Πραγματοποιήθηκε, στο διήμερο 16-17 Δεκεμβρίου, με μεγάλη συμμετοχή από πανεπιστήμια, παρόχους ενέργειας, βιομηχανία, Υπουργούς, τον Περιφερειάρχη Κρήτης, Δημάρχους, βουλευτές, ευρωβουλευτές, μηχανικούς και μεγάλο πλήθος συνέδρων, σε γνωστό συνεδριακό κέντρο του Ηρακλείου, το Συνέδριο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας / Τμήμα Ανατολικής Κρήτης με θέμα Υδρογονάνθρακες ενεργειακή μετάβαση, υδρογόνο – Η Κρήτη ως ενεργειακός κόμβος.
Στο Συνέδριο συζητήθηκαν όλα τα επίκαιρα και σημαντικά θέματα τα σχετικά με την Ενέργεια και τα μέτρα προστασίας του Περιβάλλοντος, με ιδιαίτερη έμφαση τους υδρογονάνθρακες, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), τα συμπεράσματα του Συνεδρίου Κλιματικής Αλλαγής των Ηνωμένων Εθνών 2023 στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (COP28) και πως αυτά επιβάλλουν τον επανασχεδιασμό του ΕΣΕΚ, αλλά και το καύσιμο του μέλλοντος το υδρογόνο.
Ένας στόχος για την Ελλάδα είναι τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα (ΥΑΠ). Όμως υπάρχει ένα πρόβλημα σε σχέση με την Ανακυκλώσιμη Υπεράκτια Αιολική Παραγωγή (ΑΝΥΑΠ), διότι η αποσυναρμολόγηση των γηρασμένων ανεμογεννητριών, η αποσύνδεση και απομάκρυνση των εξαρτημάτων και η ανακύκλωση των υλικών, είναι ένα σύνθετο και δύσκολο τεχνικό πρόβλημα το οποίο δεν έχει πλήρως μελετηθεί και η βιομηχανία δεν είναι ακόμη έτοιμη να το αντιμετωπίσει.
Στις Ελληνικές θάλασσες, αφετέρου, τα βάθη είναι μεγάλα και δεν επιτρέπουν την εύκολη θεμελίωση ανεμογεννητριών. Έχει, βέβαια, συζητηθεί η ιδέα των πλωτών αιολικών πάρκων που όμως χρήζει μακροχρόνιας μελέτης, δεδομένου ότι τα εμπλεκόμενα, τεχνικά και άλλα, προβλήματα είναι πολλά και πολύπλοκα.
Οι Αγορές Ηλεκτρισμού λειτουργούν ήδη μέσα στην περίοδο της ονομαζόμενης Πράσινης Ενεργειακής Μετάβασης. Δηλαδή, στην χρονική αυτή περίοδο που διανύουμε στην οποία πρέπει να υπάρξει προσαρμογή τέτοια, ώστε να πάμε από τα ορυκτά καύσιμα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και να μηδενισθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050.
Στην τρέχουσα περίοδο, γίνονται προσπάθειες για καθαρές μεταφορές, τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα – μια τέτοια εξέλιξη θα έχει οφέλη με την απαλλαγή από τους ρύπους που εκπέμπονται και από τα πλοία. Η ηλεκτρική ενέργεια, το πράσινο υδρογόνο, και η αμμωνία μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς την κατεύθυνση αυτή.
Το Πράσινο Υδρογόνο, δηλαδή το υδρογόνο που προκύπτει από ηλεκτρόλυση είναι στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει υπάρξει από Ευρωπαϊκές και όχι μόνο εταιρείες-κολοσσούς για κατασκευή Συγκροτημάτων Ηλεκτρόλυσης και για τους κατάλληλους Ηλεκτρολύτες. Το νερό που χρησιμοποιείται είναι το ποιοτικό μαλακό νερό.
