Ηθικοί άνθρωποι και πολιτικοί υπάρχουν σε όλους τους χώρους και σίγουρα δεν αποτελούν ούτε μονοπώλιο ούτε προνόμιο καμιάς παράταξης ούτε, βέβαια, και της παραδοσιακής Αριστεράς, άποψη που έχει επικρατήσει μέχρι τις μέρες μας. Η άποψη αυτή επικράτησε μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, μέσα από ποιήματα, τραγούδια, βιβλία και κινηματογραφικές ταινίες προβεβλημένων πνευματικών δημιουργών, προσκείμενων στην Αριστερά, οι οποίοι εξιδανίκευσαν την παράτολμη και ανιδιοτελή προσφορά απλών αγωνιστών της κατά των στρατευμάτων Κατοχής, αλλά και νεότερων, αναγορεύοντάς τους σε ήρωες, όπως ο Γλέζος, ο Σουκατζίδης, ο Μπελογιάννης, ο Πλουμπίδης, ο Λαμπράκης κ.λπ.
Όμως, η όποια πατριωτική προσφορά στο παρελθόν κάποιων δημοκρατικών, φιλολαϊκών, παράτολμων, ηθικών, ανιδιοτελών, προοδευτικών αγωνιστών δεν μπορεί να αποτελέσει την κολυμπήθρα του Σιλωάμ, καθαίροντας τα όποια λάθη και τις αδυναμίες των μεταγενέστερων, που επικαλούνται, ίσως πλέον εκ του ασφαλούς, τις αγωνιστικές περγαμηνές τους και τις θυσίες τους, διεκδικώντας, σαν να έχουν κάποιο κληρονομικό δικαίωμα, το «ηθικό πλεονέκτημα» για τους εαυτούς τους.
Όλοι οι πολιτικοί κρίνονται στο αμόνι ενός κοινά αποδεκτού «αξιακού κώδικα». Όσοι, όμως, επιχειρούν να αντικαταστήσουν τον «αξιακό κώδικα» με «ιδεολογικό θέσφατο» κινούνται με ιδιοτέλεια. Δεν έχουν το ανάστημα ούτε να συμψηφίζουν ούτε να χρωματίζουν την ηθική, προσαρμόζοντάς την στα μέτρα της εξουσίας που απολαμβάνουν.
Ο μύθος αυτός, βέβαια, περί «ηθικού πλεονεκτήματος» απομυθοποιήθηκε, όταν τα κόμματα που τον επικαλούνταν κυβέρνησαν. Άλλωστε, το «ηθικό πλεονέκτημα», όχι μόνο δεν κληρονομείται και δεν χαρίζεται, αλλά μόνο κατακτιέται καθημερινά στο αμόνι της καθημερινής πρακτικής, με τη στάση τους σε σοβαρά πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και εθνικά ζητήματα, με τελικό κριτή τον λαό.
Η «πολιτική ηθική» είναι τρόπος να ζεις, να συμπεριφέρεσαι, να πολιτεύεσαι και όχι τρόπος να καλύπτεις τις ανεπάρκειες και τα λάθη, χρησιμοποιώντας τον μανδύα ενός «κληρονομημένου» ηθικού πλεονεκτήματος. Είναι γνωστό και αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι μέσα στο νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον έχει ξεσπάσει μια πρωτοφανής σε έκταση, γενικευμένη κρίση, με οικονομικά, αλλά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, με όλες τις δυσμενείς συνέπειες για τις εθνικές οικονομίες, καθώς και το φυσικό και δομημένο περιβάλλον.
Οικονομίες κρατών κλυδωνίζονται, κολοσσοί τραπεζικοί και ασφαλιστικοί καταρρέουν, βιομηχανίες πτωχεύουν και εκατομμύρια εργαζομένων χάνουν τις εργασίες τους, εκτινάσσοντας την ανεργία στα ύψη, ενώ το φάσμα της φτώχειας και των κλιματικών αλλαγών προβάλλει απειλητικά. Η χώρα μας βιώνει τη χειρότερη πολιτική και ηθική κρίση από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Η ποικίλων αιτίων και πολλαπλών επιπτώσεων κρίση αυτή δίδει την εικόνα μιας γενικής παρακμής και έχει επηρεάσει και τη χώρα μας, η οποία βιώνει παράλληλα και μία άλλη ιδιότυπη κρίση αξιών και πολιτικής ηθικής.
