Ελπίδες για μία καλύτερη χρονιά
Μπορεί ο βόρειος οδικός άξονας να έχει προγραμματισθεί και να χρειάζεται άμεση επέμβαση, προκειμένου να διορθωθεί, όμως πάντα προβλήματα υπήρχαν και σ’ αυτόν, αλλά και σε άλλους δρόμους του νησιού μας. Μόλις έχει ανατείλει το 1924 και η τοπική ειδησεογραφική ηρακλειώτικη εφημερίδα “ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ” από την στήλη της με τίτλο “Επίκαιρα”, μας ενημερώνει:
“Η μεταξύ Χανίων και Ρεθύμνου αμαξιτή συγκοινωνία κινδυνεύει ασφαλώς να διακοπεί, λόγω των ληστειών αι οποίαι κάθε λίγο και λιγάκι, λαμβάνουν χώραν εις τα μέρη εκείνα. Αλλά μήπως είναι καλλιτέρα η κατάστασή μας εδώ; Μήπως δεν ταξιδεύουν οι χωρικοί μας κατά καραβάνια για νάλθουν στο Ηράκλειο; Αλλ’ έχουμε σου λέει ο άλλος την “αστυνομίαν των πόλεων” κι έτσι το κράτος, που να μην αβασκαθεί, ημπορεί να καταταχθεί μεταξύ των πλέον ευνομουμένων κρατών”.
Πράγματι υπήρχαν αρκετά προβλήματα! Σχετική μελέτη είχε κάνει περί τα τέλη του 19ου αιώνα (1894) ο ανθυπολοχαγός πεζικού Νικόστρατος Καλομενόπουλος στο βιβλίο του με τίτλο “κρητικά ήτοι τοπογραφία και οδοιπορικά της νήσου Κρήτης… Συγκεκριμένα σας αναφέρω κάποια αποσπάσματα για τους δρόμους του νησιού μας:
“Αμαξιτοί δρόμοι στην Κρήτη δεν υπάρχουν εκτός κάποιων σύντομων που αναχωρούν από τις τρεις κυριότερες πόλεις (Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Χανιά) και οδηγούν σε μικρές αποστάσεις. Όλοι οι υπόλοιποι δρόμοι είναι για ημιόνους.
Όταν η Κρήτη υπαγόταν στην κυριαρχία της Αιγύπτου, επί Διοικητού Κρήτης του Μουσταφά πασά έγιναν μερικές απόπειρες για βελτίωση των δρόμων γύρω από τις πόλεις, αλλά όταν επανήλθε η τουρκική εξουσία, οι πασάδες αμέλησαν εντελώς. Κατά την επανάσταση του 1866 βλέποντες οι Τούρκοι την δύσκολη κατάσταση των δρόμων για την κίνηση των στρατευμάτων τους, κάποιες απ’ αυτές τις επισκεύασαν χρησιμοποιώντας την μέθοδο της αγγαρείας, επιβάλλοντάς την στους κατοίκους των χωριών.
Στους δρόμους υπήρχαν χείμαρροι και ρυάκια που καθιστούσαν απαραίτητη την ζεύξη με γέφυρες. Οταν έβρεχε αρκετά υπήρχε πρόβλημα και η συγκοινωνία διακόπτονταν για δύο, τρεις αλλά και περισσότερες ημέρες”.
Τέτοιες μέρες… κάποια έργα στην πόλη μας είναι σε εξέλιξη και μεταξύ αυτών προέχει η επιδιόρθωση της προκυμαίας. Ήδη η λιμενική επιτροπή είχε αποφασίσει να διαθέσει ανάλογο κονδύλιο για την σκυρρόστρωση της προκυμαίας σ’ όσα σημεία αυτή δεν είχε πλακοστρωθεί. Επίσης γινόταν κάθε προσπάθεια και για τον ηλεκτροφωτισμό της, με την έναρξη λειτουργίας του ηλεκτρικού εργοστασίου. Την κατάσταση τότε εξυπηρετούσαν “οι φανάρες”.
Η μία πλευρά τους ήταν πόρτα προκειμένου ο φαναρτζής να την ανοίγει, να καθαρίζει τα τζάμια του φαναριού για περισσότερη ευκρίνεια, προκειμένου ο φωτισμός να είναι πιο αποδοτικός. Οι φαναρτζήδες ήταν υπάλληλοι του Δήμου και φρόντιζαν τα φανάρια πρωί και βράδυ, αφού γύριζαν με μία τρίποδη σκάλα το λεγόμενο τρισκέλι. Τα τροφοδοτούσαν με πετρέλαιο και πολλές φορές βρισκόντουσαν, προ εκπλήξεων όταν τα παιδιά με τα λάστιχα σημάδευαν και έσπαγαν τα τζάμια.
