Η πρόσφατη πυρκαγιά στις παλαιές εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης στην Κνωσό– οποία, ανάμεσα στα άλλα, κατέστρεψε και τη φοιτητική εστία του Πανεπιστημίου, αφήνοντας άστεγους τους 92 φοιτητές που έμεναν εκεί– έφερε κατά οξύ τρόπο στην επικαιρότητα το χρόνιο πρόβλημα της μεγάλης ανεπάρκειας ή και ανυπαρξίας φοιτητικών εστιών στο Ηράκλειο, πρόβλημα το οποίο υπάρχει και στο Ρέθυμνο και στα Χανιά αλλά και σε άλλες πόλεις, στις οποίες λειτουργούν ΑΕΙ και ΤΕΙ ή τμήματά τους.
Ο αριθμός των εγγεγραμμένων προπτυχιακών φοιτητών στα Ιδρύματα αυτά, (στον οποίο περιλαμβάνονται και οι λεγόμενοι «αιώνιοι φοιτητές», δηλαδή ακόμα και εκείνοι που έχουν περατώσει τη φοίτησή τους πάνω από δύο χρόνια και δεν έχουν πάρει πτυχίο), στα μεν ΑΕΙ ανέρχεται σχεδόν στις 400.000, στα δε ΤΕΙ στις 200.000.
Οι ενεργοί φοιτητές είναι περίπου οι μισοί (στα ΑΕΙ 190.000 και στα ΤΕΙ 100.000, στοιχεία από τη βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, της ΕΛΣΤΑΤ). Ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς σπουδάζουν σε πόλεις διαφορετικές από εκείνες στις οποίες διαμένουν οι οικογένειές τους. Λόγω του μικρού αριθμούς θέσεων σε φοιτητικές εστίες όσοι δεν βρίσκουν θέσεις σ’ αυτές ενοικιάζουν μικρά διαμερίσματα, τα ενοίκια των οποίων αυξάνουν το κόστος των σπουδών τους.
Τα ενοίκια, ιδιαίτερα σε πόλεις που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό τουριστών, έχουν πάρει τα τελευταία χρόνια την «ανηφόρα» λόγω του ότι ορισμένες από τις διαθέσιμες κατοικίες προσφέρονται για βραχυχρόνια μίσθωση σε τουρίστες με πολύ υψηλά μισθώματα (η ενοικίαση τους γίνεται μέσω Διαδικτύου στην ιστοσελίδα Airbnb). Πρόσφατα, μάλιστα, αναφέρθηκε ότι στην Αθήνα ιδιοκτήτες τέτοιων κατοικιών κάνουν έξωση στους ενοικιαστές τους για να τις διαθέτουν για βραχυχρόνια μίσθωση.
Στην Κρήτη, το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο το ακαδημαϊκό έτος 2015/16 είχε 11.294 ενεργούς φοιτητές, το ΤΕΙ Ηρακλείου 9.108 και το Πολυτεχνείο Κρήτης στα Χανιά 3.219. Και οι τρεις αυτές πόλεις φιλοξενούν πολλούς τουρίστες και τα όσα προαναφέρθηκαν ισχύουν και γι’ αυτές.
Πιο συγκεκριμένα στο Ηράκλειο η μοναδική φοιτητική εστία στην Κνωσό, όπως προαναφέρθηκε, καταστράφηκε. Το ΤΕΙ Ηρακλείου, το Πανεπιστήμιο Κρήτης στο Ρέθυμνο και το Πολυτεχνείο στα Χανιά έχουν φοιτητικές εστίες αλλά για ένα πολύ μικρό αριθμό φοιτητών.
Μετά την καταστροφή της φοιτητικής στέγης στην Κνωσό ο υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι θα αρχίσει η ανοικοδόμηση μιας νέας φοιτητικής εστίας στο Ηράκλειο. Και αν ακόμα αρχίσει αμέσως η κατασκευή της, η αποπεράτωσή της θα πάρει χρόνο και όταν θα είναι έτοιμη, ένα μικρό μόνο αριθμό φοιτητών θα στεγάσει.
Επομένως το πρόβλημα της φοιτητικής στέγης στις πόλεις της Κρήτης (και σε άλλες πόλεις της χώρας) θα εξακολουθεί να υπάρχει. Προοπτική ουσιαστικής αντιμετώπισής του με ανέγερση μεγάλου αριθμού φοιτητικών εστιών ανά τη χώρα, με δεδομένη τη σημερινή και την επί πολλά ακόμη χρόνια, οικονομική κατάσταση της χώρας, δεν υπάρχει.
Τι θα μπορούσε να γίνει για να μειωθεί, έστω και κατά πολύ μικρό ποσοστό, το οξυμένο πρόβλημα της φοιτητικής στέγης; Μια πρόταση είναι να αξιοποιηθούν τα κενά και εγκαταλειμμένα κτίρια που ανήκουν στο Δημόσιο, στους Δήμους και στην Εκκλησία.
Ειδικότερα στο Ηράκλειο υπάρχουν τέτοια κτίρια τόσο στο κέντρο της πόλης όσο και στα προάστια. Το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών και το Δήμο Ηρακλείου θα μπορούσε να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για την χρησιμοποίησή των κτιρίων αυτών για στέγαση φοιτητών και, στη συνέχεια, να προχωρήσει στην απαιτούμενη διαρρύθμισή των τους ώστε να καταστούν κατάλληλα για το σκοπό αυτό.
Τα απαιτούμενα κονδύλια για το έργο αυτό θα μπορούσαν να αντληθούν από το ΕΣΠΑ με μικρή συμμετοχή του Δημοσίου. Το ίδιο ισχύει και για άλλες πόλεις της χώρας στις οποίες λειτουργούν ΑΕΙ και ΤΕΙ. Φυσικά τη σχετική πρωτοβουλία πρέπει να αναλάβουν τα Ιδρύματα σε συνεργασία με τους Δήμους.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ.