Όσο ψύχραιμος κι αν είναι κάποιος, όσο κι αν γνωρίζει τα πολιτικά «τερτίπια», όσο κι αν προσπαθεί να εξηγήσει με την απλή λογική όσα συμβαίνουν τούτες τις μέρες στην πολιτική ζωή της χώρας μας, θα βρεθεί μπροστά σε αδιέξοδο.
Διότι πράγματι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα «αλαλούμ», αφού εξαναγκάζεται σε παραίτηση ο υπουργός εξωτερικών κ. Ν. Κοτζιάς, το «δεξί χέρι» του πρωθυπουργού, ο πρωταγωνιστής και πρωτεργάτης της «σπουδαίας», κατά τους κυβερνώντες, συνθήκης των Πρεσπών, για χάρη του αρχηγού των ΑΝΕΛ και υπουργού Αμύνης, ο οποίος δηλώνει σκληρός και ανυποχώρητος «μακεδονομάχος».
Ο υπουργός Εξωτερικών γίνεται Ιφιγένεια και θυσιάζεται, για να μείνει(;) στα ιστία της κυβέρνησης σαν «ούριος άνεμος» ο αρχηγός του κόμματος των ΑΝΕΛ, ώστε να μην πέσει (έτσι φαίνεται να πιστεύουν στην κυβέρνηση) το καράβι στα βράχια και διαλυθεί πριν απ’ την ώρα του.
Αυτό το «αλαλούμ» είναι μάλλον κάτι το πρωτοφανές στην πολιτική σκηνή της χώρας, αν και έπρεπε να το αναμένει κανείς, αφού εξαρχής ο κυβερνητικός γάμος μεταξύ των δύο «εταίρων» ήταν τραγελαφικός και αφύσικος. Και είναι φυσικό από τις αφύσικες διασταυρώσεις να δημιουργούνται τερατογενέσεις, γεγονότα και φαινόμενα παράδοξα και παράταιρα, σαν κι αυτά που βλέπουμε τις τελευταίες μέρες στην πατρίδα μας.
Είναι προφανές ότι εκείνος που οδήγησε τα πράγματα σ’ αυτό το σημείο είναι ο πρωθυπουργός. Και τα οδήγησε εκεί, επειδή κάπου αποβλέπει και όχι επειδή αγαπά τον υπουργό άμυνας και χαίρεται που τον έχει δίπλα του. Στην πολιτική τα πιο πολλά γίνονται για το πολιτικό και κομματικό συμφέρον, για την πολιτική επιβίωση, για την παραμονή στην εξουσία.
Είναι βέβαιο ότι, όπως ήλθε η ώρα του κ. Κοτζιά, έτσι θα έλθει και η ώρα του υπουργού Άμυνας να φύγει από τη θέση του, όταν πια δεν θα είναι χρήσιμος. Στην πολιτική σκηνή όλοι είναι «δυνάμει» πολιτικά αναλώσιμοι. Κάποτε έρχεται η στιγμή που το «δυνάμει» γίνεται «ενεργεία» και τότε ο δυνατός (που έχει κάμει τη δουλειά του) βγάζει από τη μέση τον αδύνατο. Η πολιτική δεν γνωρίζει συναισθηματισμούς, δεν γνωρίζει ανθρωπιά, είναι σκληρός αγώνας πολιτικής επιβίωσης.
Κι αν σκεφτούμε αυτό που λέγεται, ότι δηλαδή σε κάθε πράξη πρέπει να αναζητούμε εκείνον που ωφελείται από αυτήν, τότε ασφαλώς εκείνος που αναμένεται να ωφεληθεί είναι ο πρωθυπουργός, ο οποίος, σκεπτόμενος με τον άτεγκτο τρόπο του πολιτικού συμφέροντος, είναι βέβαιο ότι από τη στήριξή του στον υπουργό Άμυνας περιμένει πολιτικά οφέλη και βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. (Αυτό, βέβαια, είναι άσχετο με το κατά πόσο θα πετύχει το σκοπό του.). Επομένως, ο τελικά χαμένος θα είναι ο «αδύνατος κρίκος» αυτού του «αλαλούμ», δηλ. ο υπουργός Άμυνας.
Ωστόσο, από όλο αυτό το «αλαούμ», από αυτά τα πολιτικά παιχνίδια πρέπει κι εμείς, ο λαός, κάτι να κερδίσουμε. Και δεν εννοώ να κερδίσουμε κάτι το υλικό, αλλά να λάβουμε αφορμή για σκέψη πάνω στα παιγνίδια της πολιτικής και να αναζητήσουμε κάτι καλύτερο για τον τόπο μας.
Είπαμε και προηγουμένως ότι ο χώρος της πολιτικής είναι χώρος εν πολλοίς σκοτεινός. Σ’ εμάς τους απλούς πολίτες οι πολιτικοί επιτρέπουν να βλέπουμε μόνο τη φωτεινή πλευρά του και προσπαθούν να μας πείσουν ότι όλα είναι καθαρά, ότι όλα γίνονται για το καλό της πατρίδας, για το καλό των πολιτών, για το καλό του έθνους και άλλα παρόμοια. Ωστόσο, όσο κι αν θέλουν να κρυφτούν, δεν το πετυχαίνουν πάντα.
