«Διεθνείς οργανισμοί και κυβερνήσεις προβληματίζονται και λαμβάνουν μέτρα, τα οποία φαίνεται ότι αποτυγχάνουν στην υλοποίηση.
Το 1990 κηρύχτηκε Διεθνές Έτος Αλφαβητισμού από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση και καταπολέμηση του αναλφαβατισμού 900 εκατομμυρίων ανθρώπων ηλικίας άνω των 15 ετών σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της UNESCO, (Διδασκαλικό Βήμα, Ιανουάριος 1990)…
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκπαίδευση, κατά το έτος 2007, στην Ελλάδα ένα ποσοστό 27,7% παροσιάζει δυσκολίες στην ανάγνωση, ενώ το 2000 αυτό ήταν 24,4%, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου 24,1% και 21% αντίστοιχα, εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, 24-7-2008.
Τα ποσοστά αυτά αναφέρονται σε μαθητές ηλικίας 15 ετών. Οι ίδιοι αυτοί μαθητές είχαν φοιτήσει και στο Δημοτικό Σχολείο.
Στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2020 αναφέρεται ότι οι επιδόσεις των μαθητών ηλικίας 15 ετών είναι χαμηλές στην Ανάγνωση, στα Μαθηματικά και στις Φυσικές Επιστήμες. Στην Ανάγνωση το ποσοστό κατά το έτος 2009 για τη χώρα μας ήταν 21,3% ενώ κατά το έτος 2019, μετά από 10 χρόνια, οι χαμηλές επιδόσεις ήταν 30,5%, όπως φαίνεται στον πίνακα «Βασικοί Δείκτες» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και στη συσχέτισή τους με τους δείκτες του Ευρωπαϊκού μέσου όρου των 27.
Άνθρωποι των γραμμάτων εκφράζουν με άρθρα την ανησυχία τους για την πορεία της εκπαίδευσης στη χώρα μας: «Το πολιτικό 5, το άπιαστο 10», άρθρο του Κ. Κ. Γεωργουσόπουλου στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, 31 Αυγούστου-1 Σεπτμβρίου 2019.
«Αρχαία; Τι τηνικάδε αφίξαι, ω Κρίτων;», άρθρο του κ. Γ. Γιατρομανωλάκη στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», 24-10-2019.
«… Καμιά σύγκριση με παλαιότερα. Ο απόφοιτος δημοτικού σχολείου της γειτονιάς πριν από 40 χρόνια ήξερε πολύ περισσότερα από πολλούς απόφοιτους λυκείου σήμερα».
Από το παραπάνω απόσπασμα του πίνακα «Βασικοί Δείκτες», της Ε.Ε. φαίνεται ότι ενώ σε κάποιους δείκτες της χώρας μας παρουσιάζει πρόοδο, οι επιδόσεις των μαθητών στην Ανάγνωση, στα Μαθηματικά και στις Φυσικές Επιστήμες χρόνο με το χρόνο είναι χαμηλότερες. Αυτό πρέπει να προβληματίσει και τους διδασκόντες και τις ηγεσίες σε όλα τα επίπεδα.
Τα προβλήματα στην εκπαίδευση υπάρχουν τώρα και πολλά χρόνια χωρίς να έχουν λυθεί ή αμβλυνθεί με τις κατά καιρούς παρεμβάσεις.
Ως σχολικός σύμβουλος με τις επισκέψεις μου μέσα στις τάξεις, τη συνεργασία με τους δασκάλους, τους μαθητές αλλά και τους γονείς, προσπαθήσαμε να αμβλύνουμε τα προβλήματα.
Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε σε όλα τα σχολεία της Περιφέρειάς μας για όλους τους μαθητές-τριες της Α’ τάξης μέχρι την αποφοίτησή τους από το δημοτικό σχολείο, με συνεχή παρακολούθηση σε κάθε τάξη, φαίνεται η επίδοσή τους στο μάθημα της Ν. Γλώσσας στον παρακάτω παρατιθέμενο πίνακα:
H όλη έρευνα για την κάθε τάξη αναλυτικά περιέχεται στο ίδιο βιβλίο “Υπηρεσιακές Μνήμες” στις σελίδες 88-100.
