Ανατρέχοντας στις απόψεις των σοφότερων αντρών που πέρασαν από ετούτο τον μάταιο κόσμο όσον αφορά την μιμητική συμπεριφορά του ανθρώπου, διαπιστώνουμε ότι αυτές μπορεί σε πολλά σημεία να μην συμφωνούν και αντιπαρατίθενται, αλλά οι περισσότερες τείνουν προς το συμπέρασμα ότι η μίμηση αποτελεί γνώρισμα των υποδεέστερων, γενικώς, ατόμων. Για μερικούς, η μίμηση αντιπροσωπεύει την πιο ειλικρινή μορφή ανασφάλειας.
Άλλοι την θεωρούν ως την πλέον αδιάψευστη μορφή κολακείας του μίμου απέναντι σε εκείνον που ζηλεύει και μιμείται φανερά. Για άλλους, η συγκεκριμένη συμπεριφορά παραπέμπει στα στάδια ενηλικίωσης των μικρών παιδιών.
Σύμφωνα με τον Αυστριακό φιλόσοφο Ρούντολφ Στάϊνερ, κατά τα διάφορα στάδια ανατροφής των παιδιών, πρέπει να έχουμε συνεχώς στο μυαλό μας στο πώς θα μπορούμε να δημιουργήσουμε καλύτερα το πιο ευνοϊκό περιβάλλον για τη μιμητική τους συμπεριφορά στις πράξεις και συμπεριφορές των μεγαλύτερων.
Κι’ αν για τους φιλόσοφους αυτή είναι η ενδεδειγμένη άποψη και ενέργεια, για τους λογοτέχνες, όπως ο αφροαμερικανός συγγραφέας Τζέιμς Μπάλντουιν, τα μικρά παιδιά ποτέ δεν τα καταφέρνουν να ακούν τους μεγαλύτερους, αλλά πάντα καταφέρνουν να τους μιμούνται!
Αφορμή για την παραπάνω αναφορά σε γνώμες εμβληματικών μορφών του κόσμου μας, αποτέλεσε η γενικότερη παρουσία του επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην διεθνή έκθεση της Θεσσαλονίκης. Για να είμαστε βεβαίως περισσότερο ακριβείς, η μιμητική συμπεριφορά του ξεκίνησε εδώ και πολλά χρόνια πριν.
Η προσπάθεια αντιγραφής σε πολλά σημεία του Ανδρέα Παπανδρέου, άρχισε με την μίμηση της ομιλίας του ηγέτη και ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, και μάλιστα με σχετική επιτυχία, θα λέγαμε. Ίσως η απουσία γραβάτας από το ντύσιμό του να παρέπεμπε σε μια προσπάθεια αποστασιοποίησης από εκείνον, αλλά πάντως όχι πετυχημένη.
Όμως τώρα, ξεπέρασε εαυτόν. Πίσω του σε μεγάλες οθόνες, ανάμεσα από ομιλίες, σημειολογικές συμπεριφορές και παραπομπές, εναλλάσσονταν τα χρώματα του κόκκινου και του μωβ, αλλά ώ του θαύματος, τώρα ενδιαμέσως φιγουράριζε ανέμελα και το πράσινο, σημείο κατατεθέν του ΠΑΣΟΚ που γνωρίσαμε κατά κόρον κάποτε όλοι. Κι’ όταν ξεστόμισε αδιάφορα και ανερυθρίαστα εκείνο το «Είμαστε έτοιμοι και αποφασισμένοι να αναλάβουμε και πάλι το βάρος της ευθύνης για να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από την Ελλάδα», όλες οι αντίθετες και φυγόκεντρες γνώμες κατέρρευσαν δίκην χάρτινου πύργου.
Οι εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων, το κοινό και όσοι βρέθηκαν στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, βίωσαν ομολογουμένως μια ξεχωριστή εμπειρία. Στίχος, για τους νεότερους, από το ‘Πνευματικό εμβατήριο’ του Άγγελου Σικελιανού, ποίημα που γράφτηκε στα 1945, την περίοδο τουτέστιν που η έρμη χώρα μας προσπαθούσε να εξέλθει από τη φρικτή δοκιμασία του πολέμου και της ναζιστικής κατοχής, ασχέτως αν στη συνέχεια βυθίστηκε σε μια άλλη περισσότερο βαρειά και ακόμα πιο δυσβάσταχτη με κύριο χαρακτηριστικό την αδελφοκτόνα τακτική, οι πικροί καρποί της οποίας εξικνούνται, επηρεάζουν και δηλητηριάζουν μέχρι και τις δικές μας μέρες.
Είναι προφανής πως η συνολική προσπάθεια του ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι η διείσδυση και άλωση με κάθε μέσο του κεντρώου χώρου, ένα σεβαστό ποσοστό από τον οποίο μετακόμισε εκλογικά στο σημερινό πολιτικό σχηματισμό που κυβερνά τη χώρα, ίσως γιατί ο τελευταίος και ιδεολογικά μετακινήθηκε ιδεολογικά και προς τα εκεί.
Έτσι, οι όποιες λεκτικές αναφορές και ασκήσεις ιδεολογικής ισορροπίας στις οποίες προβαίνει η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, δεν στοχεύουν πουθενά αλλού παρά στην κατάληψη σημαντικού χώρου του κέντρου, όπως αυτό χαρακτηριζόταν με τις γνωστές ταμπέλες του προηγούμενου αιώνα, ανεφάρμοστες όχι μόνο για τον καινούργιο αιώνα που εδώ και δύο δεκαετίες αισίως διανύουμε, αλλά και την νέα χιλιετία. Σημαντική θέση εν προκειμένω παίζουν δύο λεπτομέρειες.
Η μια είναι ότι στο εσωτερικό αυτού του πολιτικού σχηματισμού επικρατούν άνεμοι υφέρπουσας και υποχθόνιας αμφισβήτησης, και η άλλη ότι σύντομα το σημερινό ΚΙΝΑΛ επανακάμψει σε κόμμα του ΠΑΣΟΚ, πιθανόν να αλλάξει ηγεσία η οποία ίσως για ένα υποψιασμένο πολιτικό παρατηρητή επηρεάσει πολλά επίπεδα στην πολιτική ζωή του τόπου μας.
Για να κλείσουμε το σημερινό κείμενο, ας γυρίσουμε μερικούς αιώνες πίσω, μακρυά χρονικά και γεωγραφικά, στον Κομφούκιο ο οποίος προέτρεπε σε όσους επιχειρούν να αποκτήσουν κάποια ψήγματα σοφίας να έχουν υπ’ όψιν τους ότι ο ικανός προβληματισμός είναι η ευγενέστερη τακτική, η μίμηση που είναι η πιο εύκολη και η εμπειρία που είναι και η πιο πικρή.
Ο μιμητισμός ή πιθηκισμός είναι ίδιο όσων επιθυμούν να φανούν μεγάλοι, χωρίς τα απαιτούμενα προσόντα και χωρίς σταθερές απόψεις και χαραγμένη πορεία. Για την ηλικιωμένη κυρία της γειτονιάς μου, σε μερικούς ταιριάζει περισσότερο εκείνο, κάπως τροποποιημένο βέβαια, που ακούμε τον τελευταίο καιρό στους τηλεοπτικούς μας δέκτες τα βράδυα, « Όταν βγεις έξω, ζιβάγκο να πάρεις!».
* Ο Γιώργος Σχορετσανίτης είναι χειρουργός και διευθυντής του χειρουργικού τομέα στο ΠΑΓΝΗ