Αποτελεί σύνηθες φαινόμενο στην Βουλή, σε συζητήσεις σε επίπεδο Πολιτικών Αρχηγών, την στιγμή που η χώρα στενάζει ουσιαστικά φτωχοποιημένη και σε υγειονομική καραντίνα, η όλη συζήτηση να εξαντλείται σε βαριές αλληλοκατηγορίες ανάμεσα στους εκπροσώπους, ιδιαίτερα των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, για πολιτική διαφθορά και διαπλοκή…
Η εικόνα, λοιπόν, είναι άκρως απογοητευτική και ένας λαός σε απόγνωση για το μέλλον των παιδιών του, ενώ το πλοίο βυθίζεται και περιμένει κοινές προτάσεις –λύσεις για την διάσωση και για την έξοδο από την κρίση, βλέπει έκπληκτος τον πρώτο και τον δεύτερο «καπετάνιο» να μαλώνουν στην γέφυρα… Η Διαφθορά, όμως, και η διαπλοκή στον δημόσιο τομέα δεν αντιμετωπίζεται με διαπληκτισμούς…
Άλλωστε η διαφθορά στη Δημόσια Διοίκηση είναι ένα παμπάλαιο κοινωνικό φαινόμενο, που έχει τις ρίζες του στα βάθη της ιστορίας από την εποχή της συγκρότησης, σε συντεταγμένα κράτη, των διαφόρων εθνοτήτων. Η χρόνια δε αυτή κοινωνική «ασθένεια» δεν συναντάται στις μέρες μας μόνο στις αναπτυσσόμενες ή τριτοκοσμικές χώρες αλλά και στις λεγόμενες προηγμένες, πολιτισμένες και πλούσιες χώρες.
Στις αρχές π.χ. της δεκαετίας του 1970 ξέσπασε το σκάνδαλο της αμερικανικής εταιρείας Locheed, το οποίο συγκλόνισε δεκάδες ανά τον κόσμο κυβερνήσεις μετά την αποκάλυψη ότι η εν λόγω εταιρεία χρημάτιζε, κατά συστηματικό τρόπο, ανώτατους κυβερνητικούς λειτουργούς, επιτυγχάνοντας την αλματώδη αύξηση των πωλήσεων των αεροσκαφών της.
Αργότερα ξέσπασε το παρεμφερές, διαβόητο σκάνδαλο της γερμανικής SIEMENS και πρόσφατα το φιάσκο της Novartis. Η διαφθορά, ως κοινωνικό φαινόμενο, ενδημεί ανάμεσα στα διαπλεκόμενα συμφέροντα μεταξύ του κράτους από τη μια μεριά και ιδιωτών, φυσικών ή νομικών προσώπων από την άλλη.
Ο δημόσιος λειτουργός που έχει σε μικρό ή μεγάλο βαθμό τα περιθώρια άσκησης κρατικής εξουσίας, μέσα από την οποία του δίδεται η ευχέρεια να διανείμει οικονομικό όφελος ή να καταλογίσει χρηματικές ποινές ή να παράσχει σημαντικές υπηρεσίες σε ιδιώτες, θεωρείται «οιονεί ύποπτος» να εμπλακεί σε αθέμιτες συναλλαγές, δηλαδή είναι πιθανός συμμέτοχος σε πράξη διαφθοράς.
Αποτελεσματικό όπλο κατά της διαφθοράς είναι η Διαφάνεια στις συναλλαγές, η οποία διασφαλίζεται αφ’ ενός με την αυστηρή νομοθετική κατοχύρωσή της και αφ’ ετέρου με τον αδιάβλητο κατασταλτικό έλεγχο των σχέσεών τους με ιδιώτες επιχειρηματίες όσων ασκούν κρατική εξουσία.
