Κάθε εποχή, όπως είναι γνωστό, έχει και τα φρούτα της: άλλα τα φρούτα της άνοιξης, άλλα του καλοκαιριού, άλλα του φθινοπώρου κι άλλα του χειμώνα. Έτσι τα έχει φτιάξει ο Θεός στο μεγάλο κήπο που λέγεται κόσμος. Κι εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να τα γευόμαστε και να χαιρόμαστε την ομορφιά τους, τις ωραίες γεύσεις τους και τα αρώματά τους και να ωφελούμαστε από τις βιταμίνες που μας παρέχουν.
Εκτός, όμως, από αυτά, υπάρχουν και κάποια άλλα «φρούτα» που δεν έχουν σχέση με τα προηγούμενα. Είναι όλοι εκείνοι οι περίεργοι, εκκεντρικοί ή ανόητοι άνθρωποι, που εμφανίζονται ξαφνικά και μας κάνουν να διερωτηθούμε: «Τι φρούτο πάλι είναι αυτό;» ή να τους αποκαλέσουμε με τη φράση «καινούργιο φρούτο». Πρόκειται για ανθρώπους με παράξενες συμπεριφορές ή με παράξενη ενδυμασία, για ανθρώπους που θέλουν να τραβήξουν την προσοχή με κάθε τρόπο κ.τ.ό.
Αυτού του είδους τα «φρούτα» δεν έλειψαν από καμιά εποχή, ούτε βέβαια και από τη δική μας. Ήταν, λοιπόν, αδύνατο σε τούτη την πρωτόγνωρη, παράξενη και δύσκολη εποχή του κορωνοϊού να μην ευδοκιμήσουν και να μην εμφανιστούν κάποια τέτοια «φρούτα». Άλλα από αυτά ήταν ξινά, άλλα πικρά κι άλλα επικίνδυνα. Θα προσπαθήσω να τα παρουσιάσω στη συνέχεια.
Ένα πρώτο «φρούτο» ήταν εκείνοι που συμπεριφέρθηκαν με επικίνδυνη ανοησία: πρόκειται για όσους, ηθελημένα ή μη, επέδειξαν άγνοια κίνδυνου και δεν πειθάρχησαν σ’ αυτό που επέτασσαν οι περιστάσεις. Είναι όλοι εκείνοι που «έγραψαν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους» τις συστάσεις των γιατρών και όλων των υπευθύνων για την αποτροπή της εξάπλωσης του ιού στην κοινότητα, για να χρησιμοποιήσω τον επιστημονικό όρο. Πράγματι, είναι πολύ δύσκολο να κατανοηθεί η συμπεριφορά αυτών των ανθρώπων, εκτός κι αν ληφθεί υπόψιν η γνωστή φράση του Αϊνστάιν για το άπειρο της ανοησίας.
Ένα δεύτερο ευδοκιμήσαν «φρούτο» είναι οι συνωμοσιολόγοι. Δεν έχει παρά να ανατρέξει κάποιος στο διαδίκτυο και θα βρει δεκάδες συνωμοσιολογικές θεωρίες, υποστηριζόμενες από ανθρώπους που αρέσκονται σε τέτοιες προσεγγίσεις για τους δικούς τους λόγους.
Εξάλλου, σε τέτοιες περιπτώσεις πανδημιών οι συνωμοσιολογικές θεωρίες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος, επειδή οι ανθρώπινες μάζες είναι λογικό να θέλουν μια εύκολη εξήγηση του φαινομένου, μακριά από την επιστημονική εξήγηση, που απαιτεί ειδική- άγνωστη στους πολλούς- ορολογία.
Αυτή την εξήγηση προσφέρουν οι συνωμοσιολόγοι, δηλαδή μερικοί δημοσιογράφοι ή κάποιοι αυτόκλητοι «ειδικοί» που, χωρίς επιστημονικά στοιχεία αλλά κάνοντας κάποιες ατομικές υποθέσεις, αποσιωπούν ή συγκαλύπτουν την αλήθεια ή, αντίθετα, υπερτονίζουν τα θεωρούμενα από τους ίδιους ως τεκμήρια, χωρίς να εξηγούν καθόλου το επιστημονικό κομμάτι του θέματος.
Στην περίπτωση του κορωνοϊού και τι δεν έχουμε ακούσει ή διαβάσει; Παρουσιάζω μερικές θεωρίες συνωμοσίας: ο ιός είναι προκατασκευασμένος στο εργαστήριο της Γιουχάν, ο Μπιλ Γκέιτς είχε πει κάτι προ ολίγων ετών για πανδημία και άρα ο ιός είχε σχεδιαστεί εκ των προτέρων, δεν υπάρχει ιός Covid-19, δεν είναι θανατηφόρος, θα μας βάλουν μαζί με το εμβόλιο (όταν βρεθεί) «τσιπάκια» για να μας ελέγχουν (λες και δεν μπορούν να το κάνουν τώρα μέσω των κινητών ή των δορυφόρων), σκοπό έχουν να χρησιμοποιούμε μόνο το πλαστικό χρήμα ή να μειώσουν τον παγκόσμιο πληθυσμό ή τους συνταξιούχους κ.ά. (όποιος θέλει να διαβάσει για τις θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με τον κορωνοϊό μπορεί να διαβάσει στο διαδίκτυο το άρθρο του Αθανασίου Περδικόπουλου με τον τίτλο «Κορωνοϊός και θεωρίες συνωμοσίας»).
