Ημέρα μνήμης και ορόσημο αντίστασης η σημερινή, για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα μας. Πριν από 49 χρόνια, στις 25 Μαΐου του 1973, έπεσε η αυλαία του περίφημου «Κινήματος του Ναυτικού», που αποτέλεσε μια οργανωμένη συνωμοτική ενέργεια ομάδας αξιωματικών του Πολεμικού μας Ναυτικού, για την ανατροπή της χούντας των συνταγματαρχών και την επαναφορά της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:
Το Ναυτικό Στρατιωτικό Σώμα, ακολουθώντας την μακράν φιλελεύθερη δημοκρατική παράδοση, δεν έλαβε ενεργά μέρος στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967. Μάλιστα, αμέσως μετά την επικράτηση των συνταγματαρχών, ο αρχηγός του Σώματος, Κωνσταντίνος Εγκολφόπουλος, υπέβαλε την παραίτησή του.
Η πρώτη αντίδραση του Ναυτικού κατά της χούντας εκδηλώθηκε στις 13 Δεκεμβρίου του 1967 με το αποτυχημένο κίνημα του Βασιλιά Κωνσταντίνου, όταν ο στόλος εξέπλευσε στο Αιγαίο. Αμέσως όμως μετά, άρχισε να οργανώνεται εντός του στρατεύματος, ένας συμπαγής συνωμοτικός πυρήνας με στόχο την ανατροπή της δικτατορίας και με εμπνευστές-πρωτεργάτες άξια στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού, όπως οι πλωτάρχες Παππάς, Σέκερης και Μάλλιαρης.
Ο αρχικά μικρός πυρήνας των συνωμοτών άρχισε να διευρύνεται από τις αρχές του 1969, με την μύηση και εν συνεχεία με την ένταξη αρκετών αξιωματικών στο κίνημα, από όλα τα Σώματα των Ενόπλων Δυνάμεων, δίνοντας όρκο αγώνα για την ανατροπή της χούντας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα. Επί χάρτου είχαν εκπονηθεί διάφορα σενάρια. Ένα από αυτά περιελάμβανε την απαγωγή του Συνταγματάρχη Παπαδόπουλου κατά την διάρκεια της άσκησης με την επωνυμία «Θρίαμβος», τον Αύγουστο του 1969.
Ένα άλλο πάλι σχέδιο, περιέγραφε την κατάληψη της Κρήτης, της Μήλου και μιας σειράς άλλων νησιών, με σκοπό τον σχηματισμό και την εγκαθίδρυση εκεί μιας κυβέρνησης με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Κανένα όμως από αυτά τα σχέδια δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Τα επόμενα τρία χρόνια, ο κύκλος των επίδοξων κινηματιών είχε μεγαλώσει αρκετά, ενώ στην ιεραρχία του Ναυτικού είχαν καταλάβει καίριες θέσεις ικανά στελέχη αξιωματικών.
Οι Παππάς, Παπαδόγκωνας, Μάλλιαρης, Γκιόγκεζας, Κουσουρής και άλλοι, διοικούσαν μεγάλα αντιτορπιλικά, έχοντας μυήσει ο καθένας τους, ανώτερα στελέχη των πληρωμάτων τους, στο πάθος και την ετοιμότητα για εξέγερση κατά της δικτατορίας. Οι μυημένοι αξιωματικοί υπερέβαιναν τους 120 και μάλιστα οι περισσότεροι από αυτούς ήταν Κυβερνήτες, Ύπαρχοι, Α΄ Μηχανικοί και στελέχη άλλων ειδικοτήτων. Μεγάλοι αξιωματικοί οι οποίοι είχαν τα πλοία στα χέρια τους. Ήταν σε θέσεις κλειδιά δηλαδή.
Το κίνημα είχε πια μεγαλώσει και είχε εντάξει στους κόλπους του εν ενεργεία αξιωματικούς από το Ναυτικό, τον Στρατό και την Αεροπορία, αλλά και απόστρατους αξιωματικούς, όπως επίσης και πολίτες-μέλη αντιστασιακών οργανώσεων.
Αμέσως μετά την Εξέγερση της Νομικής, τον Φεβρουάριο του 1973, οι κινηματίες του Ναυτικού θεώρησαν ότι έφτασε η κατάλληλη ώρα για να δράσουν. Κοινοποίησαν την απόφασή τους στον Ευάγγελο Αβέρωφ, και μέσω αυτού και στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αλλά και τον Βασιλιά Κωνσταντίνο.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό τους, θα προχωρούσαν στον αποκλεισμό μεγάλων λιμανιών της χώρας, με πρώτο το λιμάνι του Πειραιά, και στην κατάληψη της Σύρου, γιατί στο συγκεκριμένο νησί υπήρχε η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του Στρατού, στην οποία, αφού θα καταλάμβαναν, θα τοποθετούσαν στη συνέχεια διοικητή της τον απόστρατο ταγματάρχη Σπύρο Μουστακλή, που ήταν μέλος του κινήματος.
Με ορμητήριο την Σύρο, σύμφωνα πάντα με το φιλόδοξο σχέδιο, θα καλούσαν πολιτικούς απ’ όλα τα κόμματα για να σχηματίσουν Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.
