Το είχε επισημάνει ο μεγάλος ποιητής: Η ευτυχία βρίσκεται στις αναμνήσεις και στην ελπίδα. Το επιβεβαιώνουν οι λόγιες κουβέντες: Το παρελθόν είναι ο πρόλογος του παρόντος. Καλύτερα να ταξιδεύεις με την ελπίδα παρά να πιάνεις λιμάνι.
Από τους σχολικούς φίλους στο χωριό, μερικοί μπήκαμε στο πανεπιστήμιο της Αθήνας και άλλοι στης Θεσσαλονίκης. Πότε-πότε ανταλλάσσαμε επισκέψεις, όχι μέχρι τρεις μέρες, που αρχίζει να βρωμεί ο επισκέπτης και το ψάρι, όπως λέει η παροιμία, αλλά σχεδόν μηνιαίες, προκειμένου να απαλύνομε την ξενιτειά, να αναθερμάνομε τις σχέσεις, αλλά και μήπως βρούμε τρόπους να αντιμετωπίσομε τα βασικά μας προβλήματα, όχι μαθημάτων, αλλά λεφτά, φαγητό και γυναίκες.
Από τη μια το χουργιό στη μεγαλόπολη, από την άλλη το λιγοστό φαγητό της λέσχης και η ελεημοσύνη από τους γονείς, είμαστε συνέχεια στην πρέσσα, αγιάτρευτες πληγές.
Μια βραδιά στη συμπρωτεύουσα, στο σπίτι του Κωστή και του Στέλιου (ένα δωμάτιο στα δύο), παρά τις έρευνες που έκαναν, δεν βρήκαν παρά μόνο κάμποσο ρύζι σ’ ένα σακκούλι. Τί να σου κάνει νερόβραστο ρύζι στις τότε ατμομηχανές;
Μάλλον ο Γιάννης έριξε την ιδέα να κλέψομε από το γαλακτοπωλείο που ήταν πιο πάνω, ένα κασόνι γάλατα, αρκετό για ένα πλούσιο γεύμα από ρυζόγαλο. Χωρίς να υπολογίσομε τις συνέπειες, τα πέτρινα εκείνα χρόνια, αν στράβωνε η δουλειά, συνεννοηθήκαμε με τα μάτια, μοιράσαμε τους ρόλους, με την καρδιά έτοιμη να φύγει από τον φόβο μας και σε δευτερόλεπτα ήταν το κασόνι ανεβασμένο στο σεράϊ. Μόνο η παλιά ξύλινη σκάλα το πήρε μυρωδιά και αγκομαχούσε από τον φόβο της να μην πάει κάτω.
Τα πόδια μας κόπηκαν, όταν διαπιστώσαμε, ότι πάνω στον πανικό μας αντί για γάλα, κλέψαμε ένα κασόνι σόδες… Αφού βρήκαμε τα λόγια μας, μας έζωσαν φίδια, με ποιο τρόπο θα επιστρέψομε τα πειστήρια του εγκλήματος. Ευτυχώς πάλι με μελετημένες κινήσεις καταφέραμε να απαλλαγούμε και από αυτή τη δοκιμασία. Αποκαμωμένοι αλλά ευχαριστημένοι, έστω και νηστικοί, χωρίς να ανταλλάξομε κουβέντα, πέσαμε για ύπνο. Ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Έλα που μας περίμεναν να κοιμηθούμε και οι κολασμένοι της Σαρακίνας και η τιμωρία του Δάντη και να μας θυμίσουν ότι η τιμωρία είναι το μόνο μέσο συνετισμού και πρέπει να είναι αμείλικτη.
Τιμωρηθήκαμε αυστηρά από τους εφιάλτες την καταραμένη εκείνη νύχτα και οι τέσσερεις: Οι σειρήνες της άμεσης δράσης σφύριζαν δαιμονισμένα. Όλες οι εφημερίδες κυκλοφόρησαν εκείνη τη βραδυά έκτακτα παραρτήματα … συνελήφθη συμμορία Κρητών φοιτητών που λυμαίνονταν την πόλη… ενέχονται σε πενήντα κλοπές και διαρρήξεις … πού διοχέτευαν τα κλοπιμαία … ο κ. εισαγγελεύς ως προς την ποινή, το ραδιόφωνο διέκοψε τη ροή, για να μεταδώσει και να σχολιάσει τους φερέλπιδες νέους.
Αξέχαστα τα βραχιολάκια, το κούρεμα, το ξύλο, η ταπείνωση, ο εξευτελισμός και η απόλαυση της Θεσσαλονίκης από το Γεντί Κουλέ. Βαγγελίστρα μου! Το πρωϊ όρθιοι στα κρεβάτια, αγριεμένοι, κατακίτρινοι, δαγκώναμε τα χείλη και προσπαθούσαμε να γνωριστούμε. Δεν θυμάμαι πόση ώρα πέρασε για να συνέλθομε και να συνειδητοποιήσομε ότι ήταν ένα όνειρο, ένας εφιάλτης.
Εκείνο το πρωϊνό αλλάξαμε δρόμο και δεν περάσαμε από το γαλακτοπωλείο, μην τυχόν και φωνάξει στ’ αλήθεια κανείς: «Πιάστε τους κλέφτες»!
Αν και διασκεδάσαμε την ελευθερία που είχαμε και πήγαμε να τη χάσομε, δεν σας κρύβω ότι μας σημάδεψε το γεγονός, όσο μεγαλώναμε περισσότερο, στη σκέψη: αν τυχόν”;
Ουφ … Οι ασυλλόγιστες κινήσεις τιμωρούνται ποικιλότροπα.
*Ο κ. Μανόλης Σπανάκης είναι συν/χος καθηγητής