Έτερο «φρούτο» είναι οι διάφοροι αυτόκλητοι προφήτες. Όπως και στην περίπτωση των συνωμοσιολόγων, οι «προφήτες» εμφανίζονται στις δύσκολες εποχές, όταν το μέλλον προοιωνίζεται δυσοίωνο και οι άνθρωποι θέλουν να γνωρίζουν τι τους επιφυλάσσει το αύριο. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα. Τη χρονιά που ξέσπασε ο λοιμός στην Αθήνα (430 π.Χ.), μερικοί Αθηναίοι, όπως γράφει ο Θουκυδίδης, θυμήθηκαν ένα στίχο που έλεγε: «Θα έλθει δωρικός πόλεμος και λοιμός μαζί με αυτόν».
Ο στίχος αυτός, όπως βεβαίωναν τότε οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, ψαλλόταν σε παλαιότερη εποχή. Το ίδιο γίνεται και τώρα, όταν κάποιοι ανατρέχουν σε κάτι που είπαν παλαιότερα οι διάφοροι «προφήτες» και μας βεβαιώνουν ότι ήδη όλα έχουν προβλεφθεί, άρα ό,τι λέγει η «προφητική» φωνή είναι αληθές.
Μου φαίνεται πως και ο πρόεδρος Ντ. Τραμπ ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία, αφού λέει πως γνωρίζει (δίχως να παρουσιάζει στοιχεία) πώς ξεκίνησε η πανδημία, προβλέπει κάθε τόσο το τέλος της, προτείνει τρόπους αντιμετώπισής της κλπ.
Ένα άλλο «φρούτο» είναι εκείνοι που θέλησαν να «παίξουν» με την πανδημία, προσπαθώντας με ειρωνικά σχόλια, με χυδαιολογίες και με ψεύδη να «αποδομήσουν» τα πρόσωπα που έχουν αναλάβει να ενημερώνουν υπεύθυνα τον ελληνικό λαό για την εξέλιξη της πανδημίας.
Πρόκειται για ανθρώπους που δεν φαίνεται να χρησιμοποιούν την ενσυναίσθηση, δηλαδή τη δυνατότητα που έχουμε οι άνθρωποι να αναγνωρίζουμε και να κατανοούμε τα συναισθήματα των άλλων και, συνεπώς, δεν μπαίνουν στη διαδικασία να κατανοήσουν τα συναισθήματα και την ψυχική κατάσταση του πάσχοντος ανθρώπου, δεν θέλουν καν να φανταστούν τον τρόμο στα μάτια εκείνου που έχει νοσήσει από τον ιό, δεν συμπάσχουν με τον άλλο άνθρωπο.
Είναι εκείνοι που νομίζουν πως μπορούν να παίζουν με ευκολία «εν ου παικτοίς», θεωρώντας ίσως πως τα δικά τους λεπτά ή χοντροκομμένα (τις πιο πολλές φορές) αστεία και η χυδαιολογία που ξεχειλίζει- δυστυχώς- στο διαδίκτυο είναι σπουδαία «προσφορά» στο κοινωνικό σύνολο.
Τελευταίο άφησα το «φρούτο» των πολιτικών, που από πολιτικό φθόνο, ταξικό μίσος και απουσία επιχειρημάτων ψάχνουν να βρουν ερείσματα, για να επιτεθούν εναντίον όσων απλώς κάνουν τη δουλειά τους με ευσυνειδησία και αποτελεσματικότητα. Βεβαίως η πολιτική κριτική και οι διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις είναι απαραίτητο και ουσιαστικό στοιχείο της δημοκρατίας.
Το πρόβλημα βρίσκεται στην περίπτωση που, από έλλειψη πολιτικών επιχειρημάτων, κάποιοι «διυλίζουν τον κώνωπα» και καταπίνουν «την κάμηλον» ή στις περιπτώσεις που προβάλλουν ακαίρως αιτήματα ή θεωρούν ότι όλα και όλοι στρέφονται εναντίον του «λαού» (όπως αυτοί καταλαβαίνουν τη λέξη) ή κάνουν επίδειξη κομματικής πειθαρχίας και δύναμης, αγνοώντας τις επιταγές της συντεταγμένης πολιτείας.
«Φρούτα» πολλά και διάφορα, λοιπόν, και με διάφορες γεύσεις και μυρωδιές. Ευτυχώς, όμως, που η εποχή του κορωνοϊού, μέσα σ’ αυτή την ποικιλία των ξινών και πικρών «φρούτων», έδωσε την ευκαιρία να αναφανεί κάτι πολύ όμορφο, εύγευστο και χυμώδες: η ενότητα του λαού, η πειθαρχία και η εμπιστοσύνη που έδειξε στην επιστημονική κοινότητα και στην κυβέρνηση (ασχέτως προς τις κομματικές του προτιμήσεις) η οποία ακολούθησε τις συμβουλές και τις προτροπές των ειδικών, η παραδειγματική υπομονή του. Αυτό ας μείνει στις ψυχές και στο νου όλων των Ελλήνων.
Όσον αφορά τα «φρούτα», ας τα πετάξουμε στη χωματερή της ιστορίας, χωρίς όμως και να ξεχνάμε την πικρίλα και τη ξινίλα τους.