Με αφορμή απορίες αναγνωστών, γιατί δεν εκμεταλλευόμαστε τα νερά του Αλμυρού, θέτω μερικά στοιχεία υπόψη σας για το θέμα:
1) Έργο της Περιφέρειας, του Δήμου, του Ο.Α.Κ. ή του Υπουργείου Υποδομών;
Η αρμοδιότητα για ένα έργο με προϋπολογισμό μεγάλο πάνω από 50 εκατ είναι του Υπουργείου. Ο Δήμος δεν έχει τόσα χρήματα για την κατασκευή τέτοιων έργων. Ούτε ο Ο.Α.Κ. έχει δικά του λεφτά.
2) Πόσα χρήματα χρειάζονται για να πάρουμε νερό από τον Αλμυρό;
Είναι γνωστό ότι ο Αλμυρός αποδίδει γλυκό νερό πόσιμο, από μια εβδομάδα τις χρονιές ξηρασίας, μέχρι και 50 ή και παραπάνω ημέρες, τις χρονιές με πολλές βροχές. Εάν θέλουμε να πάρουμε νερό χωρίς αφαλάτωση θα πρέπει να δίδουμε στην κατανάλωση για μια εβδομάδα ή για έναν μήνα (ή σπάνια για 2 μήνες) νερό από τον Αλμυρό. Δεν γνωρίζω το κόστος κατασκευής εργοστασίου αφαλάτωσης, αλλά πιστεύω ότι θα κοστίσει λιγότερο από 10 εκατ. ευρώ για παραγωγή νερού 10 εκατ. κυβικά ετησίως. Όσοι ξέρουν, ας μας δώσουν ακριβέστερα στοιχεία
Το Ηράκλειο καταναλώνει ημερησίως 50.000 κυβικά την ημέρα, που σημαίνει ότι ο αγωγός που θα μεταφέρει το νερό από τον Αλμυρό στη δεξαμενή Παπα-Τίτου για άμεση κατανάλωση, πρέπει να έχει ελάχιστη διάμετρο 60 εκατοστά και θα κοστίσει για μια διαδρομή 10 χιλιόμετρα πάνω από 20 εκατομμύρια ευρώ μαζί με τις απαλλοτριώσεις.
3) Πόσο θα κοστίζει στον καταναλωτή η αφαλάτωση του νερού του Αλμυρού;
H αφαλάτωση, ισχυρίζονται όσοι είναι υπέρμαχοι της μεθόδου, ότι θα κοστίζει 0,2 έως 0,3 ευρώ το κυβικό ανάλογα με την αλμυρότητα του νερού. Στο κόστος αυτό πρέπει να προστεθεί και το κόστος άντλησης για να φθάσει το νερό από τον Αλμυρό στις Δεξαμενές, που τροφοδοτούν τα δίκτυα διανομής, δηλαδή 0,4 ευρώ ανά κυβικό και συνολικά 0,6 έως 0,7 ευρώ ανά κυβικό
4) Άμεση κατανάλωση ή αποθήκευση του νερού από τον Αλμυρό;
Το έργο αυτό θα αποδίδει για μια εβδομάδα 350.000 κυβικά νερό και για 50 ημέρες 2,5 εκατ κυβικά. Εάν είχαμε χώρο αποθήκευσης, θα παίρναμε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα γλυκού νερού από τον Αλμυρό, αλλά απαιτείται αγωγός μεγαλύτερης διαμέτρου με πολύ μεγαλύτερο κόστος. Η παροχή του Αλμυρού είναι μεγάλη, αλλά η αποθήκευση νερού απαιτεί κατασκευή Φραγμάτων που αποθηκεύουν, μεγάλες ποσότητες νερού, για να έχουμε νερό και το καλοκαίρι και για τα επόμενα 3 ή 4 χρόνια σε περίπτωση με συνεχόμενα χρόνια ξηρασίας.
5) Η αφαλάτωση έχει κόστος ρύπανσης στο περιβάλλον;
Το νερό που βγάζει το εργοστάσιο αφαλάτωσης για απόρριψη, ρυπαίνει την θάλασσα και με συνεχή παραγωγή και απόρριψη στο ίδιο σημείο των λυμάτων θα νεκρώσει μεγάλη περιοχή στον κόλπο των Λινοπεραμάτων. Εάν η παραγωγή νερού πόσιμου, είναι μικρή κάτω από 1 εκατ κυβικά ετησίως, η ρύπανση θα είναι μικρή και ελέγξιμη.
