Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι (Paris AI Action Summit) για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) με τη συμμετοχή πολλών χωρών, ανακοινώθηκε από την πρόεδρο της κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πρωτοβουλία Invest AI, ένα επενδυτικό σχέδιο ύψους 200 δις ευρώ.
Τα 150 δισ. προέρχονται από επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και τα 50 δισ. από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η ΕΕ παρουσιάζει μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη συστημάτων ΤΝ σε σχέση με την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Παρόμοιες εφαρμογές όπως της OpenAI των ΗΠΑ και της κινέζικης Deep Seek δεν έχει αναπτύξει η ΕΕ, είναι όμως η πρώτη που θέσπισε ρυθμιστικό πλαίσιο με περιορισμούς ως προς τη χρήση της ΤΝ.
Πρόκειται για τον κανονισμό (Al Act) ο οποίος αφορά στην προστασία θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους ενδεχόμενους κινδύνους λόγω της χρήσης της ΤΝ ενώ διασφαλίζει ταυτόχρονα την καινοτομική ανάπτυξη της ΤΝ στην ΕΕ.
Ήδη τα Chatbots όπως και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αντιμετωπίζονται με κάποιον σκεπτικισμό σε ό,τι αφορά στην προστασία και στην ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων των χρηστών.
Η ΕΕ ήταν καιρός να κινητοποιηθεί συλλογικά ώστε να μπορεί να ανταγωνιστεί δυναμικά τις δύο Υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και Κίνα στον τομέα της ΤΝ. Το πρόγραμμα του Αμερικανού Προέδρου γνωστό ως Stargate προσβλέπει σε επενδύσεις ύψους 500 δισ. δολ.
Το Stargate Project είναι ένα νέο πρόγραμμα στο οποίο πρόκειται να επενδυθούν 500 δισ. δολάρια τα επόμενα τέσσερα χρόνια δημιουργώντας νέες υποδομές AI. Αυτή η προσπάθεια φιλοδοξεί να εξασφαλίσει την αμερικανική ηγεσία στην ΤΝ και να δημιουργήσει εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας με στόχο τα τεράστια οικονομικά οφέλη για τις ΗΠΑ.
Στόχος είναι αφενός η επιπλέον ενίσχυση της βιομηχανίας των ΗΠΑ καθώς και η παροχή μιας νέας στρατηγικής ικανότητας για την προστασία της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.
Οι αρχικοί χρηματοδότες μετοχών στο Stargate είναι οι SoftBank, OpenAI, Oracle και MGX. Η SoftBank και η OpenAI είναι οι κύριοι εταίροι για το Stargate, με τη SoftBank να έχει οικονομική ευθύνη και την OpenAI να έχει επιχειρησιακή ευθύνη. Ο Masayoshi Son Διευθύνων σύμβουλος της, SoftBank αναλαμβάνει την προεδρία του εγχειρήματος.
Οι συζητήσεις στην επίσημη Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι, που διεξήχθη σε δύο ημέρες, επικεντρώθηκαν σε τρεις κρίσιμους τομείς:
α) Στην επιτάχυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης της ΤΝ,
β) στη διαχείριση της μετάβασης της ΤΝ με παράλληλη προστασία των ατομικών ελευθεριών και
γ) στην ευθυγράμμιση της τεχνητής νοημοσύνης με τις ανθρωπιστικές αξίες. Προκύπτει βέβαια η ερώτηση, που ίσως αργότερα διευκρινιστεί, εάν αυτοί οι περιορισμοί ισχύουν για όλες τις τεχνολογίες.
Επειδή όλες οι τεχνολογίες δεν σχετίζονται απαραίτητα με τις ατομικές ελευθερίες, ώστε να λειτουργούν με την απαιτούμενη ευελιξία χωρίς περιορισμούς που πιθανόν να εμποδίζουν τη λειτουργία τους.
Τα βασικά σημεία που προέκυψαν από τη Σύνοδο Κορυφής και ανακοινώθηκαν αφορούν στους τομείς της Ασφάλειας, των Επενδύσεων, της Βιωσιμότητας και της Διεθνούς Συνεργασίας, τα οποία είναι:
- Δημοσίευση της Διεθνούς Έκθεσης Ασφάλειας ΤΝ η οποία συγκεντρώνει τις απόψεις των ειδικών σχετικά με τις δυνατότητες, τις προοπτικές και τους κινδύνους της ΤΝ.
- Έναρξη του Current AI (τρέχουσα ΤΝ) με την επένδυσή του 400 εκ. δολ. για την ανάπτυξη ΤΝ δημόσιου συμφέροντος
- Σχηματισμός ενός νέου συνασπισμού περιβαλλοντικής βιωσιμότητας που θα συγκεντρώσει 91 εταίρους για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ΤΝ.
