Ετούτη η απομακρυσμένη χώρα στην άκρη της αραβικής χερσονήσου, το παραμυθένιο σουλτανάτο του Ομάν, μέχρι και την δεκαετία του ’70 ήταν μια από τις περισσότερο απομονωμένες, εσωστρεφείς, μυστικιστικές και ξεχασμένες περιοχές της αραβικής χερσονήσου, αλλά, για να είμαστε ειλικρινείς και ακριβέστεροι, ακόμα και σήμερα αποτελεί εκείνο που είθισται γενικώς να αποκαλείται ‘παραδοσιακή Αραβία’, κι’ εδώ συμφωνούν αρκετοί γηγενείς αλλά και αλλοδαποί και νεοφερμένοι, τουτέστιν ένας τόπος απόκοσμος και μακρυνός, μυθικός και ονειρικός, όπως τον φανταζόμαστε και τον είχαμε πλάσει στο μυαλό και την φαντασία μας όταν ακούγαμε το όνομά του, αλλά αναμφίβολα μια από τις αυθεντικότερες χώρες στην συγκεκριμένη περιοχή του πλανήτη μας.
Απαιτήθηκε η παρέλευση κάποιου χρόνου, μετά από αρκετές προστριβές, αντιπαλότητες και συγκρούσεις οικογενειών, ομάδων, φυλών και φιλόδοξων ιμάμηδων, να κάνει δυναμικά και αποφασιστικά την εμφάνισή του στις σελίδες της υπομονετικής και αδηφάγου ιστορίας, το 1970, ο Καμπούς Ιμπν Σαΐντ, να ανατρέψει τον πατέρα του, τον Σουλτάνο Σαΐντ, να προχωρήσει μπροστά και να αναλάβει την φιλελευθεροποίηση του πολιτικού συστήματος της χώρας, ώστε αυτή να αναγνωρισθεί από την διεθνή κοινότητα.
Σημαντικό ορόσημο φυσικά για όλα αυτά, υπήρξε παλιότερα η εκδίωξη από την περιοχή των πολύπειρων Πορτογάλων θαλασσοπόρων, των αποικιοκρατών εκείνης της θρυλικής εποχής των δαιμόνιων και εκπληκτικών εξερευνήσεων και του φιλόδοξου και άκρως επικερδούς εμπορίου, οι οποίοι βρίσκονταν εδώ από την πρώτη δεκαετία του 1500 και για χρονικό διάστημα ενάμισι περίπου αιώνα για τους γνωστούς λόγους της πολύφερνης και γνωστικής εσαεί ιστορίας.
* * * * *
Το κύριο αεροδρόμιο απέχει κάπου εικοσιπέντε χιλιόμετρα από την πόλη Μασκάτ, την πρωτεύουσα του Σουλτανάτου του Ομάν. Γρήγορα όμως, κατηφορίζοντας νότια, ο επισκέπτης διαπιστώνει ότι δεν υφίσταται κάποιο συγκεκριμένο και ειδικό κέντρο με την γνωστή και παραδοσιακή έννοια του όρου που γνωρίζουμε για όλες τις πόλεις, ειδικά τις πρωτεύουσες, κι’ αυτό γιατί η Μασκάτ εκτείνεται σε μεγάλο μήκος που καλύπτει απόσταση κάποιων δεκάδων χιλιομέτρων. Παρατηρώ, μια μακρυά λεωφόρο κατά μήκος του παραλιακού μετώπου, η οποία συνδέει τα δύο προαναφερόμενα σημαντικά γεωγραφικά ορόσημα της χώρας. Πλούσιοι, εύρωστοι και υγιείς φοίνικες κοσμούν το οπτικό πεδίο και η μία έκπληξη οδηγεί αυτόματα και χωρίς χρονοτριβή στην άλλη.
Ολόκληρη η περιοχή αυτή, είναι όμορφα διαρρυθμισμένη με γειτονιές και συνοικίες που συγκεντρώνουν πρεσβείες, γραφεία πολυεθνικών εταιρειών, ασφαλιστικές εταιρείες, μικρές βιοτεχνίες, ινστιτούτα αισθητικής και αδυνατίσματος, οδοντιατρικά κέντρα και άλλα παρεμφερή ιατρεία, κέντρα περιποίησης προσώπου, σώματος και άκρων, γυμναστήρια, εγχώριες και ξένες τράπεζες, και μικρά και καλοφτιαγμένα συγκροτήματα κατοικιών στα οποία διαμένουν κυρίως οι ξένοι που δραστηριοποιούνται με οποιονδήποτε τρόπο στην πολλά υποσχόμενη χώρα.