6) Υπάρχει άλλη λύση για αύξηση του νερού ύδρευσης για την πόλη;
Λύσεις υπάρχουν και είναι πολλές και φθηνότερες για τον καταναλωτή. Η λύση μέχρι σήμερα ήταν βασικά οι γεωτρήσεις. Σήμερα η ΔΕΥΑ Ηρακλείου εκμεταλλεύεται βασικά 60 γεωτρήσεις από τις οποίες πίνουμε νερό και τις πηγές Αστρακών, που δίδουν μικρή ποσότητα. Η συντήρηση των έργων μεταφοράς από τους Αστρακούς στο Ηράκλειο είναι δύσκολη, λόγω μη προσβασιμότητος μηχανημάτων.
7) Λύση με περιορισμό της σπατάλης θα αποδώσει;
Το καταμετρημένο νερό που εισπράττει η ΔΕΥΑ Ηρακλείου από τους καταναλωτές είναι το 46% του νερού που αντλείται από τις γεωτρήσεις. Αυτό οφείλεται α) στις διαρροές του δικτύου διανομής και β) στα υδρόμετρα που δεν λειτουργούν, γιατί μπαίνει χώμα μέσα στα γραναζάκια τους και σταματούν να γράφουν. Πρέπει τα 20.000 υδρόμετρα που σταμάτησαν να γράφουν, να πάνε στον πάγκο, να πλυθούν, να δοκιμασθούν και αν είναι καλά να επανατοποθετηθούν. Όταν ένα υδρόμετρο δεν γράφει, ο καταναλωτής δεν κάνει οικονομία στο νερό.
8) Γίνεται συντήρηση δικτύων μεταφοράς του νερού στις γειτονιές;
Έχουν δοθεί πιστώσεις και γίνεται μια προσπάθεια να γίνουν καινούργια δίκτυα σε περιοχές με πεπαλαιωμένους αγωγούς. Δύσκολη προσπάθεια με κόστος, αλλά αναγκαία. Η συντήρηση δικτύων πρέπει να γίνεται στο διηνεκές.
9) Τα έξυπνα φρεάτια θα περιορίσουν τις διαρροές;
Τα έξυπνα φρεάτια που έχουν κατασκευασθεί απαιτούν εξειδικευμένο προσωπικό και δουλειά πολλή για να εντοπισθούν οι διαρροές. Δεν μπορείς να σκάβεις την άσφαλτο στα τυφλά, μήπως από κάτω ο αγωγός έχει σπάσει. Η ΔΕΥΑ Ηρακλείου είχε 6 πολιτικούς μηχανικούς έμπειρους και λόγω συνταξιοδότησης έχει μείνει με έναν. Δεν γνωρίζω αν είναι στο πρόγραμμα προσλήψεις έμπειρων μηχανικών.
10) Πόσο νερό χύνεται στη θάλασσα από τον Γιόφυρο;
Από τον Γιόφυρο χύνονται κάθε χρόνο κατά μέσον όρο 22 εκατ. κυβικά. Η ποσότητα αυτή προκύπτει από μετρήσεις 30 ετών της παροχής του χειμάρρου από το Υπουργείο Γεωργίας
11) Το φράγμα στον Γιόφυρο είναι και αντιπλημμυρικό έργο;
Στις χρονιές με μεγάλες βροχοπτώσεις ο Γιόφυρος πλημμυρίζει στο πεδινό τμήμα Μαλάδες – Φοινικιά και κάνει ζημιές. Επομένως η κατασκευή φράγματος στον Γιόφυρο σημαίνει και οριστική αντιπλημμυρική προστασία στην Φοινικιά για πάντα και όχι να κόβουμε τα καλάμια κάθε τρεις και λίγο. Τα φράγματα του Λαδούκου και των Δαφνών δεν προσφέρουν αντιπλημμυρική προστασία, γιατί συγκρατούν μικρές ποσότητες νερού, που δεν επαρκούν για να γίνει σημαντική ανάσχεση- συγκράτηση της πλημμύρας.
12) Γιατί δεν κάνουμε οριοθέτηση της κοίτης του Γιόφυρου;
Η οριοθέτηση της κοίτης του Γιόφυρου χωρίς την κατασκευή του φράγματος στο Κυπαρίσσι σημαίνει κατεδάφιση εκατοντάδων οικοδομών. Γιαυτό δεν κάνουμε οριοθέτηση, ώστε να γίνει πρώτα το φράγμα και μετά, με ελάχιστη πλημμυρική παροχή, να γίνει οριοθέτηση, ώστε να εγκριθούν οι Μελέτες επεκτάσεων σχεδίου πόλης και να διασωθούν από κατεδάφιση εκατοντάδες σπίτια, που έχουν χτισθεί δίπλα στην κοίτη.
