Το άρθρο αυτό αποτελεί τον οφειλόμενο και υπέρτατο φόρο τιμής και χρέους σ’ εκείνους, που θυσιάστηκαν με υπερηφάνεια και ηρωϊσμό στη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου στους όμορους οικισμούς των Δήμων Βιάννου και Ιεράπετρας. Ακόμη και σήμερα, μετά από 79 ολόκληρα χρόνια, η ειλικρινής και ανυστερόβουλη αναζήτηση και καταγραφή της ιστορικής πραγματικότητας εξακολουθεί να παραμένει ζητούμενο.
Πολλά “γιατί” παραμένουν αναπάντητα. Οι νεότεροι Έλληνες έχουμε μάθει να ζούμε με μύθους! Γι’ αυτό, ποτέ άλλοτε όσο σήμερα, δεν είναι τόσο αναγκαία η επαφή μας με τα ζωογόνα νάματα της αρχαίας Ελληνικής σκέψης και με το καθαρό φως της αρχαίας φιλοσοφίας.
Γιατί είναι ευρύτατα γνωστό ότι τα πάντα κατανοούνται πληρέστερα μόνο με την γνώση της ιστορίας τους, όπως χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων αναφέρει ο Sir Winston Leonard Spencer-Churchill (1874-1965) ‘’Οσο πιο πίσω κοιτάζεις στο παρελθόν, τόσο πιο μπροστά βλέπεις στο μέλλον’’.
Η αξία της αλήθειας, που διαπερνά ολόκληρη την αρχαία, τη σύγχρονη και τη μελλοντική Ελληνική σκέψη, πρέπει να αποτελεί αξίωμα. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι αποτελούν μια έντιμη και φωτεινή στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας, πηγή ενσυναίσθησης, αναστοχασμού και προόδου.
Διδάσκουν ότι η Ιστορία δεν μπορεί να γράφεται με γενικότητες, αοριστίες και αυθαίρετες παραδοχές-ερμηνείες. Τα γεγονότα στην Βιάννο και στην Ιεράπετρα, πρέπει να αναλυθούν και να αξιολογηθούν συνολικά με αντικειμενικότητα, τεκμηρίωση, αμεροληψία και ακρίβεια, εκεί που διαδραματίστηκαν.
Μελέτησε το παρελθόν, πριν σχεδιάσεις κάτι για το μέλλον.
Κομφούκιος (551-479 π.Χ.)
Μόνον έτσι θα μπορέσει να αναδειχθεί η ιστορική αλήθεια, που θα καταδεικνύει την αξία της κοινής Εθνικής Αντίστασης και του κοινού αγώνα για τη λευτεριά. Τοπικισμοί και διαχωριστικές γραμμές αφαιρούν από το μεγαλείο τους. Η συνεργασία των ομόρων Δήμων, με κοινές δράσεις, είναι μοχλός για τη διαχρονική μνήμη και την άντληση σωστών συμπερασμάτων και διδαγμάτων, που θα αποτελέσουν παρακαταθήκες για τις επερχόμενες γενιές και θα αναδείξουν το μέγεθος της προσφοράς και της θυσίας των προγόνων τους.
Ηθική υποχρέωση όλων μας και γενικά κάθε κοινωνίας είναι να μην ξεχνά και να τιμά με υπέρτατη αξία, σεβασμό και πίστη τους δικούς της ανθρώπους, που θυσιάστηκαν για την ελευθερία και τη δημοκρατία.
Οι Δήμοι Βιάννου και Ιεράπετρας, υλοποιώντας αυτήν την εθνική επιταγή, ανήγειραν το Μνημείο στην ιδιαίτερη θέση Σελί, του οικισμού Αμιρών (Εικ. 1), που δεσπόζει στην ευρύτερη περιοχή και υποδείχθηκε από τον Ν. Καζαντζάκη τον Ιούλιο του 1945 (Αγγελάκης, 2020).
Η θεμελίωσή του έγινε την 24η Μαΐου 1966 και είναι αφιερωμένο στη μνήμη των θυμάτων των Δήμων Βιάννου και Ιεράπετρας, που έπεσαν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, αγριότητας και μανίας.
Mε το μνημείο αυτό εκπληρώθηκε μια υποχρέωση στους αδικοχαμένους νεκρούς, που θυμίζει στους παλαιότερους και μαθαίνει στους νεότερους τις σημαντικότερες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας μας.
Όμως, το Μουσείο και η ευρύτερη περιοχή πρέπει να αναμορφωθούν και να εκσυγχρονιστούν για να αποτελέσουν ένα φωτεινό και πρότυπο χώρο τιμής, διδαχής και μνήμης. Οι Δήμοι Βιάννου και Ιεράπετρας και φυσικά η Περιφέρεια Κρήτης, έχουν ιερή υποχρέωση να εντάξουν το έργο στις άμεσες προτεραιότητές τους. Επίσης, η Αξιότιμη κ. Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, με την οποία είχα την τιμή να έχω μια σύντομη συζήτηση πριν από ένα έτος, φαίνεται να έχει ευρεία γνώση και ενδιαφέρον για σχετικά θέματα. Ελπίζω και ευελπιστώ στην βοήθεια και την ενεργή συμπαράστασή της.
Είναι γνωστό ότι στην ευρύτερη περιοχή παρατηρείται σημαντική μείωση του πληθυσμού και της γενικότερης ανάπτυξης της. Ενδεχομένως, τα νέα έργα υποδομής, το κατασκευαζόμενο διεθνές αεροδρόμιο και το αντίστοιχο οδικό δίκτυο, να συμβάλουν στην αναβάθμιση του αναπτυξιακού περιβάλλοντος της περιοχής και να προσελκύσουν νέους για εγκατάσταση και δημιουργία σε αυτή την ιδιαίτερη περιοχή σε ό,τι αφορά την ξηρότητα/υγιηνότητα του κλίματος, τις εξαιρετικές δυνατότητες παραγωγής ποιοτικών προϊόντων και βέβαια τις αξεπέραστες παράκτιες περιοχές της.
*Από την Κοπεγχάγη όπου βρίσκομαι προσκεκλημένος στο Διεθνές Συνέδριο της International Water Association (IWA).
Σχετική Βιβλιογραφία
Αγγελάκης, Α. Ν. (2020). Οι Αιματοβαμμένοι Οικισμοί Βιάννου & Ιεράπετρας. Τυποκρέτα, Ηράκλειο.