Με τις θεμελιακές αυτές έννοιες ασχολήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, ο Αριστοτέλης, στο έργο του «Ηθικά Νικομάχεια». Κατά τον μεγάλο αυτόν Σταγειρίτη, βασικός στόχος της πολιτικής, ως ύψιστης ανθρώπινης τεχνικής της οργανωμένης κοινής συμβίωσης των πολιτών, πρέπει να είναι η επίτευξη της ευημερίας τους, μέσω των αρχών και των αξιών της πολιτικής και ανθρώπινης ηθικής.
Επίσης, ο Απολλώνιος Ρόδιος, ένας από τους επτά σοφούς (296-215 π.Χ.), έλεγε με πικρία ότι «εκείνοι, που ξεχωρίζουν την πολιτική από την ηθική, ποτέ δεν θα καταλάβουν ούτε τη μία ούτε την άλλη», καυτηριάζοντας την πολιτική συμπεριφορά και δράση ανθρώπων της εποχής του. Για τον Απολλώνιο και για κάθε έντιμο σκεπτόμενο άνθρωπο υπήρχε μία αδιάσπαστη σχέση και ταύτιση μεταξύ της πολιτικής ενέργειας και των ηθικών αρχών, ώστε του ήταν αδιανόητο να φανταστεί την πολιτική ξέχωρα από την ηθική. Η άποψη, όμως, αυτή του Ρόδιου σοφού είναι δυστυχώς ζητούμενο και στη σύγχρονη πολιτική ζωή του τόπου.
Έτσι, διαπιστώνουμε ότι στην εποχή μας το ηθικό στοιχείο στην πολιτική συμπεριφορά και δράση συστηματικά αγνοείται και ολοένα παραμερίζεται, δίνοντας τη θέση του στις εκάστοτε πολιτικές σκοπιμότητες και τα ατομικά οφέλη. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο το «πρέπον» να αντικαθίσταται με κυνισμό με το «σκόπιμο». Οι πολιτικές διακηρύξεις των κομμάτων, που διαπνέονται από έναν φλύαρο ιδεαλισμό και αλτρουισμό, στην πράξη μένουν γράμμα κενό και υποτάσσονται συχνά σε «κανόνες» πολιτικού αμοραλισμού.
Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής πρακτικής, που τείνει να γίνει ο κανόνας, είναι η εδραιωμένη αντίληψη των πολιτών ότι η πολιτική και η ηθική δεν έχουν σχέση μεταξύ τους, καθώς η μεν ηθική υπαγορεύει κανόνες τού «ευ αγωνίζεσθαι» και της έντιμης συμπεριφοράς προς τους ανθρώπους, η δε πολιτική είναι ταυτόσημη με τον καιροσκοπισμό, την ίντριγκα, την αλαζονεία, την αναξιοκρατία και η βασική της αρχή είναι ότι «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», πράγμα πολύ επικίνδυνο για τη δημοκρατία, γιατί η πολιτική, ως συμμετοχή των πολιτών στη διαχείριση των κοινών, που αποτελεί βασικό στοιχείο της, σε μία τέτοια εξέλιξη απαξιώνεται και υποβαθμίζεται, πολίτες οδηγούνται στην ιδιώτευση, γεγονός που ρίχνει νερό στον μύλο των πάσης φύσεως εχθρών της που καραδοκούν. Όλη αυτή η προσπάθεια για την ευημερία ενός λαού δεν επιτυγχάνεται με τον «αυτόματο πιλότο». Χρειάζεται, λοιπόν, σκληρός και συνεχής αγώνας από το σύνολο των πολιτών.