Τελευταία, κάποια πανεπιστήμια σε συνεργασία με τεχνικές εταιρείες κάνουν έρευνα για πιθανή μελλοντική αξιοποίηση και θαλασσινού νερού. Ένα σοβαρό τεχνικό θέμα είναι η αποθήκευση του υδρογόνου. Ένα καινοτόμο έργο για την Κρήτη το «Κοιλάδες υδρογόνου» στο Λασίθι προτείνει την εν σειρά χρήση του παραγόμενου υδρογόνου χωρίς την πολυδάπανη απόθηκευση ως ενδιάμεσο στάδιο.
Στο μέλλον, με το υδρογόνο ως καύσιμο, η Κρήτη μπορεί να ωφεληθεί πολλαπλά, με καθαρότερο περιβάλλον και ένα Ενεργειακό Σύστημα (ΕΝΕΣ) προηγμένων τεχνολογιών.
Ο τουρισμός στο νησί θα μπορεί να επεκταθεί και στους ενδιαφερόμενους τεχνικούς για τη μελέτη του ΕΝΕΣ-υποδείγματος και των τεχνολογιών του. Όμως, για την επίτευξη του στόχου αυτού χρειάζεται να υπάρξει το απαραίτητο ανθρώπινο δυναμικό αρκετά εξειδικευμένου προσωπικού στις νέες τεχνολογίες, και εδώ θα πρέπει να βοηθήσουν τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κρήτης.
Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ελεύθερη διακίνηση των αγαθών μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση παραβιάζεται στην περίπτωση της Ηλεκτρικής Ενέργειας διότι δεν επαρκούν οι διασυνδέσεις μεταφοράς ρεύματος.
Επομένως, χρειάζεται να γίνουν, στα επόμενα χρόνια, πολύ μεγάλες επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων. Ειδικότερα, για τα δίκτυα διανομής (ΔΕΔΔΗΕ) στην Κρήτη, χρειάζονται πολύ μεγάλες επενδύσεις για να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της νέας πραγματικότητας.
Η διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό Δίκτυο θα ενισχυθεί με τη λειτουργία των 2 καλωδίων συνεχούς τάσης + 500 κιλοβόλτ συνολικής ισχύος μεταφοράς ενός γιγαβάτ, που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025.
Στις μέρες μας, όπου οι παραγωγοί και οι καταναλωτές μπορούν ως έννοιες να συνενωθούν, αφού και οι καταναλωτές επιτρέπεται να παράγουν ρεύμα αλλά και οι παραγωγοί μπορούν να καταναλώνουν ρεύμα, το ευρύ Κοινό αναδεικνύεται σε ένα ρυθμιστικό παράγοντα-κλειδί στη λειτουργία των ηλεκτρικών δικτύων αλλά και των αγορών ηλεκτρισμού.
Έτσι, είναι σαφές, ότι υπάρχει μια κρίσιμη Κοινωνική Διάσταση σε όλα αυτά, και οι Ενεργειακές Κοινότητες (ΕΚΟΙ) είναι ένας νέος πολύ σημαντικός θεσμός κοινωνικής παρέμβασης, που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα στοιχείο Ενεργειακής Δημοκρατίας και μπορούν να συμβάλουν καίρια στην προσιτότητα της ηλεκτρικής ενέργειας. Η Περιφέρεια Κρήτης έχει ιδιαίτερα δραστηριοποιηθεί στη στήριξη του θεσμού των ΕΚΟΙ.
Με την κλιματική αλλαγή που επηρεάζει τη Μεσόγειο με δυσανάλογο τρόπο, όπως αποδεικνύουν και οι πρόσφατες πρωτόγνωρες καταστροφές στο Θεσσαλικό Κάμπο που αναγνωρισμένα οφείλονται στην κλιματική κρίση, η προσαρμοστικότητα των πόλεων στις νέες συνθήκες είναι απαραίτητη.
Ένας στόχος πρέπει να είναι η εξάλειψη του στόλου των θερμικών αυτοκινήτων από το εσωτερικό των πόλεων. Για την αλλαγή όμως σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα χρειαστούν, στα επόμενα χρόνια, σημαντικές υποδομές στις πόλεις.
* Ο καθηγητής Θαλής Μιχ. Παπάζογλου, PhD συμμετείχε ως προσκεκλημένος σύνεδρος στο Συνέδριο ΤΕΕ/ΤΑΚ