Το ζήτημα του χρόνου επανέρχεται σχεδόν μηχανικά κάθε φορά που ένα ημερολογιακό έτος ξεκινά ή φτάνει στο τέλος του. Αν και ο χρόνος, ως έννοια, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, εντούτοις συνδέεται άρρηκτα με την ίδια την ύπαρξή μας. Ο χρόνος, ως μετρήσιμη έννοια, αφορά μονάχα το παρελθόν. Είναι οι εμπειρίες του καθενός και έχει μια καθαρά σχετική διάρκεια, που δεν περιορίζεται στις χρονολογίες, στις εποχές, στις προθεσμίες, ούτε βεβαίως και στα ρολόγια. Το παρόν δεν αντιλαμβάνεται τον χρόνο και το μέλλον αδυνατεί να τον κατανοήσει, μιας και δεν μπορεί να υπάρξει μελλοντική μνήμη.
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες βιώνουμε την ψευδαίσθηση της «επανεκκίνησης», ίσως επειδή η κυκλικότητα του χρόνου μας κάνει να αισθανόμαστε πως μπορούμε να «ξαναρχίσουμε», ενώ παράλληλα οφείλουμε να κάνουμε και ένα είδος απολογισμού. Η υποκειμενική αντίληψη που έχει ο καθένας μας για τον χρόνο, μας φέρνει αντιμέτωπους με όλες τις ευκαιρίες που μας έχει αυτός χαρίσει, καθώς και με όλους τους περιορισμούς που μας έχει θέσει, αλλά και με όλους τους φόβους και τις ανασφάλειες που μας έχει πυροδοτήσει.
Στις ανασκοπήσεις του διεθνούς Τύπου, το 2023 σε παγκόσμιο επίπεδο έφυγε «φορτωμένο» με πολέμους, ναυάγια και φυσικές καταστροφές.
Από τον εμφύλιο σπαραγμό στο Σουδάν, την φρικτή βία στο Ισραήλ και στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, τους εκτοπισμένους του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, τους πνιγμούς των 600 προσφύγων ανοιχτά της Πύλου, τους δεκάδες χιλιάδες θαμμένους κάτω από τα συντρίμμια της Καππαδοκίας, τους 57 νεκρούς συμπολίτες μας στα Τέμπη, τους 28 απανθρακωμένους των πυρκαγιών στα δάση μας και τα 17 ανθρώπινα θύματα των πλημμυρών στη χώρα μας. Και αυτά είναι μόνο κάποια από τα πολλά παραδείγματα του ανθρώπινου ζόφου, που καταλογίζονται στη χρονιά που μόλις αποχαιρετήσαμε…
Όσον αφορά τώρα τις προσωπικές μας ανασκοπήσεις, αυτές πάντα είναι γεμάτες από εκπληρώσεις και διαψεύσεις, από κατακτήσεις και ματαιώσεις. Ο χρόνος κάθε Πρωτοχρονιά, μοιάζει με μια ρωγμή του παρόντος που χωρίζει το παρελθόν από το μέλλον.
Ο χρόνος, με την ευρύτερη έννοια του όρου, αν και αποτελεί πρωτεύουσα διάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης και σημαντικός κοινωνικός ρυθμιστής, εντούτοις δεν «κυλάει» με τον ίδιο τρόπο για όλους, καθώς ο ωρολογιακός χρόνος δεν ταυτίζεται με τον υποκειμενικό χρόνο. Ο καθένας μας βιώνει την υποκειμενικότητα του χρόνου, ανακατασκευάζοντας τις αναμνήσεις του. Ο Φρόιντ έγραφε ότι, «η έννοια του χρόνου είναι σύμφυτη με την λειτουργία του Εγώ και η αίσθηση του παρελθόντος τοποθετείται στη φάση της διαφοροποίησης του Εγώ από το Εκείνο».
Κατ’ αυτήν την οπτική λοιπόν, ο χρόνος είμαστε εμείς, αφού ο χρόνος ταυτίζεται με την βιωματική μας εμπειρία. Η σχέση μας με τον χρόνο είναι προσωπική υπόθεση του καθενός και αφού δεν μπορούμε να την αλλάξουμε, δεν μπορούμε να αλλάξουμε και τον κόσμο. Μια διαπίστωση που όμως δεν εξαντλείται εδώ…
Οι δραματικές εξελίξεις εκατέρωθεν της περιοχής μας, με δύο πολέμους να μαίνονται και με μια σειρά πολλαπλών παράλληλων κρίσεων να μας απειλούν, δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για τον νέο χρόνο που μόλις καλωσορίσαμε, ο οποίος τυχαίνει μάλιστα να είναι και δίσεκτος. Και αφού, από τους ανθρώπους δεν ελπίζουμε να απαλλαγούν σύντομα από τους δαίμονές τους, ούτε και θαύματα περιμένουμε πια από τους θεούς, θα αναζητήσουμε μια κάποια παρηγοριά στους… αριθμούς.