Η ημερομηνία που κρίθηκε κατάλληλη για την εκδήλωση του κινήματος, ορίστηκε να είναι η 22α Μαΐου του 1973, όταν στο Αιγαίο θα έπλεε μοίρα πλοίων του ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με εκείνο το σχέδιο δράσης, τρία αντιτορπιλικά θα κατέπλεαν σε προγραμματισμένες ασκήσεις με σχεδόν ολόκληρη τη δύναμη των Πεζοναυτών. Είχαν σχεδιάσει να περικυκλώσουν με τα δικά τους αντιτορπιλικά τα πλοία με τους Πεζοναύτες, με σκοπό είτε να τους πάρουν με το μέρος τους, είτε να τους συλλάβουν ως ομήρους και να εκβιάσουν την χούντα. Και αυτή όμως η πρότασή τους δεν έγινε αποδεκτή.
Την παραμονή της σχεδιαζόμενης εκδήλωσης του κινήματος, οι επικεφαλής αξιωματικοί αντελήφθησαν ότι το σχέδιό τους είχε διαρρεύσει στη χούντα και αποφάσισαν την αναστολή του. Αργά το βράδυ της ίδιας μέρας, στρατιωτικές δυνάμεις του καθεστώτος, υπό τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατηγό Οδυσσέα Αγγελή, περικύκλωσαν τον Ναύσταθμο, ενώ το πρωί της 23ης Μαΐου ξεκίνησαν οι συλλήψεις, οι ανακρίσεις και οι βασανισμοί.
Ο Νίκος Παππάς σε συνέντευξη που έδωσε το 2006, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Προδόθηκε το σχέδιο και ενώ ήταν να φύγουμε Τρίτη πρωί ή Τετάρτη νομίζω πρωί ξημερώματα στις δύο η ώρα, από τη Δευτέρα το πρωί – τη Δευτέρα ήτανε του Αγίου Κωνσταντίνου – αρχίσανε οι συλλήψεις. Μάλιστα να σας πω λίγο πριν. Του Αγίου Κωνσταντίνου εγώ βρισκόμουνα με τη δύναμη του ΝΑΤΟ στο Ηράκλειο. Ήμασταν παρατεταγμένοι στο μόλο. Είχα βγει στα καφενεία έξω να πιω ένα καφέ και γυρνώντας μέσα, Ύπαρχος είχε παραλάβει ο Υποπλοίαρχος Ξενάκης»…
Η απουσία τότε ενός ηγέτη του Κινήματος ήταν πλέον εμφανής. Η χούντα χαρακτήρισε το κατασταλμένο κίνημα, «οπερέτα ναυτικού κινήματος ολίγων απόστρατων αξιωματικών», αν και γνώριζε η ίδια πολύ καλά το πραγματικό του μέγεθος. Ο απόστρατος Ταγματάρχης Σπύρος Μουστακλής, αποτέλεσε ηρωική μορφή του Κινήματος του Ναυτικού, αφού βασανίστηκε άγρια στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ για 47 ολόκληρες μέρες και στο τέλος έμεινε ανάπηρος.
Στις 25 Μαΐου του 1973, το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού «Βέλος», με κυβερνήτη τον Νίκο Παππά που πρωτοστάτησε στο κίνημα του Ναυτικού, προέβη σε ανταρσία, αποχωρώντας μεγαλοπρεπώς από την άσκηση του ΝΑΤΟ που διεξαγόταν τότε στα ανοιχτά της Σαρδηνίας και στη συνέχεια κατέπλευσε στο λιμάνι Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, όπου ο κυβερνήτης και το 35μελές πλήρωμα ζήτησαν πολιτικό άσυλο, το οποίο και τους παραχωρήθηκε από την ιταλική κυβέρνηση. Η ενέργεια αυτή συνέβαλε σημαντικά στο να αρχίσει να μετρά αντίστροφα τις μέρες της η χούντα, αφού το γεγονός πήρε μεγάλη δημοσιότητα διεθνώς και κατέδειξε την πραγματικότητα, ότι η αντίθεση κατά της δικτατορίας ήταν μεγάλη μέσα στο στράτευμα.
Συνελήφθησαν συνολικά 79 άτομα, από τους οποίους οι 63 ήταν του Ναυτικού. Όλοι τους αφέθησαν ελεύθεροι, μέχρι την 27η Αυγούστου του 1973 και κανένας δεν οδηγήθηκε σε δίκη, αφού έλαβαν όλοι αμνηστία. Ήταν παράλογο τότε να αντιπαρατεθεί η χούντα με έναν ολόκληρο κλάδο των Ενόπλων Δυνάμεων.
Για την ιστορία, στις 5 Ιουλίου του 1973, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αρνήθηκε κάθε ανάμειξη με τα κινήματα του Ναυτικού, ενώ στις 31 Οκτωβρίου του 1973, 45 αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού αποτάχθηκαν για την συμμετοχή τους σε αυτά τα κινήματα και τιμωρήθηκαν γιατί τόλμησαν και όρθωσαν το ανάστημά τους υπέρ της Δημοκρατίας.
Το κίνημα του Ναυτικού, αν και απέτυχε οργανωτικά, πέτυχε τον πολιτικό του στόχο.
Να κλονίσει δηλαδή το καθεστώς των Απριλιανών μέσα από τη βάση του, που ήταν οι Ένοπλες Δυνάμεις, συμβάλλοντας ουσιαστικά και στην μετέπειτα ανατροπή του.
Πέτυχε όμως ταυτόχρονα να αποτελέσει και ένα φωτεινό ορόσημο αντίστασης, καταλαμβάνοντας μια εξέχουσα θέση στην ιστορική μας μνήμη. Μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη και ένας πολύτιμος πλοηγός για δύσκολους καιρούς…
https://moschonas.wordpress.com