Κάποιες στιγμές αφήνουν πίσω από τα λόγια, τις πράξεις και τις επιλογές τους να φανεί το παρασκήνιο και τότε βλέπει ο πολίτης τη σκοτεινή και ερεβώδη πλευρά της πολιτικής, εκεί όπου όλα είναι πάλη μέχρις εσχάτων για την εξουσία, ίντριγκες, συμφέροντα, πισώπλατα μαχαιρώματα, ανίερες συμμαχίες. Κοντολογίς, τότε αποκαλύπτεται ο μακιαβελισμός και ο αμοραλισμός των πολιτικών, οι οποίοι, προκειμένου να πετύχουν τον στόχο της παραμονής στην εξουσία, αίρουν κάθε ηθικό φραγμό, αγωνιζόμενοι να «εξοντώσουν» (πολιτικά και με ειρηνικά μέσα στις δημοκρατίες, ακόμη και βιολογικά και με βίαια μέσα στις δικτατορίες) τους πολιτικούς αντιπάλους τους.
Ο Πορτογάλος συγγραφέας Φερνάντο Πεσόα γράφει κάπου ότι η διακυβέρνηση βασίζεται σε δυο πράγματα: καταπιέζω και εξαπατώ. Παρά την υπερβολή της η φράση εμπεριέχει μεγάλη δόση αληθείας. Τα παραδείγματα από την ιστορία είναι πολλά.
Ο μεγάλος Αθηναίος πολιτικός Περικλής π.χ. πίστευε ότι μόνο η διαρκής επίδειξη της δύναμης και της πολεμικής ισχύος της πόλης μπορούσε να διατηρήσει το κράτος των Αθηνών, ισχύς, όμως, με την οποία καταπιέζονταν και υποχρεώνονταν οι συμμαχικές πόλεις να μείνουν στο πλευρό της Αθήνας, είτε το ήθελαν είτε όχι. Κι από την άλλη πλευρά, πόσες φορές οι πολιτικοί, χωρίς να ορρωδούν ούτε να αισχύνονται, δεν υπόσχονται πράγματα που ξέρουν ότι δεν θα υλοποιήσουν ποτέ;
Εξαπατούν, δηλαδή, ανερυθρίαστα τον λαό. Αυτή, δυστυχώς, είναι η πραγματικότητα της πολιτικής. Υπ’ αυτό το πρίσμα βλέποντας τα πράγματα, μπορεί κάποιος να καταλάβει το σημερινό «αλαλούμ»». Ας αναλογιστούμε πόσα ψέματα έχουν ειπωθεί στον ελληνικό λαό όχι μόνο από τους νυν κυβερνώντες αλλά και από τους πολιτικούς των άλλων παρατάξεων, και θα καταλάβουμε ότι το παιγνίδι της πολιτικής δεν βασίζεται στους κανόνες της εντιμότητας και της αλήθειας, επειδή είναι παιγνίδι εξουσίας. Και η εξουσία μοιάζει με την Κίρκη: Όποιος αφεθεί στα χέρια της, χωρίς να έχει τη δύναμη και τα όπλα να της αντισταθεί, κινδυνεύει να πάθει ό, τι έπαθαν οι σύντροφοι του Οδυσσέα.
Υπάρχει λύση; Αν ο μακιαβελισμός και ο αμοραλισμός είναι εγγενή στοιχεία της πολιτικής, τότε όντως είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν τα πράγματα. Συχνά μιλούμε για τον ρόλο της παιδείας και δικαίως. Αν η απαιδευσία είναι ό, τι χειρότερο για κάθε άνθρωπο, αυτό ισχύει πολύ περισσότερο για τους πολιτικούς ταγούς ενός λαού. Η παιδεία σε μια δημοκρατική πολιτεία είναι το Α και το Ω για κάθε δημοκράτη πολιτικό και πολίτη.
Έχει γραφεί από τον Ν. Μπερντιάεφ ότι δεν υπάρχει πιο επικίνδυνος άνθρωπος από έναν απαίδευτο επαναστάτη. Χωρίς την παιδεία οι πολιτικοί μένουν χωρίς ηθικές αναστολές και ηθικούς φραγμούς. Κι όταν λέω παιδεία, δεν εννοώ απλώς την απόκτηση γνώσεων, αλλά την πλατωνική «περιαγωγή της ψυχής», δηλαδή τη στροφή της ψυχής προς το «αγαθό». Πρόκειται για τη δύναμη εκείνη που μεταμορφώνει τη συνείδηση και τη στρέφει προς τις μεγάλες αξίες της ζωής, κάτι που λείπει σήμερα.
Μια ματιά γύρω μας είναι ίσως αρκετή, για να διαπιστώσουμε πόσο «μικροί» και κάποτε ευτελείς άνθρωποι κυβερνούν τον κόσμο και πόσο απουσιάζουν οι πολιτικοί εκείνοι που έχουν δεχτεί την ευεργετική επίδραση της παιδείας. Τα «αλαλούμ», τα παρασκήνια, τα μισόφωτα και τα πολιτικά μισόλογα, τα συμφέροντα, ο αμοραλισμός και ο τυχοδιωκτισμός στην πολιτική θα επαναλαμβάνονται εσαεί, όσο οι πολιτικοί άνδρες από τη μια και οι πολίτες από την άλλη μένουν δεμένοι χειροπόδαρα στο σκοτεινό σπήλαιο της απαιδευσίας, σαν τους δύστυχους δεσμώτες της πλατωνικής αλληγορίας.