Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα οι οθόνες των τηλεοράσεων ήταν πλημμυρισμένες από εντυπωσιακές εικόνες και πολυποίκιλους σχολιασμούς για όσα διημείφθησαν στο εσωτερικό του Προεδρικού Παλατιού της Άγκυρας, πριν από λίγο καιρό. Αναφέρομαι στο επεισόδιο εκείνο, ή πιο σωστά στη στιγμή εκείνη, που ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ κάθισαν με όλη την άνεσή τους στους δύο αναπαυτικούς καναπέδες που βρίσκονταν μπροστά τους και την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να στέκεται όρθια, αμήχανη και να σιγομουρμουρίζει ακατάληπτους φθόγγους. Ίσως βεβαίως τα πράγματα να διορθώθηκαν λίγο με την παρουσία των μεγάλων καναπέδων που επίσης βρίσκονται δεξιά και αριστερά των δύο κύριων καθισμάτων στο βάθος της αίθουσας, σε έναν από τους οποίους τελικά κάθισε η φον ντερ Λάιεν, αλλά το κακό είχε ήδη επιτελεσθεί και είχε πάρει την άγουσα για τα πέρατα και όλες τις απίθανες γωνιές του κόσμου. Το γεγονός σχολιάστηκε δυσμενώς και ποικιλοτρόπως από σχεδόν όλα τα σχετικά δίκτυα, με δυσμενή στην πλειονότητα των περιπτώσεων σχόλια, κι’ ίσως τώρα φαινομενικά να ξεχάστηκε, αλλά το κακό είχε ήδη γίνει! Μια γυναίκα στην υψηλή αυτή θέση της Ε.Ε. αναγκάστηκε να ταπεινωθεί από δύο άντρες, αλλά κυρίως από τον απρόβλεπτο Πρόεδρο της διπλανής χώρας τη στιγμή μάλιστα που δείχνει συμπεριφορά όχι αρμόζουσα στο γυναικείο φύλλο, απαξιώνοντας ταυτόχρονα την γνωστή και σημαντική Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης την οποία σημειωτέον ο ίδιος είχε υπογράψει. Όμως εδώ δεν πρόκειται μόνο για περιφρονητική και μειωτική αντιμετώπιση μιας γυναίκας, αλλά για το συγκεκριμένο και υψηλό αξίωμα της Ευρώπης, ασχέτως βέβαια με τον τρόπο και τη διαδικασία με την οποία ανήλθε σε αυτό.
Όμως, προκύπτουν αβίαστα σοβαρά ερωτηματικά που αφορούν την συγκεκριμένη επίσκεψη των δύο ευρωπαίων αξιωματούχων στην Τουρκία, και κυρίως ποιος ήταν ο τελικός σκοπός τους εκεί, σχεδόν αμέσως μετά το τελευταίο ευρωπαϊκό συμβούλιο και τη γνωστή του απόφαση για τις σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της τελευταίας, ως συνηθίζει. Τώρα που κατακάθισε κάπως ο κουρνιαχτός εκείνης της ιστορίας, ξαναήρθε στο προσκήνιο όχι τα πρωτόκολλα που κυριαρχούν στο εσωτερικό της γηραιάς ηπείρου, ούτε τα αναγκαία παρασκήνια, αλλά κάτι πολύ πιο βαθύ. Κι’ αυτό είναι η σοβαρότητα της Ε.Ε. πάνω σε πολλά κρίσιμα θέματα που απασχολούν τους πολίτες της.
Η πανδημία, για να συνεχίσουμε, υπήρξε ένα ακόμα πεδίο όπου οι ευρωπαϊκοί θεσμοί επίσης απέτυχαν να επιδείξουν τις σωστές συμπεριφορές αφού σε μεγάλο βαθμό υπέπεσαν σε σοβαρά λάθη τακτικής στα οποία περιλαμβάνονται οι προμήθειες μασκών και αναπνευστήρων παλιότερα, εμβολίων στη συνέχεια και φτάνουμε στις συμβάσεις με τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες και την κατανομή των σχετικών εμβολίων, κατά του κορονοϊού, στις χώρες. Είναι προφανές ότι η Ε.Ε. δεν έχει αποκτήσει ακόμα τον συντονισμένο βηματισμό και ενδεδειγμένο τρόπο συμπεριφοράς πέρα από το εσωτερικό της και μέσα σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν απέραντες προκλήσεις σε πολλαπλά ζητήματα. Η φωνή της όχι μόνον δεν είναι ενιαία, αλλά ούτε και αρμόζουσα σε ένα θεσμό τόσου μεγάλου αριθμού χωρών που πίστεψαν και πιστεύουν ακόμα στην όσο το δυνατόν βαθύτερη ενοποίηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, που ενδιαφέρει ειδικότερα, τη χώρα μας, είναι η ενιαία εξωτερική και αμυντική της πολιτική η οποία στην ουσία είναι ανύπαρκτη. Για την ώρα, βρισκόμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο όπου πολλά θα αλλάξουν. Η καγκελάριος της Γερμανίας θα αποχωρήσει από την πολιτική ζωή και ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν δείχνει να απειλείται από την Μαρί Λεπέν, έχοντας όμως η χώρα του μπροστά της την εκ περιτροπής προεδρία της Ε.Ε. το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους. Σήμερα, όπως παρουσιάζεται η κατάσταση, με κάθε πρόβλημα που αναφύεται στο εσωτερικό της, η Ευρώπη δείχνει τις πολυποίκιλες διαφορές που υφίστανται ανάμεσα στις χώρες της, με την κάθε μια από αυτές να προσπαθεί να δημιουργήσει τις δικές της μικρές και πρόσκαιρες συμμαχίες που θα εξυπηρετήσουν τις επιδιώξεις της, προσωρινά βέβαια. Ωστόσο, στον καινούργιο κόσμο που θα ανατείλει μετά το πέρας της πανδημίας, θα αναγκαστεί να έρθει σε επαφή με πολλαπλά προβλήματα των σχέσεών της και πάνω στα σοβαρά και απαιτητικά οικονομικά και γεωστρατηγικά θέματα που την αφορούν άμεσα. Κι’ εκεί θα φανεί σε όλο τους το μεγαλείο το ειδικό βάρος των στελεχών της και κυρίως των υψηλών αξιωματούχων της!
* Ο Γιώργος Σχορετσανίτης είναι χειρουργός
και διευθυντής
του χειρουργικού τομέα
στο ΠΑΓΝΗ