Ο νυχτερινός φωτισμός του Πύργου του Άιφελ στην Πόλη του Φωτός (ω, τι σχήμα οξύμωρο!), χαμηλώνει ή και διακόπτεται μια ώρα νωρίτερα από τη συνηθισμένη, για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας. Στο Βερολίνο, η πρόσοψη του Καθεδρικού Ναού και η Στήλη της Νίκης μένουν πλέον αφώτιστες τις νύχτες. Στις Βρυξέλλες, η Γκραν Πλας είναι λίγο πιο σκοτεινή τα βράδια, ενώ στην Πράγα, η Γέφυρα του Καρόλου δεν φωτίζεται πλέον όλη τη νύχτα.
Στην Ελλάδα, το υπουργείο Πολιτισμού μελετά το ενδεχόμενο μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας για μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. Ίσως κάποια στιγμή να σβήσουν τα φώτα και στην Ακρόπολη. Καλώς ήρθατε στην Ευρώπη του 21ου αιώνα!
Το τελευταίο διάστημα, πολίτες και επιχειρήσεις στη Γηραιά Ήπειρο, δοκιμάζονται σκληρά από τεράστιες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας, στο ηλεκτρικό ρεύμα και στα υγρά ή αέρια καύσιμα, που παράγουν και εμπορεύονται εταιρείες πετρελαιοειδών και traders στα χρηματιστήρια ενέργειας, με άμεσες επιπτώσεις στο κόστος ζωής και το κόστος παραγωγής.
Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες που παράγουν και εμπορεύονται χονδρικά την ενέργεια, απολαμβάνουν δυσθεώρητα κέρδη. Το μεγαλύτερο μέρος των τεράστιων κερδών των εταιρειών πετρελαιοειδών είναι «ουρανοκατέβατα». Προέρχονται δηλαδή από τις διαστρεβλωμένες συνθήκες της ελεύθερης αγοράς, όπως δηλώνουν οι ειδικοί.
Είναι προφανές, όμως, ότι, σε συνθήκες κρίσης, δεν μπορούν οι κυβερνήσεις να αφήνουν τα πάντα στο έλεος της αγοράς, αλλά αντίθετα απαιτείται να στηριχθούν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις, έστω και με την έκτακτη φορολόγηση των ιδιαίτερα μεγάλων κερδών.
Η Ε.Ε. έχει προτείνει μεθοδολογία εκτίμησης των σχετικών μεγεθών και αφορά τα κέρδη των εταιρειών πετρελαιοειδών που υπερβαίνουν το 20% του μέσου όρου των κερδών των τελευταίων τεσσάρων ετών. Αυτά τα κέρδη, για όσο διάστημα διαρκούν, καλούνται να χρηματοδοτήσουν τη στήριξη της κοινωνίας και της οικονομίας, με τον συντελεστή να είναι προς συζήτηση, αφού το 33% που προτείνει η Ε.Ε. ως συντελεστή για την φορολόγηση των «ουρανοκατέβατων» κερδών, είναι το ελάχιστο.
Η στήριξη των κυβερνήσεων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, με επιβάρυνση των προϋπολογισμών, δεν αρκεί. Για να ελαφρύνουν αυτό το βάρος, αρκετές κυβερνήσεις στρέφονται στην ειδική φορολόγηση «αλληλεγγύης» στις ενεργειακές εταιρείες με διάφορες μεθοδολογίες και το μέτρο έχει ήδη εφαρμοστεί σε Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο. Στην Ελλάδα, ανακοινώθηκε μεν η φορολόγηση των «ουρανοκατέβατων» κερδών στην ηλεκτρική ενέργεια με 90% – έστω και με αμφισβητούμενη μεθοδολογία – αλλά προς το παρόν, τουλάχιστον, χρήματα δεν έχει δει ο προϋπολογισμός.
Αλλά και στον χώρο των «BIG-OIL» εταιρειών υπάρχει διάσταση απόψεων. Ο κ. Ben Van Beurden, διευθύνων σύμβουλος της Shell, ενός από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς ομίλους παγκοσμίως, δήλωσε πρόσφατα πως οι ενεργειακές εταιρείες θα πρέπει να αποδεχτούν ότι οι απροσδόκητοι για εκείνες φόροι είναι αναπόφευκτοι. Για να καταλήξει: «Δεν μπορεί να έχετε μια αγορά που να συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο, που ενδέχεται να βλάψει ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας. Πρέπει να υπάρξει κυβερνητική παρέμβαση για την προστασία των φτωχότερων».
Σε εντελώς διαφορετικό ύφος, ο κ. Ανδρέας Σιάμισιης, διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ (HelleniQ Energy), ενός περιφερειακού ισχυρού ομίλου, μεγάλης για τα ελληνικά δεδομένα εταιρείας διύλισης, στην οποία η κυβέρνηση εξακολουθεί να διατηρεί σημαντικό ρυθμιστικό ποσοστό – με ό, τι αυτό συνεπάγεται – χαρακτήρισε «κατασκεύασμα που δεν έχει κάποιο ηθικό ή νομικό έρεισμα», το μέτρο της φορολόγησης των «ουρανοκατέβατων» κερδών. Τόνισε, μάλιστα, με έμφαση ο κ. Σιάμισιης ότι «ο κλάδος θα το πολεμήσει πανευρωπαϊκά».
