Εικόνες «Αποκάλυψης» βιώσαμε στο νησί μας τις προηγούμενες μέρες από την επέλαση της «Ωκεανίδας»! Σκηνές βιβλικής καταστροφής συναντήσαμε σε βασικές υποδομές, με ανθρώπινα θύματα δυστυχώς και περιουσίες βυθισμένες στη λάσπη. Στο μάτι του κυκλώνα, της μεγάλης σε ένταση και έκταση κακοκαιρίας, βρέθηκε ο βόρειος οδικός άξονας της Κρήτης, αλλά και επαρχιακοί δρόμοι που συνδέουν την ενδοχώρα του νησιού με τα βόρεια παράλια.
Η κακοκαιρία χαρακτηρίστηκε από πολλούς συμπολίτες μας πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της περιοχής μας, τόσο για τα ποιοτικά όσο και για τα ποσοτικά της χαρακτηριστικά. Εδώ και μισό αιώνα περίπου δεν έχει βιώσει το νησί μας τέτοια σφοδρή κακοκαιρία, δήλωναν αρκετοί. Το ύψος βροχής μάλιστα στην δυτική Κρήτη κατέγραψε πανευρωπαϊκό ρεκόρ.
Άνοιξαν οι «καταρράκτες του ουρανού»! Οι δρόμοι μετατράπηκαν σε χείμαρρους και ποτάμια, τα χωράφια σε λίμνες και πολλά δέντρα ξεριζώθηκαν αφού οι ρίζες τους υποχώρησαν στην κινούμενη λάσπη. Ταυτόχρονα είδαμε κατολισθήσεις βράχων να κλίνουν δρόμους, δεκάδες γέφυρες να καταστρέφονται από τεράστια ρήγματα και ιστορικά αιωνόβια γιοφύρια, «μνημεία» αντίστασης στον χώρο και τον χρόνο, να γκρεμίζονται από τα ορμητικά νερά, σε ζωντανή μετάδοση.
Είδαμε και πάλι τους ανθρώπους της Δημόσιας Διοίκησης να πρωταγωνιστούν με φόντο τα κατεστραμμένα τοπία, καταμετρώντας τις «πληγές» που προκλήθηκαν, ετούτη τη φορά όχι από τη φωτιά αλλά από το νερό, ενώ δεν παρέλειπαν με κάθε ευκαιρία να υποδεικνύουν την «μανία της φύσης» ως την κύρια αιτία της γενικευμένης καταστροφής.
«Τον κακό μας τον καιρό» επικαλέστηκαν, η Πολιτεία, οι βουλευτές, οι τοπικές Αρχές, οι δημοσιογράφοι, αλλά και η ίδια η κοινωνία!
Δεν θυμάμαι βέβαια να είχαμε κάνει κάποια συμφωνία με το Θεό ότι δεν θα βρέξει καταρρακτωδώς φέτος, αλλά ούτε και ότι τα προηγούμενα χρόνια τηρούσαμε κάποια «ομερτά» με την κακοκαιρία!
Ακούστηκαν όμως και πάλι, όπως πάντα άλλωστε κι εκείνες οι «φωνές» που διαρκώς «εκπέμπουν» σε σταθερή συχνότητα γκρίνια και μιζέρια και ρίχνουν τις ευθύνες «στους άλλους»: «Φταίει το κράτος, η Περιφέρεια, οι Δήμοι, η κλιματική αλλαγή, η μόλυνση του περιβάλλοντος, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η φύση που εκδικείται, ο Θεός που δεν μας λυπάται και φυσικά, ο συνήθης ύποπτος… Χατζηπετρής!». Είναι οι ίδιες «φωνές» που πριν από λίγα χρόνια εξόρκιζαν το φράγμα του Αποσελέμη, ως μάταιη και δαπανηρή επένδυση, αφού δεν θα γέμιζε λέει ποτέ. Σήμερα χύνονται από το φράγμα στη θάλασσα ανεκμετάλλευτα 50 χιλιάδες κυβικά μέτρα την ώρα, λόγω υπερχείλισης.
