερες γυναίκες και στην Ελλάδα να βγουν δημόσια και να μιλήσουν, είτε είναι διάσημες και άρα διαθέτουν κάποιου είδους δημόσιο βήμα, είτε όχι.
Επίσης όλο και περισσότερες γυναίκες – αν και ακόμα συγκριτικά λιγότερες από τους άντρες – αρχίζουν και κατέχουν διευθυντικές θέσεις σε εταιρείες, διεκδικούν και συχνά κερδίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Η μεγάλη εικόνα έχει όντως σημαντικές αλλαγές, αλλά έχει και μεγάλα προβλήματα. Οι σχεδόν καθημερινές γυναικοκτονίες και στη χώρα μας και παγκοσμίως είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Γυναίκες δολοφονούνται επειδή είναι γυναίκες και κάποιοι τις θεωρούν κτήμα τους.
Το προφανές αυτό «κίνητρο» δεν το αναγνωρίζει βέβαια ούτε η κυβέρνηση αρνούμενη πεισματικά να καθιερώσει θεσμικά τον όρο «γυναικοκτονία» αλλά ούτε και χιλιάδες άντρες εκεί έξω που λένε για δολοφονία και τίποτε άλλο. Χρησιμοποιούν και ένα… εξαιρετικής έμπνευσης επιχείρημα που λέει ότι «όταν σκοτώνουν άνδρες, γιατί δεν το λέτε ανδροκτονία;».
Το ερώτημα αυτό μπορεί να απαντηθεί αρκεί να σκεφτεί κανείς τους αιώνες καταπίεσης των γυναικών. Μπορεί μάλιστα να απαντηθεί μέσα από τα παραδοσιακά μας τραγούδια που έχουν γραφτεί για το αίμα των γυναικών που έχει χυθεί γιατί «παράκουσαν» τον άντρα «αφέντη».
Το να είσαι γυναίκα σημαίνει ακόμα να έχεις κακοποιηθεί σεξουαλικά και να σε ρωτάνε οι εισαγγελείς τι είδους εσώρουχο φορούσες, ή αν προκάλεσες με κάποιο τρόπο τον άντρα.
Σε μικρότερες, καθημερινές εικόνες, σε αυτό που ονομάζεται casual σεξισμός, αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στις έρευνες που έχουν δημοσιευθεί πρόσφατα για τα πάρα πολλά περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης εναντίον γυναικών σε χώρους εργασίας. Μήπως όμως να μιλήσουμε και για τις δήθεν «αθώες» πράξεις παρενόχλησης των γυναικών στο δρόμο είτε είναι βλέμματα είτε σχόλια;
Κάθε κοινωνική αλλαγή ειδικά ενός τόσο βαθιά ριζωμένου τρόπου αντίληψης και διάρθρωσης των σχέσεων, απαιτεί πολύ χρόνο και πολλή προσπάθεια για να αλλάξει, αν τελικά αυτό συμβεί.
Στην προκειμένη περίπτωση όμως έχουμε την πλευρά της πατριαρχίας που αντιστέκεται σθεναρά σε αυτή την αλλαγή υπό τον φόβο του… ευνουχισμού και της απώλειας των πάλαι ποτέ κατακτημένων «προνομίων». Μέσα σε όλα προστέθηκε και ο «μπαμπούλας» της woke ατζέντας.
Αυτοί που εξακολουθούν να στηρίζουν ρητά ή υπόρρητα, συνειδητά ή υποσυνείδητα ότι η πατριαρχία είναι το ένα και μοναδικό σύστημα που υπάρχει και κανένα άλλο, δεν αντιστέκονται απλά, δολοφονούν για να την διατηρήσουν ζωντανή και δημιουργούν «παραδείγματα» για την περίπτωση που κάποια αντισταθεί.
«Είδες στις ειδήσεις τι έπαθε η άλλη, το ίδιο θα πάθεις» φωνάζει ο κακοποιητής πριν τελικά υλοποιήσει την πράξη του.
Θα ήθελα πολύ να πιστέψω ότι αυτά είναι τα θραύσματα ενός συστήματος που αργοπεθαίνει, ενός κοινωνικού συστήματος που σκορπάει μόνο θάνατο, καταπίεση και θλίψη και την ίδια στιγμή στρέφει αλλού το βλέμμα όταν του λες ότι αυτό είναι ο υπαίτιος. Δεν είμαι τόσο αισιόδοξος.
Για αυτό που είμαι αισιόδοξος, είναι ότι ο αγώνας να νικηθεί αυτό το θηρίο θα συνεχιστεί.