Από τα δελτία ειδήσεων και τα δημοσιεύματα των εφημερίδων ενημερώθηκα για το προτεινόμενο από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σχεδίου ενιαίας διαχείρισης των υδατικών πόρων Κρήτης. Το Σχέδιο αυτό ανακοινώθηκε κατά την εκδήλωση, που έγινε στις Αρχάνες στις 26/7/2024 παρουσία του υπουργού.
Η συζήτηση αφορούσε κυρίως μόνο την επισκόπηση των τρεχουσών προκλήσεων και την απεικόνιση των αρδευτικών αναγκών σε συνδυασμό με τα είδη καλλιέργειας.
Όμως, είναι απορίας άξιον ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ασχολείται με την ενιαία διαχείριση των υδατικών πόρων, παρά το ότι οι αρμοδιότητές του είναι περιορισμένες, λόγω της διασποράς των επιμέρους χρήσεων νερού (ύδρευσης, άρδευσης και άλλων) σε διάφορα Υπουργεία.
Επίσης, έγινε γνωστό ότι ανατέθηκε εκπόνηση της σχετικής μελέτης στην Ολλανδική εταιρεία HVA International. Η εταιρεία αυτή ιδρύθηκε το 1879 στο Άμστερνταμ. Είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένη γεωργική εταιρεία και διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων, για ανάπτυξη έργων κυρίως τροπικής γεωργίας, στην Αφρική και την ΝΑ Ασία.
Με Ολλανδούς συναδέλφους έχω επανειλημμένως συνεργασθεί τόσον ως μέλος και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εθνικών Ενώσεων Υπηρεσιών Νερού και Υγρών Αποβλήτων (EUREAU), όσον και στα πλαίσια της Παγκόσμιας Εταιρείας Νερού (Ιnternational Water Association, IWA), επί αρκετά χρόνια. Οι Ολλανδικές συνθήκες διαχείρισης νερού είναι πολύ διαφορετικές από τη χώρα μας.
Οι βροχοπτώσεις είναι περίπου 850 mm/έτος και κατανέμονται με αρκετή κανονικότητα χρονικά και χωρικά. Αντίθετα, στη χώρα μας και ιδιαίτερα στην Κρήτη, οι ετήσιες βροχοπτώσεις χαρακτηρίζονται από σοβαρή ανισοκατανομή τόσο χρονικά όσον και χωρικά.
Είναι άξιο σχολιασμού ότι η εκπόνηση της παραπάνω μελέτης ανατέθηκε σε ξένη εταιρεία και όχι στον καθ΄ ύλην αρμόδιο Οργανισμό της Κρήτης, τον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης Α.Ε. (O.A.K. A.E., ΦΕΚ 1473/18-06-2013).
Ο Ο.Α.Κ. Α.Ε. ιδρύθηκε το 2013 με τη συγχώνευση των Οργανισμών Ανάπτυξης Δυτικής και Ανατολικής Κρήτης (Ο.Α.ΔΥ.Κ. & Ο.ΑΝ.Α.Κ.) και τη μεταφορά σε αυτόν των αρμοδιοτήτων και των έργων των Ειδικών Υπηρεσιών Δημοσίων Έργων.
Το Δημόσιο κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών (51%), και το υπόλοιπο 49% κατέχουν η Περιφέρεια Κρήτης (22%), η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κρήτης (22%) και οι Ενώσεις Αγροτικών/Γεωργικών Συνεταιρισμών (5%).
Ο Ο.Α.Κ. Α.Ε. επί σειρά ετών έχει εντρυφήσει σε θέματα των υδατικών πόρων της Κρήτης και τελευταία έχει συνεργασθεί με άλλους φορείς για την εκπόνηση γενικών διαχειριστικών σχεδίων (Master Plans) ύδρευσης και άρδευσης και έργων αντιπλημμυρικής προστασίας του υδατικού διαμερίσματος της Κρήτης.
Με δεδομένα τα παραπάνω, ουδείς σοβαρός λόγος υπήρχε να ανατεθεί σε ξένη εταιρεία η εκπόνηση σχεδίου ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδατικών πόρων της Κρήτης. Ο Ο.Α.Κ. Α.Ε. είναι ο πλέον κατάλληλος φορέας για το σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση ενός τόσο σοβαρού έργου, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και άλλους τοπικούς φορείς (π.χ. ΔΕΥΑ Κρήτης).
Σε κάθε περίπτωση, κάθε σχεδιασμός για την ενιαία διαχείριση των υδατικών πόρων της Κρήτης οφείλει να εξασφαλίζει τα παρακάτω:
(α) Η ενιαία διαχείριση των υδατικών πόρων της Κρήτης είναι ένα σημαντικό και σύνθετο θέμα, που απαιτεί συντονισμό και συνέργεια όλων των αρμοδίων φορέων και προσεχτικό σχεδιασμό. Επίσης είναι αναγκαία η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των αναγκών της κοινωνίας, της οικονομίας και του περιβάλλοντος.
(β) Η επιτυχής υλοποίηση μιας τέτοιας προσπάθειας απαιτεί επαρκή χρηματοδότηση και ενεργή συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων.
(γ) Η προσέγγιση πρέπει να είναι ολιστική, βασισμένη στις σχετικές κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους. Και,
(δ) Ο Ο.Α.Κ. Α.Ε., είναι ο καθ΄ ύλην και ο πλέον κατάλληλος φορέας, που η πολιτεία οφείλει να αξιοποιήσει, για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων της Κρήτης. Διαθέτει την τεχνογνωσία, τις υποδομές και την εμπειρία που μπορεί να εξασφαλίσουν αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Πέραν της μελέτης διαχείρισης των υδατικών πόρων Κρήτης, ο Ο.Α.Κ. Α.Ε. είναι ο αρμοδιότερος φορέας για να αναλάβει την υλοποίηση και την ανάληψη μελλοντικών σχετικών αρμοδιοτήτων, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και άλλους τοπικούς φορείς, όπως γίνεται μέχρι σήμερα.
Έτσι, το υδατικό διαμέρισμα της Κρήτης θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μοντέλο και πρότυπο παράδειγμα για τα υπόλοιπα υδατικά διαμερίσματα της χώρας μας και κυρίως αυτό της Θεσσαλίας.
Ο Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι επίτιμο µέλος και διακεκριμένος Fellow της Παγκόσμιας Εταιρείας Νερού (IWA)