13) Το φράγμα στο Κυπαρίσσι θα ωφελήσει και τις καλλιέργειες;
Προφανώς όλη η πεδιάδα που πλημμυρίζει, θα απαλλαγεί από τον κίνδυνο πλημμύρας και θα μπορούν άφοβα οι ιδιοκτήτες να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους σε μια περιοχή γόνιμη με μεγάλη παραγωγικότητα. Μακάρι να περισσεύει νερό από τις ανάγκες για ύδρευση, να δοθεί και για άρδευση καλλιεργειών.
14) Ένα φράγμα στον Γιόφυρο πόσο θα κοστίσει;
Στον Γιόφυρο μπορεί να γίνει φράγμα μεταξύ Προφήτη Ηλία και Κυπαρισσίου χωρητικότητος 20 εκατ. κυβικά που θα αποθηκεύει το νερό της βροχής σε υψόμετρο +150 και από εκεί θα φθάνει στην πόλη με βαρύτητα, χωρίς άντληση, δηλαδή μηδέν κόστος για τον καταναλωτή. Όμως το έργο αυτό κοστίζει πάνω από 50 εκατ. για να κατασκευασθεί και θα απαιτηθούν και απαλλοτριώσεις, που συνήθως δημιουργούν αντιδράσεις. Το έργο αυτό δεν μπορεί να το κατασκευάσει ούτε ο Δήμος ούτε η Περιφέρεια, γιατί δεν έχουν τα χρήματα. Να το ζητήσουν οι Ηρακλειώτες να το κατασκευάσει το Υπουργείο Υποδομών ή να δώσει το Υπουργείο τα λεφτά στον Ο.Α.Κ. ή στην Περιφέρεια να το κάνουν.
15) Εγγυώνται τα φράγματα την υδροδότηση της πόλης;
Τα φράγματα είναι αποθήκες του βρόχινου νερού και δεν εγγυώνται την περίπτωση συνεχόμενων ετών ξηρασίας πάνω από 3 ή και 4 χρόνια. Όμως δίδουν νερό στον καταναλωτή με μηδέν κόστος και προτιμώνται. Στην Κύπρο έχουν 56 φράγματα, μικρά και μεγάλα με συνολική χωρητικότητα 310 εκατ κυβικά. Στην Κρήτη έχουμε συνολική χωρητικότητα φραγμάτων μαζί με τις λιμνοδεξαμενές, λιγότερη από 100 εκατ κυβικά, αν και έχουμε διπλάσιες βροχοπτώσεις από την Κύπρο. Στην Κρήτη ετησίως οι χείμαρροι χύνουν στη θάλασσα πάνω από 500 εκατ κυβικά.
16) Γιατί στην Κύπρο έκαναν και φράγματα και αφαλάτωση;
Στην Κύπρο έχουν κατασκευάσει πρόσφατα και ένα εργοστάσιο αφαλάτωσης με δυναμικότητα 45.000 κυβικά ημερησίως, που το χρησιμοποιούν μόνο συμπληρωματικά, για να καλύψουν βασικές ελλείψεις νερού, στις περιπτώσεις με συνεχόμενες χρονιές ξηρασίας. Βασική προϋπόθεση για να μην χρησιμοποιούμε μεγάλες ποσότητες νερού από αφαλάτωση, που κοστίζουν στον καταναλωτή, είναι η όσο το δυνατόν μεγάλη αποθηκευτική δυνατότητα των φραγμάτων.
Έτσι τα φράγματα δεν αφήνουν το νερό που καταφθάνει τις βροχερές χρονιές να πηγαίνει στη θάλασσα, αλλά το αποθηκεύουν για να έχουμε επάρκεια και σε περίπτωση συνεχόμενων ξηρών ετών. Εννοείται ότι εάν υπάρχουν υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες ανεκμετάλλευτοι, πρέπει να γίνεται ανόρυξη και νέων γεωτρήσεων που λιγοστεύουν το πρόβλημα συνεχόμενων ετών ξηρασίας.
Συνημμένη σάς στέλνω μια φωτογραφία της Γέφυρας του Γιόφυρου στη Λεωφόρο 62 μαρτύρων, όπου φαίνεται το νερό που πάει χαμένο στη θάλασσα κατά την πλημμύρα της 24-2-2015 που έκανε πάνω από 2 εκατ ευρώ ζημιές στη Φοινικιά, στις εγκαταστάσεις της ΔΕΥΑ Ηρακλείου και στα εργοστάσια της περιοχής.