Απ’ τη μυθολογία μάς έμεινε η έκφραση “άνοιξε το κουτί της Πανδώρας”, πράγμα που υπαινίσσεται ότι τώρα αρχίζουν τα δυσάρεστα και οι ανυπολόγιστες συνέπειες για κάποιον που προέβη σε μια ακατανόητη ή μη αναμενόμενη, ας πούμε, πράξη.
Για μερικούς, ακόμα και αυτή καθ’ εαυτή, έχει και την αντίθετη άποψη, γιατί εξαρτάται αν το συγκεκριμένο κουτί το χρησιμοποιούσε κάποιος για φυλάκιση ή για τόπο φύλαξης κάποιου πολύτιμου αντικειμένου. Αυτά στον χώρο της μυθολογίας και της πρόχειρης ερμηνείας του εν λόγω μύθου.
Για να έρθουμε εις τα καθ’ ημάς, τώρα, ακόμα δεν λέει να κοπάσει ο κουρνιαχτός από τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τη δραματική διάσκεψη του Βερολίνου για το θέμα της γειτονικής και σπαρασσόμενης Λιβύης, παρά τις ανίκανες εξηγήσεις που δόθηκαν στην ελληνική πλευρά.
Όμως δεν ξεφεύγει από τη σκέψη ακόμα και του πιο καλόπιστου παρατηρητή, πως η περιβόητη Ευρωπαϊκή Ένωση απέχει προκλητικά από εκεί! Μπορεί να είναι παρούσες η Γερμανία ή Γαλλία και κάποιες άλλες χώρες, αλλά πώς συμβιβάζεται να λείπουν άμεσα ενδιαφερόμενες;
Και πηγαίνοντας τον συλλογισμό ακόμα λίγο παραπέρα, πώς γίνεται να λαμβάνουν μέρος χώρες όπως η Τουρκία, η οποία δεν ανήκει καν στην Ένωση και δημιουργεί, παράλληλα, τόσα προβλήματα ανακατεύοντας την πολιτική τράπουλα κατά το δοκούν; Εύκολα θα μπορούσε κάποιος να υποψιασθεί τι θα γινόταν, εάν ανήκε κιόλας!
Ταυτόχρονα όμως δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε την παντελή και εκρηκτική απουσία του κύρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πού βρίσκεται η ένωση τόσων κρατών, η κεντρική της φωνή έτσι όπως την οραματίστηκαν κάποιοι στα μισά του προηγούμενου αιώνα;
Εβδομήντα χρόνια πέρασαν και ακόμα δεν μπόρεσε να βρει ξεκάθαρη φωνή σε κρίσιμα θέματα που αφορούν άμεσα τα μέλη της. Να υποθέσουμε ότι έφτασε στο υψηλότερο σημείο ανάπτυξής της και τώρα ακολουθεί την καθοδική της πορεία; Όταν δημιουργήθηκε, η γηραιά ήπειρος είχε ήδη σπαραχθεί για δεύτερη φορά από ακατανόητους πολέμους, ή καλύτερα από πλήρως κατανοήσιμους!
Ήταν τα φρικιαστικά γεγονότα των δύο παγκοσμίων πολέμων, με τον δεύτερο να προσπαθεί να πάρει απάντηση σε όσα δεν πήρε από τον πρώτο, που έδωσαν αφορμή για τη δημιουργία, στα 1957, της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χάλυβα και Άνθρακα, η οποία σύντομα δρομολόγησε τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση. Βεβαίως, από ιστορικής σκοπιάς, η αποκτηθείσα πείρα λέει άλλα.
Όλοι οι μεγάλοι συνασπισμοί, ή πιο σωστά οι μεγαλύτερες αυτοκρατορίες, είχαν αρχή και τέλος. Τα παραδείγματα αφθονούν. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, Αυστροουγγαρία, Βρεττανική Αυτοκρατορία, έως και η Σοβιετική Ένωση, τελευταία, έτσι πρόχειρα να αναφέρουμε, είδαν το άστρο τους να λάμπει και στη συνέχεια να σβήνει εκκωφαντικά.