Ο πόλεμος κατά της Διαφθοράς είναι αγώνας κατά της κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας, υπέρ της αναβάθμισης των δημοσίων υπηρεσιών και κατά της υπονόμευσης των δημοκρατικών θεσμών. Η Διαφθορά είναι μια βάναυση πρόκληση για τον πολίτη, εργαζόμενο ή συνταξιούχο, τον πολιτικό, τον επιχειρηματία και ιδιαίτερα για τους νέους που ονειρεύονται μια κοινωνία ίσων ευκαιριών.
Η ελληνική πολιτεία έχει θεσπίσει βέβαια θεσμούς, που θεωρούνται «φρουροί της νομιμότητας», όμως, κάποιες φορές καθίστανται αναποτελεσματικοί με ευθύνη του ίδιου του κράτους.
Α. Το Συμβούλιο Επικρατείας
Ακυρώνει τις παράνομες διοικητικές πράξεις. Συχνά όμως η Διοίκηση δεν συμμορφώνεται απόλυτα με τις αποφάσεις του.
Β. Το Ελεγκτικό Συνέδριο
Η ετήσια έκθεση επί της νομιμότητας των δημοσίων δαπανών περνά περίπου απαρατήρητη και τα συμπεράσματά του δεν εισακούονται πάντα από την Διοίκηση.
Γ. Το «πόθεν Έσχες»
Ο Νόμος αυτός εφαρμόζεται ενιαία, για λόγους διαφάνειας. Η Πολιτεία τα τελευταία τριάντα χρόνια, στην προσπάθειά της να πατάξει τη Διαφθορά στη Δημόσια Διοίκηση, συγκρότησε νέους θεσμούς όπως είναι:
-Η Διαρκής Επιτροπή θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, που είναι διακομματική και έχει επιδείξει θετικό έργο.
– Ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος αν και νέος θεσμός, συμβουλευτικός προς την Δημόσια Διοίκηση, έχει επιδείξει έντονη δραστηριότητα υπέρ του ανώνυμου πολίτη.
– Ο Νόμος περί Δημοσίων Έργων (2576/98) ο οποίος προβλέπει την επιλογή του Αναδόχου μέσα από έναν αντικειμενικό μαθηματικό τύπο.
– Ο Νόμος 2190/94 περί αντικειμενικών προσλήψεων στον δημόσιο τομέα που έθεσε τέρμα σε ένα παμπάλαιο καθεστώς συναλλαγής και πελατειακών σχέσεων.
-Οι Ελεγκτές Δημόσιας Διοίκησης, οι οποίοι συνεπικουρούν τον «Συνήγορο του Πολίτη».
– Το ΣΔΟΕ, του οποίου η δράση κατά της φοροδιαφυγής υπήρξε της Αστυνομίας για τον έλεγχο των επίορκων αστυνομικών.
-Η υπηρεσία One Stop Shop του Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης για την έκδοση των διάφορων πιστοποιητικών με ένα μόνο τηλεφώνημα στο 1502
-Η μηχανοργάνωση Taxis net του Υπουργείου Οικονομικών και
-Η επέκταση της μηχανογράφησης στους ΟΤΑ κλπ.
Ο ρόλος της Κοινωνίας δεν πρέπει βέβαια να παραγνωρίζεται, η οποία μέσα από τα πρότυπα προς μίμηση που προβάλλει σφραγίζει καθοριστικά την τελική συμπεριφορά εξουσιαστών και εξουσιαζόμενων .
Πρέπει να τεθεί τέρμα στο Κράτος-Δυνάστη, αλλά και στον πολίτη που κάνει «αντίσταση» στο κράτος, σαν να μην είναι δικό του αλλά του Βεζύρη! Ο πόλεμος κατά της Διαφθοράς είναι μακρύς, συνεχής και πολυμέτωπος. Η ελληνική πολιτεία πρέπει με την πρακτική της να σηματοδοτεί διαρκώς ένα νέο ήθος στον τρόπο άσκησης της εξουσίας.
Τέλος αν υφίσαταται «Σώμα Ενεργών Πολιτών», επίσης, μπορεί να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στον τομέα εφαρμογής και ελέγχου της νομιμότητας…