- Η Δήλωση Κορυφής Δράσης AI – Δήλωση για την ΤΝ χωρίς αποκλεισμούς και τη βιώσιμη ΤΝ, για τους ανθρώπους και τον πλανήτη.
Με βάση τα θεμέλια που τέθηκαν στο Bletchley Park AI Safety Summit 1–2 Νοεμβρίου 2023 και στη Σεούλ AI Summit, Δεκ. 2024, στο Παρίσι η AI Action Summit ήταν μια συγκέντρωση με συμμετοχή σχεδόν εκατό χωρών και πάνω από χίλιους ενδιαφερόμενους φορείς από τον ιδιωτικό τομέα και την κοινωνία των πολιτών.
Η Current AI, η πρωτοποριακή πρωτοβουλία που ξεκίνησε στη Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι, προέκυψε με μια αρχική επένδυση 400 εκ. δολ. από τη γαλλική κυβέρνηση, τις χορηγίες και τους ηγέτες του κλάδου, συμπεριλαμβανομένης της Google και της Salesforce.
Με επικεφαλής τον Martin Tisné και υποστηριζόμενη από εξέχουσες προσωπικότητες της ΤΝ όπως οι Reid Hoffman, Clement Delangue, Patrick Pérez, Arthur Mensch και Jonas Andrulis, η πρωτοβουλία στοχεύει στην ανάπτυξη ανοιχτών και ηθικά διοικούμενων μοντέλων AI που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.
Το έργο εστιάζει σε τέσσερις βασικούς τομείς: επέκταση της πρόσβασης σε πολύτιμα κοινωνικά αγαθά όπως είναι ο τομέας της υγείας, της εκπαίδευσης και των μέσων ενημέρωσης, διατηρώντας παράλληλα το απόρρητο.
Με ισχυρή υποστήριξη από τον πρόεδρο Μακρόν και τη γαλλική κυβέρνηση, η Current AI αντιπροσωπεύει μια σημαντική δέσμευση για τη δημιουργία συστημάτων ΤΝ που δίνουν προτεραιότητα στη διαφάνεια, στη δικαιοσύνη και στην παγκόσμια ισότητα.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Current AI είναι κάτι αντίστοιχο, με αρκετά διαφορετικούς στόχους, σε σχέση με το αμερικανικό Stargate Project.
Αυτή τη στιγμή στην ΕΕ λειτουργούν επτά λεγόμενα εργοστάσια ΤΝ στην ΕΕ. Μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα το γνωστό Pharos AI Factory στην Αθήνα συνολικού προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, με την υποστήριξη του υπερυπολογιστή «Δαίδαλος» που θα ξεκινήσει να υλοποιείται στο Λαύριο. Ο Pharos AI Factory Θα αποτελέσει κέντρο καινοτομίας για εφαρμογές σε διάφορους τομείς.
Βασικό θέμα που θα πρέπει να μας προβληματίσει είναι η υπερκατανάλωση ενέργειας με τα εργοστάσια ΤΝ που πρόκειται να αυξηθούν σε ολόκληρη την ΕΕ. Η μέχρι τώρα 65 ετών πορεία της ΤΝ δεν απαιτούσε τόσο μεγάλη κατανάλωση ενέργειας.
Η ανάγκη αυτή προέκυψε όταν η OpenAI αποφάσισε να επεξεργαστεί το σύνολο των δεδομένων του διαδικτύου. Ενόψει ορισμένων λανθασμένων απαντήσεων των ChatGPΤs μέλλει να αποδειχθεί η ορθότητα της απόφασης αυτής παρ’ όλη την πρωτοφανή κερδοφορία που προέκυψε.
Σε ό,τι αφορά στις εφαρμογές ΤΝ, η Ελλάδα θα πρέπει να θέσει τους δικούς της στόχους λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της. Εκτός από τις εφαρμογές για την άμυνα και την κυβερνοασφάλεια σημαντική είναι η ανάπτυξη εργαλείων ΤΝ για την υγεία και για τη γεωργία.
Για την υγεία προς όφελος των ασθενών και των λειτουργών της υγείας. Σε ό,τι αφορά στη γεωργία η χρήση εφαρμογών ΤΝ θα μπορούσε να προάγει την παραγωγή καθώς και τις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων.
Η χώρα μας σωστό είναι να παρακολουθεί στενά τις τεχνολογικές εξελίξεις και να επιλέγει τις εφαρμογές που θα βελτιώσουν την ασφάλεια και την ποιότητα των υπηρεσιών προς όφελος των πολιτών.
Η Ιωάννα Δ. Μαλαγαρδή είναι Δρ. Υπολογιστικής Γλωσσολογίας – Ιστορικός