Ευρισκόμενος με τους γονείς μου προ ημερών, ξαναείχα την ευκαιρία να συζητήσω μαζί τους και να δεχτώ τις συμβουλές τους για όσα καθημερινά, με ή παρά τη θέλησή μου, με απασχολούν, άλλα ως εφαλτήριο προόδου στη ζωή μου και άλλα ως εμπόδια σε ό,τι θα ‘θελα να κάνω…
Η προχτεσινή μας, λοιπόν, συνομιλία εστιάστηκε στις ορμήνειες που έδινε ο Σωκράτης στους μαθητές του, ορμήνειες που ξεκινούσαν από την ψυχή και φώτιζαν το πνεύμα όλων όσοι τον πίστευαν και τον ακολουθούσαν. Είναι, βλέπετε, η διδασκαλία του εν λόγω μεγάλου αρχαίου φιλοσόφου, αποδεδειγμένα στο πέρασμα του χρόνου, ψυχωφελής και διαχρονικής ισχύος και παρέχει κάθε βοήθεια στον καθένα μας ανά πάσα στιγμή.
Έτσι, θα ήθελα να σας μεταφέρω τώρα δύο αποσπάσματα από του Ξενοφώντος τα “Απομνημονεύματα”, τα οποία δείχνουν πασιφανώς το ήθος του Σωκράτη και αναφέρονται και στη δική μας καθημερινή ζωή τόσους αιώνες μετά το θάνατό του…
Πρώτ’ απ’ όλα, ας διαβάσουμε, λοιπόν, τα λόγια του Σωκράτη προς το μαθητή του, τον Ευθύδημο περί αυτογνωσίας, από τα “Απομνημονεύματα” όπως τα μετέφρασε ο Κώστας Βάρναλης, “εκείνοι μεν που ηξεύρουν τον εαυτόν των, και τα συμφέροντα εις τον εαυτόν των ηξεύρουν και διακρίνουν και όσα ημπορούν και όσα δεν ημπορούν να εκτελέσουν• και επειδή μεν κάμνουν όσα ηξεύρουν, και εξοικονομούν όσα τους χρειάζονται και ευτυχούν, επειδή δε απέχουν από όσα δεν τα ηξεύρουν, και σφάλματα δεν κάμνουν και αποφεύγουν την δυστυχίαν”…
Και κατόπιν, θα ιδούμε τη σημασία της εγκράτειας κατά τον Σωκράτη (πάλι σε μετάφραση Κ. Βάρναλη). “Άρα γε δεν πρέπει κάθε άνθρωπος, αφού πιστεύση, ότι η εγκράτεια είναι το θεμέλιον της αρετής, ταύτην πρώτον εις την ψυχήν του να κτίση;
Διότι ποίος χωρίς αυτήν ημπορεί ή να μάθη τίποτε αγαθόν ή να φροντίση; ή ποίος, ων υποδουλωμένος εις τας ηδονάς, δεν θα ήτο αισχρώς διατεθειμένος και κατά το σώμα και κατά την ψυχήν;”
Αλήθεια, για όλα τούτα εσείς τι λέτε;