Ο ίδιος είχε εργαστεί και στην Αγγλία. Στο εργοστάσιο ήδη υπήρχαν 3 μηχανές, η κάθε μια 250 δυνάμεως ίππων, αυτές ήταν και οι αρχικές μηχανές. Στη συνέχεια προστέθηκε άλλη μια με δύναμη 600 ίππων. Οι πιο μικρές δούλευαν εκ περιτροπής και οι μεγάλες συνεχώς. Πρώτη φορά που άναψαν τα φώτα στην πόλη μας ήταν την παραμονή των Χριστουγέννων του 1925.
Ο Νομάρχης Ηρακλείου Εμμανουήλ Λυδάκης βρίσκεται στα Χανιά και αναμένεται να επιστρέψει στο Ηράκλειο με το ατμόπλοιο “Αλκμήνη”. Ήδη τηλεγραφικά έχουν ειδοποιηθεί όλοι οι Νομάρχες του νησιού προκειμένου να αποστείλουν τα από την περιφέρειά τους εισαγόμενα στο ορφανοτροφείο ορφανά, προκειμένου αυτό να αρχίσει να λειτουργεί. Βέβαια η Επιτροπή του ορφανοτροφείου παρήγγειλε με την ευκαιρία αυτή 55 στρώματα για ισάριθμα ορφανά τα οποία επρόκειτο να εισαχθούν το συντομότερο.
Επίσης περίμεναν να παραλάβουν οι αρμόδιοι και 80 σιδερένια κρεβάτια σε πρώτη φάση και σε δεύτερη φάση θα έπαιρναν άλλα 120.
Χώρα που θα τα προμηθεύονταν όλα αυτά ήταν η Γερμανία. Μια άλλη ανθρώπινη καθαρά κίνηση ήταν ο θεσμός του συσσιτίου που πολύ συχνά διοργανωνόταν προκειμένου να χορηγηθεί φαγητό στους πρόσφυγες που είχαν καταφθάσει σε μεγάλο αριθμό. Πολλοί ήταν οι πρόσφυγες που μόλις πάτησαν το πόδι τους στο νησί μας και ειδικότερα στην πόλη μας, εγκαταστάθηκαν σε κάποιους χώρους όπως σχολεία, αίθουσες διαφόρων υπηρεσιών και ένας αριθμός προσφύγων φιλοξενήθηκε στους χώρους του Βελιδέ τζαμί.
Αυτές τις μέρες είναι σε εξέλιξη το θέμα της ανταλλαγής και όπως μας ενημερώνει ο τοπικός τύπος ένα τουρκικό ατμόπλοιο με 1200 μουσουλμάνους της πόλης μας βρίσκεται στην Ντία λόγω της θαλασσοταραχής με προορισμό τα Μουδανιά.
Φαίνεται όμως ότι ο καπετάνιος και οι αρμόδιοι το ξανασκέφτηκαν και το ατμόπλοιο αντί να πλεύσει για τα Μουδανιά, θα επιστρέψει στο Ηράκλειο παίρνοντας άλλους 500 μουσουλμάνους με προορισμό τη Σμύρνη. Βέβαια οι πληροφορίες για ανταλλαγή πληθυσμών δίνουν και παίρνουν αυτές τις μέρες, αφού διαδίδεται πως ένα τουρκικό ατμόπλοιο εντός δεκαημέρου θα καταπλεύσει στο λιμάνι του Ηρακλείου προκειμένου να παραλάβει “υπερ τους 3.000 χιλιάδες μουσουλμάνων”.
Με την αποχώρηση λοιπόν των μουσουλμάνων δόθηκε η δυνατότητα στα σπίτια που εγκατάλειπαν να εγκατασταθούν οι πρόσφυγες που ήδη είχαν καταφθάσει. Κάποιο απ’ αυτούς έμειναν, όταν πρωτοήρθαν στο Βαλιδέ τζαμί.
Ετσι λοιπόν πάρθηκε απόφαση να εκκενωθεί αφού φιλοξενούσε 100 οικογένειες και μαζί με το Βαλιδέ τζαμί επρόκειτο να εκκενωθούν η βασιλική του Αγίου Μάρκου και τα κτήρια των στρατώνων (σημερινή περιφέρεια, δικαστήρια και φρουρά Ηρακλείου). Δυσκολίες, αγώνες, βάσανα αλλά πάντα αισιόδοξοι χωρίς να χάνουν το κουράγιο τους και φυσικά να ελπίζουν. Οπως κι εμείς ελπίζουμε και προσδοκούμε η νέα χρονιά, το 2024,να φέρει σ’ όλους μας υγεία, χαρά και ευτυχία!