Το 2024, από χρονολογικής πλευράς, μπορεί μεν να είναι το επόμενο ημερολογιακό έτος που καλωσορίσαμε πριν λίγα 24ωρα, από αριθμητικής πλευράς όμως περιέχει τον μαγικό αριθμό 24. Έναν αριθμό, πάνω στον οποίο ίσως και να μπορέσουμε να στηρίξουμε την όποια αισιοδοξία μας για ό, τι καλό περιμένουμε από τον καινούριο χρόνο.
Πρώτα απ’ όλα, το 24 θεωρείται «υπερτέλειος αριθμός». Στην θεωρία αριθμών, ένας αριθμός ονομάζεται «υπερτέλειος» όταν είναι μικρότερος από το άθροισμα των γνησίων διαιρετών του (εξαιρουμένου δηλαδή του ίδιου του αριθμού). Πράγματι 1+2+3+4+6+8+12=36, που είναι αριθμός μεγαλύτερος του 24. Επίσης το 24 διαιρείται με την «ιερά τετρακτύν», δηλαδή την τετράδα των αριθμών 1,2,3,4, αλλά και με τον πρώτο «τέλειο αριθμό» το 6, (1+2+3=6) και τον πρώτο αρμονικό μέσο της αρίθμησης, τον αριθμό 8.
Όλα αυτά σε συμβολικό και μόνο επίπεδο. Ωστόσο, κάθε αριθμός είναι και ένα σύμβολο. Ένα σύμβολο σημαντικότερο κι από τον ίδιο τον αριθμό. Άλλωστε, η λέξη «αριθμός», προέρχεται από το ρήμα «αραρίσκω», που σημαίνει «συνδέω, συνταιριάζω, συναρμόζω». Δηλαδή, ο αριθμός συναρμόζει, αλλά με τι; Ενδεχομένως με τους άλλους αριθμούς με τους οποίους συσχετίζεται με κάποιον τρόπο, αλλά και με όλα όσα αυτός συμβολίζει, κάθε φορά που χρησιμοποιείται.
Δεν εξαντλείται όμως μόνο στην θεωρία των αριθμών η σημαντικότητα του αριθμού 24. Εκτός από τις αξιοσημείωτες μαθηματικές του ιδιότητες, ο αριθμός 24 θεωρείται από πολλούς μυημένους ανθρώπους που αποκρυπτογραφούν τα σύμβολα, ως «ο πιο μυστικιστικός αριθμός της ανθρωπότητας». Και η άποψη αυτή στηρίζεται σε παρατηρήσεις και ιστορικά στοιχεία που μας είναι διαθέσιμα:
Οι μεγαλύτερες συμβάσεις που δημιούργησε ο άνθρωπος διαχρονικά στην προσπάθειά του να ορίσει τον «αέναο χρόνο», να μεταδώσει τη γνώση μέσω της γραφής, να υψώσει οικοδομήματα προς τιμήν των θεών, να ορίσει το βάρος του πολυτιμότερου μετάλλου (του χρυσού), κρύβουν μέσα τους τον αριθμό 24. Δεν μπορεί να θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι, η σύμβαση που δέχτηκαν οι άνθρωποι για τον χρόνο και ειδικότερα για το σημαντικότερο μέρος του χρόνου, την ημέρα, που ισοδυναμεί μάλιστα με μία πλήρη περιστροφή της Γης γύρω από τον εαυτόν της, περιέχει ως αριθμό το 24. Κάθε ημέρα έχει 24 ώρες.
Αλλά και οι Έλληνες δημιούργησαν συμβάσεις με τον αριθμό 24. Πρώτα απ’ όλα, 24 είναι τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου. Επίσης, οι ραβδώσεις του ιωνικού κίονα που χρησιμοποιήθηκε στην αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική για την κατασκευή των σημαντικότερων μνημείων μας, όπως είναι ο Παρθενώνας, είναι 24 στο πλήθος. Ο Όμηρος, τόσο την «Ιλιάδα», όσο και την «Οδύσσεια», τις έγραψε σε 24 ραψωδίες.
Όλα τα παραπάνω, αναδεικνύουν τον αριθμό 24 ως ρυθμιστή της ζωής μας. Είναι ο αριθμός που «συνδέει» το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Ίσως και να ακούγονται όλα αυτά εξωπραγματικά για ορισμένους ή ακόμα και μεταφυσικά για κάποιους άλλους, όμως όταν πρόκειται για καλό, μόνο ευπρόσδεκτα μπορεί να είναι. Γιατί, όπως γράφεται και σε κάποιον ιερατικό πάπυρο από τις Θήβες της Αιγύπτου που χρονολογείται στα 1900 π.Χ., «Είναι καλό να μιλάς στο μέλλον. Το μέλλον θα σε ακούσει!».
Πέρυσι τέτοιες μέρες έκανα την ταπεινή ευχή, «ο νέος χρόνος να είναι καλύτερος από τον προηγούμενο!». Η ευχή δεν έπιασε. Έτσι φέτος, σε χρόνο ενεστώτα – τον μόνο έγκυρο χρόνο – θα περιοριστώ σε μία, ακόμα πιο ταπεινή παράκληση: Ο καινούριος χρόνος ας είναι τουλάχιστον περισσότερο επιεικής μαζί μας!
Καλή χρονιά σε όλους!
https://moschonas.wordpress.com