Δεν ξέρω ποιος έχει ευθύνες, ιδιώτες και κράτος, αλλά όταν χαρακτηρίζεις διατηρητέο ένα μνημείο που ανήκει σε ιδιώτες, θα πρέπει να του παρέχεις και τα ανάλογα οικονομικά μέσα, αλλά και τα κίνητρα
Πριν λίγες ημέρες και χωρίς καμία ουσιαστική αντίδραση μπήκαν οι μπουλντόζες σ’ ένα από τα πιο όμορφα ιστορικά κτήρια του Ηρακλείου, την οικία Μηλιαρά, που ανήκει στην Οθωμανική περίοδο της πόλης μας. Το κτήριο που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίου Μηνά και Ιωαννίνων, παραδόθηκε στη φθορά του χρόνου, αν και πριν λίγα χρόνια που είχε ξεκινήσει μια εκστρατεία πολιτών για τη διάσωση του, η κατάσταση είχε χαρακτηριστεί αναστρέψιμη.
Τα στοιχεία του ΦΕΚ, βάσει του οποίου χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο είναι ότι, «ήταν κτισμένο στο β’ μισό του περασμένου αιώνα. Το σαχνισί του ορόφου στηριζόταν σε ξύλινα καμπύλα φουρούσια που απολήγουν σε κόσμημα μουσουλμανικής τέχνης. Τα παράθυρα, καμαρωτά ή ορθογώνια, είχαν πατζούρια με γρίλλιες ή είναι ταμπλαδωτά.
Οι παραστάσεις του θυρώματος που έφεραν το επίκρανο είχαν καθαρά μορφολογικό προορισμό». Όλα αυτά ανήκουν πλέον στο παρελθόν σε μια χώρα που καταχώνει, γκρεμίζει και εξαφανίζει όταν και όσο μπορεί το αρχαίο, το βυζαντινό και το πρόσφατο παρελθόν της στο όνομα μιας ανάπτυξης παγκοσμιοποιημένης και ομογενοποιημένης.
Εκεί που υπήρχε η ομορφιά και η καλαισθησία του οθωμανικού μας παρελθόντος χωρίς κανέναν κομπλεξισμό όπως οι γείτονες Τούρκοι, πιθανότατα θα ξεφυτρώσει ένα τσιμεντένιο κτήριο, σαν τα δεκάδες της πόλης, χωρίς ύφος, χωρίς καλαισθησία, χωρίς ταυτότητα.
Από το συγκεκριμένο κτήριο έχω προσωπικές αναμνήσεις. Για χρόνια στο ισόγειο του, εκεί στις αρχές του ‘90 στεγαζόταν το φωτοτυπείο δύο αγαπημένων μου ξαδέρφων.
Σημείο συνάντησης πολιτικών μηχανικών και αρχιτεκτόνων σε μια εποχή που άνθιζε η οικοδομή και οι υπολογιστές ήταν στη σφαίρα της φαντασίας, το φωτοτυπείο ήταν και η δική μου αγαπημένη στάση ανάμεσα στα ρεπορτάζ στην πρώτη μου δουλειά στην εφημερίδα «Δημοκράτης». Πολύ καλύτερο στην όψη τότε, ήταν ένα κτήριο κόσμημα για τον δρόμο και το Ηράκλειο.
Δεν ξέρω ποιος έχει ευθύνες , ιδιώτες και κράτος, αλλά όταν χαρακτηρίζεις διατηρητέο ένα μνημείο που ανήκει σε ιδιώτες θα πρέπει να του παρέχεις και τα ανάλογα οικονομικά μέσα, αλλά και τα κίνητρα για να το αναπαλαιώσει και να το εκμεταλλευτεί. Αλλιώς ,όσες ανακηρύξεις και να κάνεις είναι για τα «μάτια του κόσμου» και για να μπορεί το κράτος να νίπτει τας χείρας του με περισσή ευκολία ,αλλά και υποκρισία.
Δεν είναι τυχαίο που σε μεγάλες και μικρές πολεις, σε πολλές χώρες του εξωτερικού με παρελθόν και μέλλον διατηρούνται τα κτήρια που έχουν να κάνουν με την ταυτότητα και την ιστορία της πόλης. Κι όπου δεν μπορούν να τα διατηρήσουν ως έχουν μέσα κι έξω, η τεχνολογία έχει δώσει λύσεις.
Ακόμα θυμάμαι τη μεγάλη εντύπωση που μου είχαν κάνει στο ταξίδι μου στις Βρυξέλλες, τα δεκάδες παλιά κτήρια που είχαν υποστηλωθεί τα εξωτερικά μέρη τους κι από μέσα δημιουργούνταν σύγχρονες κατασκευές. Προφανώς, εκεί υπάρχει η βούληση και η θέληση, όπως είναι φανερό ότι δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Τσιμέντο ας γίνουν όλα…