Η προσεκτική, όμως, μελέτη κάποιων παραμέτρων δείχνει πως όλες οι προαναφερόμενες δημιουργήθηκαν από κάποια ισχυρή δύναμη η οποία στη συνέχεια εξουσίαζε με τον τρόπο της τους υπόλοιπους, παρά το γεγονός ότι για κάποιο χρονικό διάστημα δημιούργησε συνθήκες ευημερίας και ανάπτυξης σε πολλούς τομείς, προσπαθώντας να κρατήσει κάποιες ισορροπίες στο εσωτερικό των διαφορετικών λαών.
Όμως, να κάνουμε μια επισήμανση. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όλα τα κράτη, σύμφωνα με την ιδρυτική της διακήρυξη, θα συμμετείχαν ισότιμα χωρίς κάποιο να εξουσιάζει, με τον τρόπο του, τα υπόλοιπα. Εδώ είναι νομίζω περιττό να πούμε πως η υπερεθνική οντότητα την οποία πολλοί προσδοκούσαν να δουν, είναι φρούδες ελπίδες. Η αισιοδοξία των λαών και τα βαθυστόχαστα οράματα ανήκουν στο παρελθόν.
Η μετεξέλιξη της Ε.Ε. δεν ήταν η αναμενόμενη, δεδομένου ότι η ισχυρή οικονομικά Γερμανία ανέλαβε ηγετικό ρόλο μέσα σε αυτή, κατ’ αναλογίαν των προαναφερθεισών αυτοκρατοριών, κι’ έτσι το όλο οικοδόμημα μετατράπηκε σταδιακά σε Γερμανική Ένωση.
Πρόσφατα είδαμε την απομάκρυνση της Μεγάλης Βρεττανίας από αυτή για προφανείς λόγους που λίγο πολύ αναλύθηκαν. Συνθήκη Σένγκεν, νομισματική ένωση και τόσα άλλα που παραπέμπουν σε τι άλλο παρά την άρνηση της Μεγάλης Βρεττανίας να συμμορφώνεται στις επιταγές της Γερμανίας. Όμως, δεν μόνον αυτή.
Μπορεί, αλήθεια, να φαντασθεί κάποιος αν οι Βρεττανοί προχωρήσουν σε ζηλευτή ανάπτυξη έξω από την Ε.Ε., τι θα γίνει στα υπόλοιπα κράτη-μέλη που αναμένουν στη γωνία; Ακούγοντας τους υποψήφιους ηγέτες των Εργατικών να μιλούν και να αναπτύσσουν τις απόψεις τους στις πρόσφατες συναντήσεις τους, στην Αγγλία, καταλαβαίνεις πολλά.
Ένα άλλο ιδιαίτερο γεγονός, όμως, που επηρέασε το όλο οικοδόμημα είναι το αποκαλούμενο προσφυγικό και μεταναστευτικό, κι’ εδώ φάνηκαν όλες οι ιδιαιτερότητες των λαών της Ευρώπης, με τη δική τους άποψη να γίνεται περισσότερο συμπτωματική.
Δυσαρέσκεια των πολιτών, απώλεια εθνικής ταυτότητας, άνοδος εθνικιστικών πολιτικών δυνάμεων σε πολλά κράτη, οικονομική δυσπραγία, είναι συνηθισμένα συμπτώματα μιας υποβόσκουσας χρόνιας ασθένειας της Ε.Ε. Σε ποια κατάσταση, λοιπόν, βρίσκεται η περιβόητη Ευρώπη των λαών, σήμερα;
Τα συμπτώματα, λέμε στην ιατρική, οδηγούν στην πλειονότητα των περιπτώσεων στη σωστή διάγνωση. Ένα από τα αυτά είναι και η τελευταία συνάντηση του Βερολίνου, όπου όχι μόνο δεν υφίσταται ενιαία πολιτική γραμμή, αλλά μπορεί ο οποιοσδήποτε όπως, εν προκειμένω, ο Τούρκος Πρόεδρος, να αλωνίζει και να επιβάλλει τις απόψεις του.
Την συγκεκριμένη κατάσταση πρέπει να κατανοήσει απολύτως η χώρα μας και να προχωρήσει προσεκτικά, με τον τρόπο της, σε άλλες συμμαχίες, έστω κι’ αν αυτές δεν είναι ορατές επί του παρόντος! Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως την οραματίστηκαν κάποιοι παλιότερα, ανήκει πλέον οριστικά στο παρελθόν!