Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης έχουν μέχρι σήμερα μια λαμπρή διαδρομή που οφείλεται βέβαια σε πολλούς άξιους επιστήμονες, ιδιαίτερα όμως στον Στέφανο Τραχανά και στη διάδοχό του, τη Διονυσία Δασκάλου, που με αρκετή ανιδιοτέλεια και αφοσίωση υπηρετούν τον θεσμό. Μέχρι σήμερα έχουν προσφέρει αρκετά στην επιστημονική και μορφωτική προσπάθεια.

Στο πλαίσιο του θεσμού αυτού έχουν κυκλοφορήσει έργα πολύτιμα, άρτια και στο περιεχόμενο και στη μορφή τους.

Ανάμεσά τους διακρίνονται τα βιβλία του Γιάννη Μανέτα, καθηγητή Φυσιολογίας των Φυτών, στο Πανεπιστήμιο Πατρών, «Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών», «Περί φυτών αφηγήματα», « Η ζωή σήμερα, άλλοτε, αλλού και στο μέλλον». Πρόσφατα κυκλοφόρησε επίσης το έργο του «Η συμβιωτική περιπέτεια». Στο έργο του αυτό επιδιώκει και επιτυγχάνει να μας περιγράψει πώς λειτούργησε η ανακάλυψη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας και ποιές ήταν οι βιολογικές, οι κοινωνικές και οι ηθικές συνέπειες της ανακάλυψης αυτής.

Ο συγγραφέας δεν είναι μόνο ένας άξιος επιστήμονας, αλλά διαθέτει και το χάρισμα του λογοτέχνη, αφού και τα δυο μυθιστορήματα που εξέδωσε είχαν γενικότερη αναγνώριση. Για τη συγγραφή του τελευταίου αυτού έργου απαιτούνται γνώσεις από πολλές επιστήμες. Της Βιολογίας, της Ανθρωπολογίας, της Παλαιοντολογίας, της Ιστορίας αλλά και της Φιλοσοφίας και της Ψυχολογίας. Σπάνια έχουμε τη χαρά να ξεφυλλίζουμε επιστημονικά έργα και να κερδίζουμε όχι μόνο πολύτιμες γνώσεις, αλλά και την ηδονή του αναγνώστη.

Λόγος χαριτωμένος, δροσερός, καίριος και ουσιαστικός που μας οδηγεί αιώνες πίσω και παρακολουθούμε την πορεία του ανθρώπου από τον homo sapiens μέχρι σήμερα. Γνωρίζουμε ότι η Δαρβινική Θεωρία είναι σήμερα γενικότερα αποδεκτή και συνεχώς εμπλουτίζεται. Η προσαρμογή, η αναπαραγωγή και η μεταλλαγή μας χάρισαν την ποικιλομορφία και τα εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων που μας εκπλήττουν με τις ιδιότητές τους και μας βοηθούν να αποκτήσουμε μια εικόνα για την ομορφιά της ζωής.

Η συμβιωτική περιπέτεια
Η επανάσταση που οδήγησε από την Παλαιολιθική στη Νεολιθική Εποχή ήταν καθοριστική  και δημιουργήθηκαν μόνιμοι οικισμοί και πόλεις. Οι άνθρωποι σταδιακά διαμόρφωσαν τους κοινωνικούς όρους συνύπαρξης κι ένα σύστημα ηθικών κανόνων που ήταν αποτέλεσμα όχι μόνο των γονιδίων, αλλά και του περιβάλλοντος. Από μια κοινωνία ισότητας, αμοιβαίου σεβασμού και κατανομής ρόλων, ανάλογα με το φύλο και την ηλικία αλλά με ισχυρό το συναίσθημα της αλληλεγγύης περάσαμε στις ιεραρχημένες κοινωνίες, που αναγκαστικά δεν πρέπει να θεωρούμε ανώτερες πολιτισμικά.

Αν δεχτούμε ότι πολιτισμός είναι η απάντηση του ανθρώπου στην ανάγκη, στις κοινωνίες αυτές κάλυψαν τις ανάγκες τους με λιγότερο χρόνο εργασίας και κόπου κι απολάμβαναν τον ελεύθερο χρόνο. Η ζωή μας εκπλήττει συνεχώς και η επιστήμη είναι η μοίρα μας.

Η «Συμβιωτική περιπέτεια» του Γιάννη Μανέτα είναι ένα έργο αναφοράς και τελικά στην ανθρώπινη πορεία μπορεί να γίνει οδηγός και να μας βοηθήσει στην αυτογνωσία για μια πορεία που τελικά η ποιότητά της θα εξαρτηθεί απ’ όλους μας.

Συγχαίροντας τον συγγραφέα κλείνω με μια παράγραφο του βιβλίου: « Το βιβλίο αυτό πιστεύω να σας πείθει ότι δεν είμαστε έρμαια κάποιου άτεγκτου γενετικού προκαθορισμού. Ότι ακόμη κι αν αποδειχθεί πως μέρος της συμπεριφοράς είναι γραμμένο και ενστικτώδες, η παρακαταθήκη που κληρονομήσαμε από τους παλαιολιθικούς μας προγόνους είναι πολύ ευγενέστερη απ’ όσο νομίζαμε. Όχι επειδή είμαστε δήθεν η κορωνίδα της δημιουργίας, αλλά επειδή η εξελικτική τροχιά μας οδήγησε να γίνουμε ζώα κοινωνικά, ενώ συγχρόνως αποκτήσαμε και μεγάλο εγκέφαλο.

Και η ζωή σε ομάδες απαιτεί όχι μόνο τη συνεργασία των μελών, αλλά την ανάγκη να σταθμίζουμε τις προσδοκίες των άλλων και ανάλογα να περιορίζουμε τις εγωιστικές μας τάσεις».