Η παλιά εποχή χτύπησε πάλι την πόρτα του σπιτιού ενός ηλικιωμένου για να του δώσει το μήνυμα στη σκέψη του τα παλιά βιώματα που τα έζησε επί πολλά χρόνια. Δεν ήτανε πολλές ώρες που είχα ξυπνήσει είπε και εκείνη την ώρα που έπαιρνα το πρωινό μου ήρθε χωρίς να το περιμένω στη σκέψη μου το ακόνι που ακονίζαμε όλα τα μικρά μεταλλικά εργαλεία μας (μαχαίρια, δρεπάνια, σκαλίδες, τσεκούρια κ.λπ.) που τα χρησιμοποιούσαμε για τις ανάγκες μας.

Αυτά μας τα είπε ένας υπερήλικας όταν τον συναντήσαμε για κάποιο οικογενειακό μας πρόβλημα και στη συνέχεια πάλι είπε: εγώ λόγω της ηλικίας μου και επειδή η όρασή μου δεν είναι και τόσο καλή δεν έχω κινητό τηλέφωνο για να διαβάσω τα μηνύματα, αλλά μόνος μου τα φέρνω στο μυαλό μου που έχω στο κεφάλι και μετά καθισμένος τα σκέφτομαι αν είναι χαρούμενα ή όχι και βγάζω το ανάλογο κέφι για όλη την ημέρα. Το άλλο βράδυ πριν κοιμηθώ παρακαλώ τον Άγιο του χωριού μας να μου έρχονται μόνο ευχάριστα γιατί δεν αντέχω τη στεναχώρια μην πάθω κάτι το σοβαρό.

Μετά από όλα τα παραπάνω τον παρακαλέσαμε να μας ενημερώσει για το ακόνι που το χρησιμοποιούσανε παλιά και μας είπε ότι: το ακόνι είναι τεμάχιο από σκληρή πέτρα (δρακονόπετρα), που υπήρχε μόνο σε λίγες περιοχές της υπαίθρου. Από εκεί την παίρνανε σε μικρά ή μεγάλα τεμάχια που μετά την τεμαχίζανε σε μικρά για να έχουν όλοι στα σπίτια τους. Και τα μαγαζιά της πόλης που είχανε τα εργαλεία του αγρότη την παίρνανε από εκεί για να την έχουν όλοι.

Όταν από την πολύ χρήση όλων των εργαλείων στις εργασίες που εκτελούσανε δεν είχανε καλό αποτέλεσμα στο κόψιμο και στο σκάψιμο τότε παίρνανε την πέτρα (ακόνι) οι ίδιοι οι αγρότες και τα ακονίζανε. Αυτό το επαναλαμβάνανε συχνά γιατί όλη την ημέρα ήτανε όλα σε συνεχή εργασία για να πάρουν περισσότερα εισοδήματα που τα είχανε ανάγκη για την διατροφή τους. Το κάθε σπίτι είχε όλα τα εργαλεία και δεν κάνανε δανεισμό μεταξύ τους οι αγρότες.

Μετά από αρκετά χρόνια  έκανε την εμφάνισή της και η μεταλλική λίμα σε διάφορα μεγέθη και έτσι ήτανε λίγο καλύτερο το ακόνισμά τους. Αυτό το εκτελούσανε μέσα στο χώρο της αυλής τους.

Ορισμένοι τα παίρνανε και κοντά τους για να αντιμετωπίζουν αμέσως την απρόβλεπτη φθορά των εργαλείων τους.

Όσο περνούσανε τα χρόνια σιγά σιγά ήρθανε και πιο σύγχρονα μέσα που το ακόνι και η λίμα περιοριστήκανε να προσφέρουν τις εργασίες τους και ο  αγρότης ένιωσε ανακούφιση που έφυγε από τους πολλούς κόπους που διέθετε όλα τα περασμένα χρόνια για να διαβιώνει.

Όμως την παλιά εποχή οι άνθρωποι συνηθίζανε αυτά που εκτελούσανε και τα μέσα που χρησιμοποιούσανε για να αποκτούν τα αγαθά που είχανε ανάγκη και αφού είχανε επιτυχίες ή αποτυχίες αμέσως τα αξιολογούσανε και τα τοποθετούσανε με το αποτέλεσμά τους για τις δικές τους ενέργειες και συμπεριφορές και με την ίδια ονομασία και έννοια ως παροιμίες ή ως συνήθειες.

Το ακόνι την παλιά εποχή: «ακονίζω»
Για όλα αυτά που αναφέραμε μας τα επιβεβαίωσε και ένας υπερήλικας όταν τον ρωτήσαμε για το ακόνι και για το ακόνισμα και μας είπε: Εγώ έζησα αυτή την εποχή κοντά στον πατέρα μου και έβλεπα που κρατούσε την δρακονόπετρα και ακόνιζε τα δραπάνια άμα πλησίαζε το θέρος, το μανάρι για να κόψει ξύλα, την μαναροσκαλίδα όταν ήτανε να σκάψει το αμπέλι, την ψαλίδα όταν ήτανε να κουρέψει τις πέντε προβατίνες που είχαμε! Όλα αυτά τα κληρονόμησα από τον πατέρα μου και ήμουνα και εγώ καλός στο ακόνισμα. Ο πατέρας μου και ένας χωριανός ήτανε οι καλύτεροι και πολλοί πηγαίνανε να τους ακονίσουν τα εργαλεία τους.

Και τέλος είπε: το ίδιο ισχύει και για το μυαλό όταν δεν το ακονίζομε θα σκουριάσει.

Επίσης μας είπε ότι την κατοχή για το ακόνι και για το ακόνισμα λέγανε ορισμένους χαρακτηρισμούς για τον άνδρα και για τη γυναίκα όταν διαφέρανε στην εξυπνάδα έναντι των άλλων ή ακόμα και για αστεία για να γελάνε όπως: Αυτός είναι γερό ακόνι ή έχει το πιο ακονισμένο μυαλό στο χωριό ή αυτή ακόνισε πολύ τη γλώσσα της και όταν ομιλεί δεν σταματά και ο δάσκαλος έλεγε στα παιδιά: να διαβάζετε για να ακονίσετε καλά το μυαλό σας και δεν θα πεινάσετε ποτέ.

Σήμερα οι νέοι μας δεν γνωρίζουν το ακόνι και το ακόνισμα γιατί κανείς δεν τους έχει ενημερώσει ούτε και στο σχολείο το διδάσκουν. Μόνο στα ορεινά χωριά το γνωρίζουν γιατί το λένε οι μεγαλύτεροί τους. Όμως και αυτοί τα εργαλεία τους τα ακονίζουν με τα σύγχρονα μέσα που υπάρχουν.

*Ο Γιάννης Τσακπίνης είναι απόστρατος αξιωματικός