Πιο πέρα αναγνωρίζονται μεγάλα και από αισθητικής πλευράς εξαίρετα κυβερνητικά κτίρια και υπουργεία, διανθισμένα εξωτερικά από παραδοσιακές γραφικές πινελιές. Το χρώμα που κυριαρχεί είναι το κατάλευκο και το ήπιο μπεζ, χωρίς καμία εξαίρεση, αφού αυτές είναι οι βουλές του Σουλτάνου, και εδώ δεν υπάρχουν, ούτε καν στη σκέψη, εξαιρέσεις. Ανάμεσα σε όλα αυτά τα ελκυστικά, περίτεχνοι και πολύχρωμοι κήποι, φροντισμένοι κατά περίεργο τρόπο στην εντέλεια.
Καθαριότητα ενοχλητική στην κυριολεξία για το αμάθητο και ασυνήθιστο μάτι ενός συνηθισμένου ευρωπαίου επισκέπτη, λεπτομερής οριοθέτηση γραμμών και λωρίδων στον μεγάλο δρόμο που όχι μόνο δεν έχει να ζηλέψει κάτι των αντίστοιχων ευρωπαϊκών και αμερικανικών, αλλά τουναντίον υπερτερεί κατά κράτος, κυριολεκτικά, και το σπουδαιότερο αισθητικά και πολιτιστικά! Ουδείς προσπερνά με το αυτοκίνητό του στο δρόμο αδικαιολόγητα και απερίσκεπτα, πλήρης απουσία κορναρισμάτων, κατανυκτικός σεβασμός στους άλλους οδηγούς. Είναι τα πρώτα οπτικά ερεθίσματα που ελκύουν την προσοχή του έκπληκτου ξένου επισκέπτη.
Όλα αυτά σε μια χώρα η οποία έως πρόσφατα βρισκόταν πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά σε σημαντικό βαθμό μάλλον και σήμερα. Άλλα μέρη της αραβικής χερσονήσου έχουν, για πολλούς και διάφορους λόγους, μονοπωλήσει, μέχρι τώρα, το ενδιαφέρον σχεδόν όλων, γειτόνων και απομακρυσμένων. Είναι οι γνωστές μεγάλες και χλιδάτες, φιγουράτες, γυαλιστερές και απαστράπτουσες πόλεις των Αραβικών Εμιράτων παραδίπλα, με τα γνωστά τους και απελπιστικά συνηθισμένα εμπορικά κέντρα, τα οποία διεθνώς επικράτησαν και ακούνε στο όνομα “shopping mall”.
Αυτό που κάνει, λοιπόν, ξεχωριστό αυτόν τον απομονωμένο αραβικό προορισμό είναι η πλούσια πολιτιστική του κληρονομιά, τα παλαιά πορτογαλικά κάστρα που υψώνονται ψηλά στις κορυφές των λόφων πάνω απ’ τα λιμάνια που κάποτε είχαν σημαντική γεωστρατηγική θέση και ρόλο, κάτι βέβαια που ίσως σε ένα βαθμό να ισχύει και στις μέρες μας, λόγω των στενών του Ορμούζ, καθώς και σε επιλεγμένες στρατηγικές και ζωτικής σημασίας θέσεις μέσα στην απέραντη έρημο που βρίσκονται όρθια και ζωντανά για κάποιους αιώνες τώρα, οι ατελείωτες γεωγραφικά αμμώδεις μονότονες εκτάσεις που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας αφού σχεδόν μόνο το ένα εκατοστό είναι καλλιεργήσιμο, οι λιγοστές σχετικά καταπράσινες οάσεις που εμφανίζονται σαν πράσινες κουκίδες πάνω στο απέραντο χρυσαφί χρώμα της ανεξάντλητης άμμου, αλλά και οι απόμακρες και μικρές αραβικές πόλεις και χωριά που διατηρούν μέχρι σήμερα το παραδοσιακό τους χρώμα με τις δικές τους πρωτόγονες υπαίθριες αγορές χρυσαφικών, ασημικών και χαλιών, τις ιδιαίτερες οσμές των τόσο δημοφιλών μπαχαρικών και με τις χαρακτηριστικές απλές ενδυμασίες των ντόπιων, γυναικών και κυρίως των αντρών.