Τα προβλήματα στην εκπαίδευση αμβλύνονται με την απρόσκοπτη λειτουργία των σχολείων, με την ποιοτική διδασκαλία, τη συνεργασία όλων των παραγόντων της εκπαίδευσης, αλλά και με τις επισκέψεις των συμβούλων εκπαίδευσης, μέσα στις τάξεις για συνεργασία με τους δασκάλους και τους μαθητές, αλλά και για υπεύθυνη γνωμάτευση παραπομπής ενός μαθητή σε παράλληλη στήριξη ή σε άλλη δομή.
Ο θεσμός της παράλληλης στήριξης φαίνεται ότι ξέφυγε από το σκοπό του γιατί δεν υπάρχουν 100/δες μαθητές σε κάποιες περιφερειακές ενότητες που έχουν πραγματικά ανάγκη από παράλληλη στήριξη, για να ζητούνται ισάριθμοι δάσκαλοι για την κάλυψη ανύπαρκτων αναγκών.
Αρνητικό στην εκπαίδευση είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει συνέχεια σε μέτρα που εφαρμόστηκαν, κατά καιρούς, με επιτυχία.
Στους πρώτους σχολικούς συμβούλους έγινε ενημέρωση από το ΥΠΕΠΘ για την αντιμετώπιση των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Οργανώθηκαν τότε φροντιστηριακά τμήματα (φ.τ.) σε όλη τη χώρα τα οποία λειτούργησαν με πολύ θετικά αποτελέσματα αλλά χωρίς συνέχεια. Το ίδιο συνέβη και με την πειραματική διδασκαλία της τοπικής ιστορίας, αλλά και με το νέο τρόπο αξιολόγησης των μαθητών του Δημοτικού.
Η οργάνωση, λειτουργία, και τα αποτελέσματα ενός φ.τ. συμπεριλαμβάνεται στο ίδιο βιβλίο “Υπηρεσιακές Μνήμες” στις σελίδες 74-81.
«Η φροντιστηριακή διδασκαλία είναι μια μεγάλη προσφορά στα παιδιά, στις οικογένειές τους, στον τόπο γενικά, είναι ένα αντισταθμιστικό μέτρο για την άμβλυνση σε πρώτη φάση, της ανισότητας των ευκαιριών στην εκπαίδευση.
Οι προσπάθειες που καταβάλλονται σήμερα για την αναβάθμιση της επαρχίας και των υποβαθμισμένων αστικών περιοχών, τα φ.τ και τα τμήματα υποδοχής για τα παιδιά των παλιννοστούντων, τα μεταλυκειακά κέντρα, η παροχή πρόσθετης εσωσχολικής διδακτικής βοήθειας στη Μέση Εκπαίδευση για την ενίσχυση των «αδύνατων» μαθητών και άλλα κοινωνικά μέτρα, υπηρετούν αυτό το σκοπό.
Η πραγματοποίηση του σκοπού αυτού φαίνεται να είναι μακροχρόνια, αλλά οι σωστές λύσεις που ανήκουν στο μέλλον πρέπει να σχεδιάζονται σωστά στο παρόν».
Πέρασαν 40 χρόνια από τότε. Όπως δείχνει σήμερα η όλη εικόνα της εκπαίδευσης αλλά και οι επίσημοι δείκτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχουμε υστέρηση στον τομέα που πρέπει να είναι ύψιστης προτεραιότητας σε κάθε χώρα.
* Ο Βασίλης Αγιοργιωτάκης είναι επίτιμος σχολικός σύμβουφλος Π.Ε.
* Το κείμενο είναι και αποσπάσματα από την ενότητα με ίδιο τίτλο του βιβλίου μου “Υπηρεσιακές Μνήμες”, Δεκέμβρης 2021, σελ. 114.