Με δεδομένη την πολυπλοκότητα αλλά και την ιδιαίτερη σημασία των ζητημάτων που αφορούν στο νερό ως φυσικό πόρο, η εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ αποτελεί μία απαιτητική διαδικασία πολλών σταδίων που περιλαμβάνει την οργανωμένη υλοποίηση δράσεων από πολλούς εμπλεκόμενους φορείς, καθώς και τον ικανό συντονισμό και καθοδήγησή τους στη βάση ενός μακροχρόνιου σχεδιασμού για την επίτευξη της καλής κατάστασης των επιφανειακών και υπογείων υδάτων.
Το παραπάνω θεσμικό πλαίσιο αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία για την ελληνική γεωργία που είναι ως γνωστόν ο μεγάλος καταναλωτής νερού (80- 85% της συνολικής κατανάλωσης υδατικών πόρων). Τα εγγειοβελτιωτικά έργα αποτελούν τις σημαντικότερες υποδομές στη γεωργία που έχουν επιτρέψει την αναμόρφωση ευρύτερων περιοχών.
Για το νομό Ηρακλείου η ενιαία και ορθολογική διαχείριση των υδάτων, αποτελεί κοινή και διαπιστωμένη προτεραιότητα των τοπικών φορέων. Προς αυτή την κατεύθυνση η Περιφέρεια Κρήτης, τα τελευταία χρόνια σε συνεργασία με τους ΤΟΕΒ, τους Δήμους, τους αρμόδιους αναπτυξιακούς φορείς και τους εκπροσώπους των αγροτών, έχει θέσει σε νέα βάση την ωρίμανση και αναβάθμιση του υδρολογικού χάρτη του Ηρακλείου.
Ιδιαίτερα, για τις αγροτικές ζώνες του Ηρακλείου, όπως είναι η πεδιάδα της Μεσαράς, σε μια οικονομία της αγοράς, όπου η γεωργία διεξάγεται από ιδιωτικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις και οι τιμές καθορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, ενώ η Πολιτεία καθορίζει την πολιτική και το θεσμικό περιβάλλον, τρεις είναι οι προτεραιότητες σχετικά με την άρδευση.
Σε ό,τι αφορά τα εργαλεία διαχείρισης του αρδευτικού νερού, η διεθνής εμπειρία παραπέμπει σε ξεκάθαρες και παράλληλα, ολοκληρωμένες πρακτικές. Αυτές στηρίζονται σε «πυλώνες» που περιλαμβάνουν τα υποχρεωτικά σχέδια διαχείρισης υδάτων, την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της διαχείρισης και την υποχρεωτική καταμέτρηση της χρήσης. Επίσης, η τιμολόγηση και η προσαρμογή των τιμών χρήσης σε επίπεδο λεκάνης απορροής συνιστούν διαδεδομένες πρακτικές που διασφαλίζουν τη λειτουργία κινήτρων και συνεκτιμούν περιβαλλοντικές εξωτερικότη-
τες. Παράλληλα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, τα σχήματα διαχείρισης είναι εθελοντικά. Τέλος, τα εργαλεία διαχείρισης ολοκληρώνονται από πολιτικές που επηρεάζουν τη χρήση του νερού στη γεωργία και αφορούν την κλιματική αλλαγή, τις χρήσεις γης, την εξοικονόμηση νερού και τη στήριξη των γεωργικών εισοδημάτων. Με βάση τα χαρακτηριστικά και τα προβλήματα του υφιστά-
μενου πλαισίου διαχείρισης του αρδευτικού νερού στη χώρα, και της ανάγκης για τη ριζική του μεταρρύθμιση, προτείνεται να συνεκτιμηθεί το σύνολο των παραπάνω πρακτικών, με στόχο την οικοδόμηση ενός ολοκληρωμένου και συνεκτικού πλαισίου. Σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις πολιτικής για τη διακυβέρνηση της χρήσης του νερού στη γεωργία και τα σχήματα που τη διέπουν, σίγουρα η χώρα μας μπορεί να αντλήσει χρήσιμα στοιχεία από τις επικρατούσες διεθνείς πρακτικές.
Ενδεικτικά, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, θα πρέπει να σχεδιαστεί ένα σύγχρονο πλαίσιο διαχείρισης του συνόλου των υδατικών πόρων της χώρας, στο οποίο θα υπάγεται και η διαχείριση του αρδευτικού νερού στη γεωργία. Το νέο αυτό πλαίσιο θα πρέπει να στηρίζεται στον επιτελικό ρόλο της κεντρικής κυβέρνησης, ενώ η ευθύνη της διαχείρισης θα μπορούσε να αντιστοιχεί σε περιφερειακό ή τοπικό (λεκάνη απορροής) επίπεδο.
Για το νομό Ηρακλείου η άμεση ολοκλήρωση του Φράγματος της Πλακιώτισσας με την καθοριστική συμβολή της Περιφέρειας Κρήτης, η επιτάχυνση του έργο για την εκτροπή του Πλατύ Ποταμού με τον ταυτόχρονο εμπλουτισμό του Φράγματος της Φανερωμένης, η κατασκευή της λιμνοδεξαμενής στις Στέρνες και η ολοκλήρωση των τοπικών αρδευτικών έργων αποτελούν προτεραιότητα στην πορεία για την Κρήτη του 2023.
* Ο Μανώλης Καμπουράκης είναι οικονομολόγος-λογιστής, υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με τον Σταύρο Αρναουτάκη