Με φόντο τη φάτνη του μικρού Χριστού, τούτες τις χρονιάρες μέρες, τί και τί δεν περνάει από τη σκέψη όλων μας των τάχα “βολεμένων”. Δεν ξέρω πόσο αγγίζει τον καθένα μας εκείνο το ελληνικό διηγηματάκι, που μας παρουσιάζει την εικόνα του φτωχού παιδιού, που ζητιανεύει την παραμονή των Χριστουγέννων, για να βρεθεί νεκρό τα Χριστούγεννα με μία μονάχα πενταρίτσα στο χεράκι του.
Με την πενταρίτσα αυτή, που την περιμένει η άσπλαχνη μητριά του για να γλεντήσει με τον αγαπητικό της, η μικρούλα κοιμάται πάνω σε κάτι σακιά στο λιμάνι και κάποια στιγμή το κορμάκι της γλιστράει στη θάλασσα. Πρωί Χριστουγέννων βρίσκουν το άψυχο σώμα της παιδούλας στο βυθό της θάλασσας με την πενταρίτσα να την κρατάει γερά το κοκκαλιασμένο της χεράκι!
Για τα χιλιάδες αυτά παιδάκια, για τους αμέτρητους συνανθρώπους μας που υπήρξαν θύματα των “ανθρώπινων επιτευγμάτων” πολέμων, διωγμών, καταστροφών, πράξεων φρίκης και ολέθρου κάποιοι άνθρωποι, κάποιοι σύλλογοι, φορείς, όρθωσαν το ανάστημά τους, ύψωσαν τη φωνή του, απετέλεσαν παράδειγμα για μίμηση για όλους εμάς! Δεν είναι και η πρώτη φορά που μας εκπλήσσει η δραστηριότητα του τότε Συλλόγου Δεσποινίδων της πόλης μας, τέτοιες μέρες ειδικά που όλοι μας περνούμε βιαστικά, μέσα ή απέξω από τις εκκλησίες, χαρούμενοι, κεφάτοι, παραμερίζοντας και αγνοώντας κάποιους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη.
Εκείνο το λαχείο δεν ήταν ούτε εθνικό, ούτε λαϊκό, ούτε κρατικό, ήταν ένα διαφορετικό λαχείο… Λαχείον των Δεσποινίδων, το είχαν ονομάσει. Στο πόδι ενόψει των εορτών η Καστρινή πολιτεία. Βρισκόμαστε στα 1934… Όλα στην εντέλεια, τα τρόφιμα σε πλήρη αφθονία. Προσπάθειες από την πολιτεία να ψωνίσει φτηνά και η φτωχολογιά. Χαρακτηριστικές αυτές οι μέρες των εορτών από κοινωνική άποψη για όλους, για μικρούς και μεγάλους.
Όλα αυτά αποτυπώνονται στο δημοσίευμα της εφημερίδας Ανόρθωσις, στο φύλλο της 25ης Δεκεμβρίου 1934: “Στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου, μας έφερε προχθές μια ευγενική πρόσκληση αντιπροσωπεία του Συλλόγου των Δεσποινίδων. Ομολογούμε, ότι βρεθήκαμε μπροστά σε μια αποκάλυψη. Μικρά φορεματάκια, θαυμάσια κεντήματα, εργόχειρα, εκλεκτά χειροτεχνήματα, μπιμπελό και διάφορα άλλα κομψοτεχνήματα καμωμένα με ιδιαίτερο γούστο από τα χέρια άξιων δεσποινίδων. Όλα αυτά στην ευρύχωρη αίθουσα του συλλόγου που είχε μεταβληθεί σε κατάστημα ειδών πολυτελείας.
Ο Σύλλογος των Δεσποινίδων έκανε την πρώτη του επίσημη εμφάνιση. Ύστερα από αθόρυβη εντελώς εργασία μηνών, μάζεψε από εμπόρους και από άλλους φιλανθρώπους όλα τα υλικά, υφάσματα, νήματα και όλα του τα μέλη σκυμμένα στη μηχανή και στο βελόνι, αθόρυβα και μεθοδικά δουλεύοντας, οργάνωσαν το λαχείο. Χίλια τετρακόσια δεκάδραχμα λαχεία από τα οποία κέρδιζαν τα επτακόσια. Και τι κέρδη; Τα διπλάσια τουλάχιστον από την αξία του λαχείου. Χίλια τετρακόσια λαχεία ίσον δεκατέσσερες χιλιάδες δραχμές που θα μοιραστούν τις γιορτές στα φιλανθρωπικά ιδρύματα και στα άπορα παιδάκια.
Ένας μικρός άθλος. Και αν μάλιστα λάβει κανείς υπόψη του, πως εκτός απ’ αυτά, ο Σύλλογος των Δεσποινίδων τόσα έχει προσφέρει σε είδη και σε χρήμα, στα διάφορα ιδρύματα της πόλεώς μας, τότε θα νιώσει ακόμα καλύτερα πόσο γόνιμη, πόσο θετική, χωρίς επίδειξη και κενοδοξίες υπήρξε η δράση του. Και αυτό αποτελεί παρήγορη ελπίδα για την κοινωνική μας εξέλιξη και ιδιαίτερα για τη δική μας πόλη.
Η καλή αρχή γίνεται από τις Δεσποινίδες. Πράγματι μεγάλη η επίγνωση των καθηκόντων τους, αφού έστρεψαν τη δράση τους προς άλλη θετικότερη, πιο κοινωνική και πιο ευεργετική κατεύθυνση! Αλήθεια πόσο μεγάλη και πόσο βαριά συναίσθηση του ρόλου της γυναίκας στην κοινωνία!… Ας είναι. Ο Σύλλογος των Δεσποινίδων και ιδιαίτερα οι δεσποινίδες Βογιατζάκη, Λυδάκη, Περδικογιάννη, Λεοντάκη, Λεβαντή, Αλικιώτου, Αλεξίου, Χουρδάκη, Λαμπρινού, Στεφανίδου, Φορτσάκη, Κασιμάτη και Δημάκη έδωσαν το μοναδικό παράδειγμα. Πρωτοστάτησαν στην προχθεσινή οργάνωση του λαχείου, παρουσιάζοντάς μας κάτι πολύ μεγάλο, κάτι που αξίζει να το προσέξει, αλλά και να το εκτιμήσει η κοινωνία μας”.
Τέτοιες μέρες… που όλοι μικροί και μεγάλοι θέλουν να είναι χαρούμενοι και πρέπει να είναι. Τέτοιες μέρες που στα πρόσωπα των παιδιών είναι ζωγραφισμένη η λαχτάρα ν’ αποκτήσουν το δωράκι τους. Ο Σύλλογος Δεσποινίδων μερίμνησε κατά το δυνατόν με μία μοναδική ομορφιά αλλά και ευγένεια που διαχέονταν σ’ αυτή την πόλη!