Το Λατινικό Συντακτικό αποτελείται από δέκα κεφάλαια που σε τέσσερις μεγάλες ενότητες προσφέρουνε πλήρη επεξήγηση όλων των φαινομένων από τα είδη μιας πρότασης και τους προσδιορισμούς (πρώτο μέρος), το ρήμα και τους ονοματικούς τύπους (δεύτερο μέρος), τις δευτερεύουσες προτάσεις (τρίτο μέρος) και τη Σύνταξη των προσωπικών ρημάτων (τέταρτο μέρος). Πρόκειται για ένα καλογραμμένο Συντακτικό της λατινικής γλώσσας από ένα σπάνιο φιλόλογο με προσεκτική ματιά, φέροντα πλούσια αναλυτική σκέψη ο ίδιος και εμπεριστατωμένη άποψη στη Σύνταξη της λατινικής γλώσσας.
Η επάνοδος των Λατινικών στο Λύκειο μας φέρνει σε ευχάριστη θέση να πρέπει να γίνουμε πραγματικοί αρχαιογνώστες, καθώς πλέον τα Πανεπιστήμια θα υποδέχονται φοιτητές με δεδομένη τη γνώση της αρχαίας ελληνικής και της λατινικής γλώσσας. Οι δυο κλασικές γλώσσες, τα Αρχαία Ελληνικά ήδη από την Α΄ Γυμνασίου και τα Λατινικά στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου (ωστόσο με αμιγώς εξεταστικό προσανατολισμό για τις Πανελλήνιες) κατά βάση εξυπηρετούνε στόχους μορφωτικούς και ανθρωπιστικούς στο σύγχρονο κόσμο. Η αναλυτική σκέψη που απαιτείται στα γλωσσικά μαθήματα του κλασικού πολιτισμού μόνο θετική αποβαίνει μακροπρόθεσμα σε μία κοινωνία, όπως η ελληνική σήμερα, όπου το fast solving μας καταδιώκει ανελλιπώς. Η είσοδος της λατινικής γλώσσας υπό το πρίσμα μιας ευρύτερης αρχαιογνωσίας πια, σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών, μας επανεισάγει στην άρρηκτη συνέχεια του κλασικού πολιτισμού από την Ύστερη Αρχαιότητα στο Νέο Ελληνισμό.
Παρόλο που ανήκω στους θιασώτες των Κοινωνικών Επιστημών στην εκπαίδευση και με μεγάλη λύπη δέχομαι την καθολική σχεδόν απομάκρυνσή τους από την ελληνική μέση εκπαίδευση, όμως δεν μπορώ να μην είμαι δίκαιη με την εισαγωγή της λατινικής γλώσσας εκ νέου μέσα από την οπτική της ρωμαϊκής αρχαιογνωστικής πρόσληψης και γλωσσικής ακολουθίας των τύπων. Όσο τα νέα εγχειρίδια είναι υπό εκπόνηση, ο «Φιλόλογος» διεξήγαγε ένα συστηματικό διαδικτυακό σεμινάριο τον προηγούμενο Φεβρουάριο. Οι πλούσιες εισηγήσεις των φιλολόγων Δρ. Δημήτρη Σαλονικίδη και Καθηγητή στο Πρότυπο Λύκειο «Μανόλης Ανδρόνικος», του Αναπληρωτή Καθηγητή Λατινικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Δρ. Βασίλη Φυντίκογλου και της Επίκουρης Καθηγήτριας Λατινικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Δρ. Χρυσάνθης Τσίτσιου μύησαν τους εκπαιδευτικούς στη νέα εποχή που μάλλον προοιωνίζεται κάτι θετικό στην εκπαίδευση.
Στο τελευταίο Συνέδριο της Ένωσης Φιλολόγων του Νομού μας για το Πολιτιστικό Πρόσωπο του Μεταπολεμικού Ηρακλείου (ΕΦΝΗ 17-19 Απριλίου 2019) ο Ιστορικός Ερευνητής ο κ. Αντώνιος Σανουδάκης παρουσίασε το θρυλικό βιβλιοπωλείο του κ. Στέλιου Χαλκιαδάκη στην οδό Έβανς 26 κι έπειτα στην Έβανς 29 (Ηράκλειο). Ο κ. Στέλιος Χαλκιαδάκης, δάσκαλος από το Ρέθυμνο, αμέσως μετά τον Εμφύλιο ανοίγει το 1952 ένα πρωτοποριακό βιβλιοχαρτοπωλείο που αργότερα μετεξελίχθηκε σε κέντρο γνώσης και πολιτισμού. Μάλιστα, ο κ. Χαλκιαδάκης, εκτός από το βιβλιοπωλείο, παράλληλα είχε και τυπογραφείο από το 1972 με υποκατάστημα στην Αθήνα. Οι αθηναϊκές εκδόσεις «Κνωσός» εξέδιδαν βιβλία φιλολογικά κυρίως και ένα από αυτά είναι το Λατινικό Συντακτικό του φιλολόγου Κωστή Στεφανάκη από τη Βιάννο ο οποίος δίδασκε στη μέση εκπαίδευση και στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου. Το μοναδικό εγχειρίδιο τυπώθηκε το 1976 στην Αθήνα από τις εκδόσεις «Κνωσός» και απευθύνεται στους υποψηφίους και τους φοιτητές των τμημάτων Φιλολογίας.
Η επιστροφή της λατινικής γλώσσας στις εισαγωγικές εξετάσεις δεν συνεπάγεται την απεμπόληση της κοινωνικής εκπαίδευσης, καθώς η εκμάθηση της ρωμαϊκής παιδείας θα έπρεπε να μας συντροφεύει ως όφειλε από το Γυμνάσιο σε μια συνδιδασκαλία και των δύο κλασικών γλωσσών, τόσο της αρχαίας ελληνικής, όσο και της λατινικής γλώσσας. Αυτή η πάγια δική μου πρόταση για διδασκαλία των Λατινικών από τα 12 έτη (ή και νωρίτερα από την Α΄ Γυμνασίου σε γλωσσικά παίγνια), προφανώς θα βοηθούσε στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών σε όλες τις ξένες γλώσσες συγκριτικά, αλλά κυρίως στην αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου των Νεοελλήνων.
Κάθε ανάγνωση της κλασικής γραμματείας αναβαθμίζει τη διγλωσσία, όχι μόνο τη γλωσσομάθεια ως επαγγελματική δεξιότητα για τουριστικούς ή ακαδημαϊκούς σκοπούς, όπως σήμερα συμβαίνει δυστυχώς. Με την επιστροφή στη Ρώμη και στον πολιτισμό της, με όχημα τη γλώσσα και τη λογοτεχνία, ο βαθμός ευθύνης όλων των Φιλολόγων είναι υψηλός για μια πλήρη αρχαιομάθεια.
* Η Γ. Τσατσάνη είναι φιλόλογος-συγκριτολόγος