* * * * *
Σε τούτο τον τόπο, υπήρχαν κάποτε εν ενεργεία και δραστηριοποιούνταν καραβάνια με καμήλες και δυναμικοί, ανθεκτικοί και σκληροτράχηλοι έμποροι με αποκλειστική αποστολή την αγορά και μεταφορά του λιβανιού, του πολύτιμου εκείνου μυρωδικού με τις πολλαπλές αρωματικές, φαρμακευτικές και θεραπευτικές του χρήσεις και ιδιότητες, από την Αραβική Χερσόνησο στη Μέση Ανατολή, στην Αίγυπτο και στον υπόλοιπο γνωστό κόσμο, πάνω στον “Δρόμο του Λιβανιού”, όπως συνήθιζαν τότε να τον ονομάζουν, διασχίζοντας αργά και υπομονετικά την αφιλόξενη και επικίνδυνη Σαουδαραβική Έρημο και βιώνοντας μέρες και νύχτες που εμείς γνωρίζουμε από την φαντασία μας ως “βεδουίνικες”. Όλα άλλαξαν, βεβαίως, με την έλευση του πετρελαίου από τα έγκατα της γης.
Οι κάτοικοι είδαν τη χώρα τους να αλλάζει προσωπείο, εκσυγχρονίστηκαν οι υποδομές της και βαδίζει πλέον ολοταχώς και με αξιοσημείωτη επιτυχία τον καινούργιο και απαιτητικό αιώνα μας. Το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων έγινε ζηλευτό, δρόμοι, σχολεία, κτίρια προσεγμένα ανεγέρθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα, και οι κάτοικοί της σημείωσαν ξεχωριστή και πολυποίκιλη πρόοδο για δεκαετίες.
Ίσως αυτό να τους επηρέασε ώστε να μην ήθελαν, τουλάχιστον έως τώρα, κάποια τουριστική εξέλιξη και παρουσία ξένων στα μέρη τους. Η διαφαινόμενη όμως μείωση των αποθεμάτων πετρελαίου στο υπέδαφος, άρχισε να κινητοποιεί τους ιθύνοντες του σουλτανάτου με πρώτο και καλύτερο τον Σουλτάνο Καμπούς, και έτσι άρχισαν να ενεργοποιούνται παράλληλα και στον πολλά υποσχόμενο τομέα του τουρισμού, αφού όπως φαίνεται εξασφαλίζει σε μεγάλη μερίδα πληθυσμού σίγουρο και κερδοφόρο μέλλον.
Εδώ και κάποιες δεκαετίες λοιπόν, η κύρια οικονομική δραστηριότητα αποτελεί την άντληση και την εξαγωγή πετρελαίου, χωρίς βεβαίως να μπορεί να φτάσει εκείνα τα τερατώδη επίπεδα των άλλων διπλανών πετρελαιοπαραγωγών χωρών. Φυσικά η καθημερινή και συνήθης δραστηριότητα του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού του Ομάν στοχεύει αλλού.
Στα υφαντά, στα δερμάτινα είδη, κάποιες βιομηχανικές μονάδες, αλουμίνια, έπιπλα, οικιακά σκεύη, χαλιά, και όλα όσα βρίσκουμε στα παζάρια και τα καταστήματά τους. Το Ισλάμ, φυσικά, κατευθύνει άτεγκτα την καθημερινότητα και τις επί μέρους συμπεριφορές τους. Παρά τις κατά καιρούς διενέξεις με τους γείτονες, κυρίως την Υεμένη, η κατάσταση σήμερα είναι ήρεμη με όλους τους πέριξ ευρισκόμενους και το επίσημο κράτος δρομολογεί, μεταξύ των πολλών άλλων σχεδίων του, και την αύξηση του τουριστικού ρεύματος στο Σουλτανάτο, η οποία όπως φαίνεται από τα έως τώρα νούμερα, είναι ενθαρρυντική και πολλά υποσχόμενη δραστηριότητα για μια μεγάλη μερίδα των κατοίκων του.