Η προσέγγιση του διευθύνοντα συμβούλου των ΕΛΠΕ στηρίζεται στη «λογική της αγοράς» και συνιστά έντονη αντίδραση στη χρηματοδότηση της στήριξης της κοινωνίας και της οικονομίας από τα μεγάλα κέρδη. Αν, όμως, δεν στηριχτεί η κοινωνία και η οικονομία σήμερα, μπορεί ένα μεγάλο μέρος της να μην υπάρχει αύριο, αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να απασχολεί διόλου, μάλιστα, τον επικεφαλής της μεγάλης ελληνικής πετρελαϊκής εταιρείας…
Μεγάλος σάλος ξέσπασε την προηγούμενη εβδομάδα στους κατά τόπους εμπορικούς συλλόγους της χώρας, όταν διέρρευσε η φήμη ότι υπάρχει κυβερνητικός σχεδιασμός που προβλέπει το κλείσιμο των εμπορικών καταστημάτων κατά τις νυχτερινές ώρες αιχμής, με σκοπό την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας.
Η φήμη αυτή, όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, ήταν ο απόηχος της πρότασης που κατέθεσε στο υπουργείο Ανάπτυξης ο Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης, με την οποία πρότεινε μειωμένο ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων του κατά τις απογευματινές/βραδινές ώρες, λόγω των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί από την ενεργειακή κρίση. Σύμφωνα με την πρόταση, το ωράριο λειτουργίας που προτάθηκε, διατρέχει τις ώρες 10:00-16:00 και 10:00-19:00.
Ο Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης υπολόγισε ότι, με το παραπάνω ωράριο λειτουργίας, τα καταστήματά του θα εξοικονομήσουν ηλεκτρική ενέργεια σε ποσοστό άνω του 15%, ώστε να λάβουν την σχετική επιδότηση που έχει ορίσει η κυβέρνηση, για όσους καταναλωτές καταφέρουν να μειώσουν την κατανάλωση ρεύματος κατά 15%, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο κατανάλωσης.
Δεν θέλω να φανταστώ ούτε για μια στιγμή ότι, ο συγκεκριμένος εμπορικός σύλλογος, συνυπολόγισε στη μείωση του κόστους λειτουργίας του και τις ενδεχόμενες μειωμένες αποδοχές των εργαζομένων στα εμπορικά του καταστήματα. Γιατί, στην αναμπουμπούλα όπως λένε, εκτός από τον λύκο, καμιά φορά χαίρεται και ο σκύλος του τσοπάνη…
Οι φήμες, μπροστά στο δέος του «σκοτεινού» χειμώνα που είναι προ των πυλών, δεν τελειώνουν με το ωράριο λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων. Σχεδόν καθημερινά ξεφυτρώνουν – ηθελημένα ή όχι δεν γνωρίζω – σενάρια επί σεναρίων, που υπηρετούν τον πολυπόθητο στόχο της εξοικονόμησης ενέργειας. Έτσι, κάποια από αυτά τα σενάρια «υπόσχονται» προγραμματισμένες και εκ περιτροπής διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος στα νοικοκυριά μέσα στον χειμώνα. Άλλα «αναγκάζουν» διευθυντές μεγάλων νοσοκομειακών μονάδων να κλείνουν την θέρμανσή τους κατά τις νυχτερινές ώρες και άλλα, πάλι, «απομακρύνουν» τους μαθητές από τις σχολικές αίθουσες τις κρύες μέρες του χειμώνα.
Δεν μπορώ να ξέρω ποια από αυτά τα σενάρια θα υλοποιηθούν τελικά και πότε.
Ξέρω, όμως, πολύ καλά πως μέσα στη βαθιά σκοτούρα του κόσμου και στη θολούρα των πολλαπλών χαμηλών επιδομάτων, όλα μπορούν να γίνουν «χωρίς ν’ ανοίξει ρουθούνι», όπως λέμε. Είναι γιατί ο πολίτης έχει πειστεί πλέον πως δεν μπορεί να αντιδράσει και ότι δεν έχει δει ακόμα τα χειρότερα. Έτσι, δεν θεωρεί σκόπιμο να γκρινιάζει και για τα τωρινά.
Είναι ένας πολίτης προσαρμοσμένος εξ ανάγκης, γιατί όπως λέει και ο Πέτσας, «όποιος δεν προσαρμόζεται, πεθαίνει». Είναι συμβιβασμένος με την κακή κατάσταση που επικρατεί και μοιάζει να αποδέχεται την κακή του τη μοίρα, πλήρως εναρμονισμένος με το πνεύμα του στίχου του γνωστού παλιού ρεμπέτικου τραγουδιού του Γιάννη Παπαϊωάννου:
«…με γκρίνιες άκρη δε θα βρούμε, σβήσε το φως, να κοιμηθούμε».
Καληνύχτα λοιπόν!