Η φύση προφανώς και δεν εκδικείται! Δεν το έκανε ποτέ, αν και η ανθρώπινη δραστηριότητα επηρέαζε ανέκαθεν το περιβάλλον. Αντίθετα μάλιστα, κατάφερνε να απορροφά τις συνέπειες των ανθρώπινων παρεμβάσεων και να επανορθώνει σε σημαντικό βαθμό τις αρνητικές τους επιδράσεις.
Ο άνθρωπος διαχρονικά, έχει αναπτύξει την ικανότητα να προκαλεί μεγάλες μεταβολές στα διάφορα οικοσυστήματα, αλλά δεν είναι σε θέση να τα ελέγχει κιόλας αποτελεσματικά.
Έτσι, βρίσκεται κάποιες φορές σε αδυναμία να διαχειριστεί επιτυχώς το όποιο δυσχερές αποτέλεσμα της δράσης του, το οποίο υπερβαίνει το όριο αντίστασης και αντοχής της φύσης. Έτσι ακριβώς έγινε και τώρα!
Η αυθαίρετη ή όχι, αλλά σε κάθε περίπτωση, η ανεξέλεγκτη δόμηση των προηγούμενων δεκαετιών κοντά σε κοίτες ποταμών, σε ρέματα, σε βουνά, σε λόφους και οι καταστροφικές ανθρώπινες παρεμβάσεις που δεν σεβάστηκαν το φυσικό περιβάλλον, αναδεικνύονται σήμερα ως οι βασικές αιτίες της φυσικής καταστροφής.
Η Δημόσια Διοίκηση δεν ήταν σε θέση όλα αυτά τα χρόνια να αξιολογήσει την κρισιμότητα της κατάστασης που κυοφορείτο, να ιεραρχήσει τις προτεραιότητες και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, αποσοβώντας τον κίνδυνο εκδήλωσης μιας ουσιαστικά προαναγγελθείσας μελλοντικής ολέθριας εξέλιξης.
Εργολάβοι, μιζαδόροι, διαπλεκόμενοι διοικητικοί παράγοντες, υπερκοστολογημένες μελέτες και ακατάλληλα δομικά υλικά, διαμόρφωναν ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ» μιας ήδη αποσαθρωμένης εν τη γενέσει υποδομής.
Δεν καταγράφονταν, δυστυχώς, από τους υπεύθυνους των τοπικών κοινωνιών οι προτεραιότητες συντήρησης σε δομές (δρόμους, γέφυρες, κοίτες ποταμών) που εδώ και πολλά χρόνια έμεναν ασυντήρητες, στο έλεος του Θεού και της τύχης τους.
Το μεγάλο πρόβλημα δυστυχώς στην Ελλάδα είναι, όχι ότι δεν γίνεται τίποτα, όπως ισχυρίζονται οι μηδενιστές, αλλά ότι όλα γίνονται μισά… Εκεί ακριβώς βρίσκεται και η ρίζα του «κακού μας του καιρού», που με τον πλέον γλαφυρό τρόπο περιγράφει στο βιβλίο του «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» ο μεγάλος μας στοχαστής Νίκος Καζαντζάκης: «Οι μισές δουλειές, οι μισές κουβέντες, οι μισές αμαρτίες, οι μισές καλοσύνες έφεραν τον κόσμο στα σημερινά χάλια! Πιο πολύ σιχαίνεται ο Θεός το μισοδιάολο παρά τον αρχιδιάολο…!».
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι επιτακτική η ανάγκη να αναθεωρήσουμε πολλές καταστρεπτικές πρακτικές του παρελθόντος, να απαλλαγούμε από την νοοτροπία του ενοχικού ωχαδερφισμού μας και να λάβουμε όλα εκείνα τα μέτρα ώστε να μην βρεθούμε ποτέ ξανά στο μέλλον σε παρόμοια δύσκολη κατάσταση.
Επιτέλους κι εμείς οι πολίτες θα πρέπει κάποια στιγμή, με όλη τη σοβαρότητα που διαθέτουμε και όχι τη μισή, να αποφασίσουμε αν με την στάση που θα κρατήσουμε θα συνεχίσουμε να προστατεύουμε όλους εκείνους που παρανομούν αλλά και εκείνους που αδιαφορούν ή αν θα παραδώσουμε στα παιδιά μας αυτά που πραγματικά δικαιούνται!
* Ο Γιάννης Μοσχονάς είναι εκπαιδευτικός