Ο ψηφιακός κόσμος μας βρίσκεται από δεκαετίες στο προσκήνιο, αλλά καθημερινά αναφύονται και κάποια προβλήματα που αφορούν τα αποκαλούμενα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πριν κάποια χρόνια, πολλοί άνθρωποι της τέχνης κυρίως και του λόγου, ήταν σε γενικές γραμμές αντίθετοι με την προέλαση και τον ερχομό του στα λογοτεχνικά κυρίως πράγματα, για πολλούς λόγους. Σταδιακά όμως όλοι παρατήρησαν τις τρομακτικές του δυνατότητες, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την διασύνδεση και συνομιλία πολλών ατόμων που ευρίσκονται σε διάφορα μήκη κα πλάτη του πλανήτη, σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Κι αυτή ήταν μόνο μια παράμετρος του φαινομένου. Η συνέχεια υπήρξε καταλυτική από κάθε πλευρά. Κείμενα, αρχεία, ειδήσεις, φωτογραφίες και βίντεο, μπορούσαν αυτοστιγμεί να προωθηθούν σε συγκεκριμένες επιλογές του αποστέλλοντος. Όσοι υπήρξαν νοσταλγοί του παλιού κατεστημένου και αρνούνταν αρχικά να δουν την νέα πραγματικότητα, με την πάροδο του χρόνου παρέδωσαν τα όπλα και άρχισαν να χρησιμοποιούν, σταδιακά βέβαια, τις γνωστές πλατφόρμες που ακούνε στο όνομα Facebook, twitter, Instagram, LinkedIn και τόσα άλλα.
Η έννοια του πολιτισμού, σήμερα, είτε αυτός είναι πνευματικός είτε τεχνολογικός είτε οτιδήποτε άλλο, βρίσκεται σε αγαστή συνεργασία και τρέχει μαζί και παράλληλα με το χρόνο. Οι ευέλικτες και ταχύτατες συσκευές ανάγνωσης, τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα και όλα τα παρεμφερή εργαλεία, έγιναν τόσο απαραίτητα που πολλοί στην κοινωνία μας δεν εννοούν την ημέρα τους χωρίς αυτά και την χρήση τους. Καταργήθηκε σταδιακά η παραδοσιακή αλληλογραφία, με καλλιγραφικά γράμματα σε κάποιες περιπτώσεις, μεταξύ φίλων, συντρόφων, εραστών, συγγενών και συνεταίρων σε επιχειρήσεις. Τόσα και τόσα γράμματα ανταλλάχτηκαν μεταξύ συγγραφέων, πολιτικών και της ερωμένης τους, με τόσα όμορφα σκιτσάκια, υπονοούμενα και λουλουδάκια εκεί μέσα, τόσα βιβλία κυκλοφόρησαν από εκδοτικούς οίκους σε όλον τον κόσμο με αυτή τη αλληλουχία των πικάντικων επιστολών, και μάλιστα σε αρκετές προπτώσεις με φωτοτυπίες τους, και τώρα τι λοιπόν; Σε επιστημονικό επίπεδο, ήδη άρχισαν οι συναντήσεις μέσω του Skype και άλλων τεχνικών, δείχνοντας ανοιχτά πια τα δόντια τους σε ημερίδες, μικρά συνέδρια και άλλες ανάλογες μορφές που κρίνεται απαραίτητη η όποια επικοινωνία ή η ανταλλαγή προσωπικών ή ομαδικών απόψεων σε συνεδριάσεις. Μαζί με την επιστημονική παράμετρο, οι πολιτικοί δεν έμειναν πίσω, αφού είδαν γρήγορα την μεγάλη δύναμη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Με αυτά μπορούν ταχύτατα να εκφράσουν τη γνώμη τους, να πουν τις απόψεις τους, να οργανώσουν ογκώδεις συγκεντρώσεις οπαδών, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν στην αργοπορία των έντυπων εφημερίδων, των ολίγων, ούτως ή άλλως, εναπομεινάντων. Ίσως τελικά αυτή η δύναμή τους να είναι η πραγματική αιτία που κάποια καθεστώτα δεν επιτρέπουν ή λογοκρίνουν με τον τρόπο τους τα συγκεκριμένα δίκτυα.
Φυσικά δεν θα μπορούσαν να ελλείπουν και τα σχετικά μειονεκτήματά τους. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η διασπορά ψευδών ειδήσεων, τα επονομαζόμενα και πασίγνωστα ‘fake news’ από ανθρώπους οι οποίοι έχουν κάποιο συμφέρον γι’ αυτό.
Άλλοι, πάλι, ισχυρίζονται ότι στις μέρες μας απέκτησαν φωνή και δημοσιότητα και όσοι, για διάφορους λόγους, όπως για παράδειγμα, σε περιπτώσεις μειωμένης πνευματικής καλλιέργειας ή ανάλογης ψυχικής κατάστασης ή παραβατικής ακόμα λεκτικής συμπεριφοράς, κάτι που δεν θα μπορούσαν διαφορετικά σε παλιότερες εποχές. Η νέα γενιά σίγουρα θα ωφεληθεί τα μέγιστα από την συγκεκριμένη ανάπτυξη της ψηφιακής πληροφόρησης όπως και στην περίπτωση του ηλεκτρονικού βιβλίου (e-book) που ακόμα δεν κέρδισε σεβαστό ποσοστό αναγνωστών και το αναμενόμενο μερίδιο στην αγορά. Κι αν αυτό ακόμα δεν έγινε δημοφιλές, άρχισαν να κάνουν δειλά-δειλά την εμφάνισή τους τα αποκαλούμενα audio-books, όπου ο αναγνώστης μετατρέπεται σε παθητικό ακουστή του κειμένου, τουτέστιν να ακούει από κάποιον άλλο, χωρίς να διαβάζει. Έτσι, το μέλλον φαντάζει σίγουρα ευοίωνο σε πολλές ομάδες της κοινωνίας μας, αρκεί βεβαίως να γίνει συνετή χρήση όλων αυτών, κάτι φυσικά που έχει ευρύτερη διαχρονικά εφαρμογή.