Πραγματοποιήθηκε, την Τρίτη 14 Νοεμβρίου, το Εθνικό Συνέδριο Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΣΗΕ), με επιτυχία στο Πανεπιστήμιο Κύπρου στη Λευκωσία, με μεγάλη συμμετοχή από πανεπιστήμια, παρόχους ενέργειας, τη βιομηχανία, τον διεθνή Οργανισμό Μεγάλων Ηλεκτρικών Δικτύων Υψηλής Τάσης, και μεγάλο πλήθος συνέδρων.
Στο Συνέδριο συζητήθηκαν όλα τα επίκαιρα και σημαντικά θέματα τα σχετικά με την Ενέργεια και τα μέτρα προστασίας του Περιβάλλοντος, με ιδιαίτερη έμφαση στην Πράσινη Μετάβαση και τα ΣΗΕ. Το πρόγραμμα του συνεδρίου ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον και έγινε αναφορά στους προγραμματικούς στόχους της προσεχούς περιόδου, και στην κρισιμότητα των επομένων 7 ετών για την επίτευξη των στόχων για το 2030.
Δεδομένης της ομοιότητας μεταξύ των ΣΗΕ Κύπρου και Κρήτης συζητήθηκαν οι νέες τεχνολογίες Ευέλικτων Συστημάτων Μεταφοράς Εναλασσομένου Ρεύματος (ΕΣΜΕΡ) που εφαρμόζονται στο ΣΗΕ Κρήτης με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Η διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στα ΣΗΕ απαιτεί εξελιγμένες τεχνολογίες εξ αιτίας των ιδιαιτεροτήτων των ενεργειακών πηγών αυτών. Για παράδειγμα, η αιολική παραγωγή είναι στοχαστική ενώ η φωτοβολταϊκή παραγωγή είναι περιοδική. Επομένως οι ΑΠΕ είναι μια διαλείπουσα παραγωγή και η αποθήκευση της ενέργειας είναι απαραίτητη για να εξυπηρετείται συνεχώς η ηλεκτρική ζήτηση. Οι μπαταρίες, μπορούν να παίξουν ένα όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην εξομάλυνση της παραγωγής από τις ΑΠΕ αλλά και στην εξομάλυνση της μεταβαλλόμενης ζήτησης ηλεκτρισμού, με την κάλυψη των αιχμών ζήτησης φορτίου.
Οι Αγορές Ηλεκτρισμού λειτουργούν ήδη μέσα στην περίοδο της ονομαζόμενης Πράσινης Ενεργειακής Μετάβασης. Δηλαδή, στην χρονική αυτή περίοδο που διανύουμε στην οποία πρέπει να υπάρξει προσαρμογή τέτοια, ώστε να πάμε από τα ορυκτά καύσιμα στις ΑΠΕ και να μηδενισθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050. Στην τρέχουσα περίοδο, γίνονται προσπάθειες για καθαρές μεταφορές, τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα – μια τέτοια εξέλιξη θα έχει οφέλη με την απαλλαγή από τους ρύπους που εκπέμπονται και από τα πλοία. Η ηλεκτρική ενέργεια, το πράσινο υδρογόνο, και η αμμωνία μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς την κατεύθυνση αυτή.
Η παραγωγή Πράσινου Υδρογόνου, η αποθήκευσή του, και εν συνεχεία η διάθεσή του σε ενεργοβόρες δραστηριότητες, όπως οι μεταφορές (επίγειες ή θαλάσσιες) κλπ, συζητήθηκε με επίκεντρο ένα πιλοτικό πρόγραμμα, με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που πραγματοποιείται στην Κύπρο. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών για την παραγωγή υδρογόνου με ηλεκτρόλυση, την αποθήκευσή του και την διάθεσή του από πρατήριο υδρογόνου σε αυτοκίνητα.
Στην προσπάθεια της Ανθρωπότητας να αποτρέψει την Κλιματική Αλλαγή ο Ηλεκτρισμός μπορεί να αποδειχθεί ένα καίριο εργαλείο, για πολλούς και διάφορους λόγους. Για να μεγιστοποιηθεί η αξιοποίηση των ΑΠΕ. Για να καθιερωθούν τα έξυπνα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και οι μεταφορές. Για να επιτευχθούν μέγιστοι βαθμοί απόδοσης στις Πόλεις και στη Βιομηχανία. Για θέρμανση-ψύξη με αντλίες θερμότητας. Για την εξομάλυνση στις ημερήσιες καμπύλες ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, με τις διασυνδέσεις ηλεκτρικών δικτύων μεγάλων γεωγραφικών περιοχών. Για την εξασφάλιση ποιότητας, υψηλής απόδοσης και αξιοπιστίας των παροχών ηλεκτρικού ρεύματος με τη λειτουργία έξυπνων δικτύων και μικρο-δικτύων. Τέλος, για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Η ενεργειακή επάρκεια και η βιωσιμότητα είναι στόχοι και ο ηλεκτρισμός είναι απόλυτη προτεραιότητα όπως και η οικονομική του προσιτότητα.
Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ελεύθερη διακίνηση των αγαθών μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση παραβιάζεται στην περίπτωση της Ηλεκτρικής Ενέργειας διότι δεν επαρκούν οι διασυνδέσεις μεταφοράς ρεύματος. Επομένως, χρειάζεται να γίνουν, στα επόμενα χρόνια, μεγάλες επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων. Η διασύνδεση της Κύπρου με υποθαλάσσιο καλώδιο με το Ελληνικό ΣΗΕ μέσω Κρήτης θεωρείται απαραίτητη.
Στις μέρες μας, όπου οι παραγωγοί και οι καταναλωτές μπορούν ως έννοιες να συνενωθούν, αφού και οι καταναλωτές επιτρέπεται να παράγουν ρεύμα αλλά και οι παραγωγοί μπορούν να καταναλώνουν ρεύμα, το ευρύ Κοινό αναδεικνύεται σε ένα ρυθμιστικό παράγοντα-κλειδί στη λειτουργία των ηλεκτρικών δικτύων αλλά και των αγορών ηλεκτρισμού. Έτσι, είναι σαφές, ότι υπάρχει μια κρίσιμη Κοινωνική Διάσταση σε όλα αυτά, και οι Ενεργειακές Κοινότητες είναι ένας νέος πολύ σημαντικός θεσμός κοινωνικής παρέμβασης, που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα στοιχείο Ενεργειακής Δημοκρατίας.
Με την κλιματική αλλαγή που επηρεάζει τη Μεσόγειο με δυσανάλογο τρόπο, η προσαρμοστικότητα των πόλεων στις νέες συνθήκες είναι απαραίτητη. Ένας στόχος πρέπει να είναι η εξάλειψη του στόλου των θερμικών αυτοκινήτων από το εσωτερικό των πόλεων. Για την αλλαγή όμως σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα χρειαστούν, στα επόμενα χρόνια, σημαντικές υποδομές.
Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα προσεχή χρόνια θεωρείται κομβικός διότι πρέπει να υιοθετήσει Πακέτα Ενεγειακής Πολιτικής που θα εναρμονίζουν την νομοθεσία με τους προς επίτευξη στόχους. Αυτό είναι ένα πόρισμα, ενόψει των προσεχών ευρωεκλογών, για την εκλογή των πιο κατάλληλων ευρωβουλευτών.
* Ο καθηγητής Θαλής Μιχ. Παπάζογλου, PhD, συμμετείχε ως προσκεκλημένος εισηγητής στο Εθνικό Συνέδριο 2023 της Κύπρου