Ο ρυθμός των κοινωνικών αλλαγών συνεχώς επιταχύνεται σε βαθμό που πολλοί ανησυχούν αν τελικά η ανθρώπινη φύση θα είναι ικανή βιολογικά να κατορθώσει, ώστε να ελέγξει την τεράστια δύναμη που έχει αποκτήσει. Αν στα μέσα του 20ού αιώνα ο Τ.Σ. Έλιοτ είχε πει ότι έχουμε μετατρέψει τη σοφία σε γνώσεις και τις γνώσεις σε πληροφορίες, φαντάζομαι πόσο απαισιόδοξος θα ήταν σήμερα που πραγματικά ζούμε στην εποχή της πληροφορίας.
Όσο κι αν τα τεχνολογικά μέσα είναι ηθικά ουδέτερα οι χρήστες τους είναι και επιστημονικά και ηθικά υπεύθυνοι για τον τρόπο που τα χρησιμοποιούν. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι δεν θα υπάρξουν εκείνοι που θα προτιμήσουν την απόκτηση δύναμης και πλούτου αντί για το κοινό καλό. Γι’ αυτό ακριβώς κάθε ανεπάρκεια της πολιτικής εξουσίας σήμερα μπορεί αν είναι καταστροφική.
Η τηλεόραση μετέβαλε τόσο πολύ τις πολιτικές σχέσεις, ώστε αρκετοί μίλησαν για τηλεδημοκρατία ή μεταδημοκρατία. Δεν διαμορφώνει μόνο το γούστο μας και δεν καταγράφει απλώς τις προτιμήσεις μας, αλλά σ’ ένα μεγάλο βαθμό προσδιορίζει τις επιλογές των προσώπων που εκλέγουμε για να μας εκπροσωπήσουν.
Τα πράγματα όμως στον 21ο αιώνα έχουν τελείως αλλάξει. Ο τύπος, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση έχουν υποχωρήσει και οι υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα έχουν δώσει τη δυνατότητα σε όλους να επικοινωνούν με όλα τα μέρη της Γης και ο κάτοχος της πληροφορίας είτε στον επιχειρηματικό, είτε στον επιστημονικό, είτε στο πολιτικό χώρο να κυριαρχεί.
Αυτά ακριβώς τα θέματα πραγματεύεται σε δυο εξαιρετικές μελέτες της η Σοφία Καϊτατζή – Γουίτλοκ. Είναι και οι δυο εξαντλητικές και πλούσιες πανεπιστημιακές εργασίες που αξιοποιούν την παγκόσμια βιβλιογραφία και με αληθινή σοφία αποκαλύπτουν τις νέες δυνατότητες, αλλά και τους κινδύνους που υπάρχουν στη νέα κοινωνία που διαμορφώνεται.
Το πρώτο βιβλίο έχει τίτλο «Η επικράτεια των πληροφοριών» από τις Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ 2003 και το δεύτερο «Μορφές και μέσα πολιτικής επικοινωνίας» από τις εκδόσεις UNIVERSITY STUDIO PRESS 2010. Και οι δυο εκδοτικοί οίκοι έχουν πλούσιο έργο και επιμελημένες εκδόσεις που εμπλουτίζουν την ελληνική βιβλιογραφία.
Η Σοφία Καϊτατζή – Γουίτλοκ είναι Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Επικοινωνίας στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ειλικρινά διαβάζοντας τα έργα της ένοιωσα περήφανος, γιατί συνεχίζεται η λαμπρή παράδοση των αγαπημένων μου δασκάλων από άξιους συνεχιστές, τώρα που μετά από τόσα χρόνια έχει εμπλουτιστεί με πολλές σχολές και αριθμό φοιτητών.
Αυτονόητο θεωρώ ότι δεν θα ήταν δυνατό να γίνει στη στήλη μου πλήρης παρουσίαση δυο βιβλίων 600 σελίδων το καθένα. Μόνο μια απλή αναφορά για υποψιασμένους και ευαίσθητους αναγνώστες ιδιαίτερα για δημοσιογράφους και χειριστές των μέσων μαζικής δικτύωσης, ώστε να γνωρίσουν τη δύναμη των μέσων που χρησιμοποιούν και την ευθύνη τους.
Στο πρώτο έργο, αφού αναφέρει ότι η ιδέα του διαδικτύου γεννήθηκε το 1969, στην κορύφωση της ψυχροπολεμικής παράνοιας για την ασφαλή διαβίβαση στρατηγικών πληροφοριών, εξετάζει τη ραγδαία εξέλιξη που ακολούθησε και τονίζει ότι η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη, αλλά έχει τεράστια επίδραση και στην καθημερινή μας ζωή και στην οικονομία και στην πολιτική. Αλλάζουν οι σχέσεις μας και ο κόσμος μας.
Στο δεύτερο έργο επικεντρώνεται στην πολιτική επικοινωνία και αποκαλύπτει τις τεράστιες δυνατότητες τώρα που κάθε ένας ανώνυμος μπορεί να είναι δημοσιογράφος και να επικοινωνεί δημόσια με αγνώστους σε όλο τον κόσμο.
Φυσικά τίποτε δεν αντικαθιστά τη διαπροσωπική σχέση. Τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα μπορούν να αξιοποιήσουν και τα πολιτικά κόμματα, αλλά εμείς που ζήσαμε τις λαοθάλασσες στις πλατείες, τις αγκαλιές και τα φιλιά δεν νομίζω ότι απλώς αναζητούσαμε πληροφορίες και συνθήματα. Την ανθρώπινη ζεστασιά χαιρόμαστε και αναζητούμε κάποτε με ρομαντικές αναπολήσεις. Κλείνω ευχαριστώντας την εξαιρετική επιστήμονα για τους νέους ορίζοντες που άνοιξε στη σκέψη μου.