«Η προτεραιότητα για το 1983 είναι η υγεία πρώτη και πάνω απ’ όλα. Δεν χρειάζεται ν’ αναφερθώ, γιατί γνωρίζετε τον εθνικό φορέα υγείας. Γνωρίζετε για τον εθνικό φορέα του φαρμάκου. Αλλά τώρα μιλώ για κάτι άλλο. Μιλώ για κέντρα υγείας, που θα χτίσουμε σ’ όλη την Ελλάδα ξεκινώντας από την ελληνική ύπαιθρο […], τώρα θα ξεκινήσουμε και το πανεπιστημιακό νοσοκομείο», δήλωνε στις 19 Φεβρουαρίου του 1983 ο Ανδρέας Παπανδρέου σε ομιλία του στα Ιωάννινα.
Πέρασαν ακριβώς 40 χρόνια από τότε, και έχουμε καταλάβει πως το Εθνικό Σύστημα Υγείας, απέκτησε την αποδοχή και την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού, παρά τα προβλήματα που παρουσίασε στο πέρασμα του χρόνου.
Στα χρόνια αυτά το δημόσιο σύστημα υγείας, απέδειξε τη δυναμική του, ανάγκασε ακόμα και τους επικριτές του να μιλούν για την ενίσχυσή του, ιδιαίτερα στη διάρκεια της πανδημίας. Την περίοδο, που πάνω στις ιατρικές και νοσηλευτικές στολές, εναποθέσαν οι Έλληνες την ελπίδα για τη ζωή. Είναι οι μέρες που ως πολιτικό σύστημα, κατανοήσαμε και συνομολογήσαμε πως το Ε.Σ.Υ. άντεξε, έμεινε όρθιο, χάρη στις γενναίες προσπάθειες των χιλιάδων γιατρών και νοσηλευτών, του διοικητικού προσωπικού που εξακολουθεί να λειτουργεί σε συνθήκες γραφειοκρατικής ασφυξίας.
Σήμερα, όμως, πρέπει να μιλήσουμε για το παρελθόν και το μέλλον του Ε.Σ.Υ., να μετρηθούμε ξανά με το βάρος ενός πυλώνα που στηρίζει το κοινωνικό κράτος. Όχι με τη μορφή στατιστικού απολογισμού ή μιας παράθεσης μέτρων και επιτευγμάτων. Αλλά να μιλήσουμε για το Σύστημα Υγείας, με την ψυχή των πολιτικών μας ιδεών και των επιδιώξεών μας.
Για αυτούς τους στόχους το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και ο Πρόεδρος μας, ο Νίκος Ανδρουλάκης, έχουν διαμορφώσει ένα συνεκτικό, προοδευτικό και κυρίως ρεαλιστικό σχέδιο για την Αναγέννηση του Ε.Σ.Υ.
Ένα σχέδιο που έχει διαμορφωθεί πάνω σε δύο παραδοχές. Το γεγονός ότι η αδιαφορία της κυβέρνησης έχει αφήσει υποστελεχωμένα τα νοσοκομεία και τις δημόσιες δομές υγείας στην περιφέρεια, ενώ η Ελλάδα παραμένει στην τρίτη θέση των χωρών με τις υψηλότερες ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία. Όσο και αν ενοχλούνται ορισμένοι, η συζήτηση αυτή θα τίθεται από το ΠΑΣΟΚ, ως προτεραιότητα στη δημόσια ατζέντα.
Τους τελευταίους μήνες, με σειρά παρεμβάσεων μου στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου στη Βουλή, σε αλλεπάλληλες συναντήσεις και συζητήσεις με τα στελέχη από την υγεία, στα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας του Ηρακλείου, τονίζω πως η κατάσταση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι οριακή. Θα πρέπει να δράσουμε άμεσα, στοχευμένα για να ανακόψουμε αυτή την πορεία απαξίωσης. Για εμάς στο ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής η Υγεία δεν είναι απλά προτεραιότητα, είναι μέρος της ταυτότητάς μας. Η χρηματοδότηση του συστήματος είναι θεμελιώδους σημασίας. Είναι αποδεδειγμένο από μελέτες ότι κάθε ευρώ που δαπανάται για την υγεία επιστρέφει πολλαπλάσια στην κοινωνία.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι αρκετά διαφορετικό από άλλα ευρωπαϊκά, καθώς ναι μεν προσφέρει καθολική κάλυψη, αλλά στηρίζεται και στη φορολογία αλλά και στην ασφάλιση, και επιπλέον εμφανίζει και πάρα πολύ μεγάλη συμμετοχή της ιδιωτικής δαπάνης.
Στη χώρα μας το 90% των ιδιωτικών δαπανών για την υγεία προέρχεται απευθείας από τους “χρήστες” (τους πολίτες), και μόνο το 10% καλύπτεται από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες συμβαίνει το ανάποδο.
Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για τον εκσυγχρονισμό του ΕΣΥ περιλαμβάνει 8 μεγάλες αλλαγές, τις οποίες περιέγραψε ο Νίκος Ανδρουλάκης. Ανάπτυξη του τομέα δημόσιας υγείας ως ολοκληρωμένης δημόσιας υπηρεσίας, με ισχυρές δομές σε κάθε περιφέρεια της χώρας. Διαμόρφωση ενιαίου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας υπό δημόσια εποπτεία, με τη δημιουργία τοπικών δικτύων ολοκληρωμένων υπηρεσιών σε όλη τη χώρα και υπηρεσίες οικογενειακής ιατρικής.
Εκσυγχρονισμός των δημόσιων νοσοκομείων, με αξιοκρατική επιλογή διοικητών, αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, ολοήμερη λειτουργία, και χωροθέτηση που να ανταποκρίνεται στις πληθυσμιακές αλλαγές, δημιουργία σύγχρονων μονάδων περίθαλψης. Αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού του Ε.Σ.Υ. με κάλυψη των πραγματικών αναγκών με μόνιμο προσωπικό, με σύγχρονα οργανογράμματα, με αναθεώρηση του συστήματος αμοιβών, με ένταξη των υγειονομικών του στα βαρέα – ανθυγιεινά.
Σήμερα, ημέρα κινητοποίησης για την Υγεία, τονίζω πως η στήριξη του Ε.Σ.Υ., προκειμένου να ανταποκρίνεται στον πρωταρχικό του ρόλο αλλά και για να γίνει ξανά ελκυστικό στους επαγγελματίες υγείας, προϋποθέτει πολιτική βούληση για να κινηθεί το κράτος έξω από την πεπατημένη. Από την πανδημία έχει καταστεί κοινή παραδοχή ότι η ενίσχυση της δημόσιας υγείας είναι εθνικά αναγκαία.
Η μνήμη και εμπειρία πρέπει να προσαρμόσει την πολιτική για την υγεία στη νέα κλίμακα των επιτακτικών αναγκών. Για το ΠΑΣΟΚ, το Ε.Σ.Υ. έγινε σύμβολο αλλαγής, συνέπειας και αποτελεσματικότητας. Έτσι έγινε η γέννηση, σήμερα χρειάζεται η αναγέννηση.
Και επειδή φέρει τη σφραγίδα της δικής μας παράταξης, είμαστε εδώ για να εγγυηθούμε την ενδυνάμωση της λειτουργίας του.
*Ο Φραγκίσκος Παρασύρης είναι βουλευτής Ηρακλείου ΠΑΣΟΚ -Κίνημα Αλλαγής