H θωράκιση των συνόρων για να εμποδίσουμε τις «παράτυπες μεταναστευτικές ροές» είναι στην ημερήσια διάταξη. Οργανώνονται περιπολίες της Frontex και του Λιμενικού, πτήσεις ελικοπτέρων της πολεμικής αεροπορίας και drones, θερμικές κάμερες και ενίσχυση του τείχους.
Και η συμπαράσταση στα κορίτσια και τις γυναίκες του Αφγανιστάν, κοινωνική ομάδα που αυτονόητα πληροί τις προϋποθέσεις ασύλου πώς θα εκφραστεί; Μπορούν άραγε να καταφύγουν σε κάποια ευρωπαϊκή πρεσβεία και να ζητήσουν προστασία; Υπάρχει κάποια νόμιμη δίοδος για να προσεγγίσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα και να ζητήσουν άσυλο; Προφανώς και όχι, αν και θα μπορούσε.
Η συμπαράσταση θα δοθεί εφόσον καταφέρουν να διασχίσουν την θάλασσα με ακατάλληλες λέμβους, δεν απωθηθούν από την Frontex ή το Λιμενικό, ή εάν περάσουν από τις θερμικές κάμερες, τους φρουρούς και τα ραντάρ του τείχους και καταφέρουν να αιτηθούν άσυλο.
Έτσι όμως όλα αυτά τα κείμενα που οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν επικυρώσει για την προστασία των προσφύγων και αυτάρεσκα επικαλούνται σε κάθε ευκαιρία για να δείξουν ότι η Ευρώπη είναι ένας χώρος «ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης» μοιάζουν κάπως υποκριτικά, ή έστω λειψά, εφόσον εγγυώνται μία προστασία στην οποία κάποιος για να έχει πρόσβαση θα πρέπει να περάσει «δια πυρός και σιδήρου».
Κανείς δεν υποστηρίζει ότι τα σύνορα δεν πρέπει να φυλάσσονται αποτελεσματικά, καθώς η φύλαξή τους είναι αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής κυριαρχίας. Μέχρι εδώ καλώς.
Και επειδή συνήθως ομφαλοσκοπούμε και νομίζουμε ότι το πρόβλημα αφορά μόνο εμάς τους ευρωπαίους, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, το 73% των εκτοπισμένων παγκοσμίως καταφεύγει σε γειτονικές χώρες .
Έτσι σήμερα το 90% των Αφγανών που ήδη έχουν φύγει από τις εστίες τους έχει καταφύγει στο Ιράν και το Πακιστάν .
Εφόσον οι γειτονικές αυτές χώρες υποστηριχθούν οικονομικά και επιχειρησιακά θα κρατήσουν ένα μεγάλο μέρος από τους εκτοπισμένους. Για κάποιους όμως που μοιραία θα επιχειρήσουν να φτάσουν στην Ευρώπη, δεν πρέπει η μόνη τους επιλογή να είναι οι διακινητές.
Αν δεχθούμε ότι η πρεσβεία μιας χώρας είναι εθνικό έδαφος στο εξωτερικό, τα αιτήματα ασύλου θα μπορούσαν να εξετάζονται στις πρεσβείες των χωρών μελών της ΕΕ που βρίσκονται εγκατεστημένες στην χώρα πρώτης διαφυγής ή στις χώρες διέλευσης.
Ομοίως, στα σύνορα κάθε κράτους θα μπορούσαν να προβλεφθούν γραφεία ασύλου όπου να εξετάζονται τα αιτήματα.
Έτσι, θα υπήρχε τρόπος ακίνδυνης καταφυγής στην χώρα προορισμού, θα αποφεύγαμε πολλούς θανάτους στην θάλασσα, δεν θα στοιβάζονταν οι αιτούντες σε στρατόπεδα στις χώρες πρώτης υποδοχής όπως η Ελλάδα και θα καταφέραμε σοβαρό πλήγμα στα δίκτυα των διακινητών.
Για να μη μείνουν οι δηλώσεις περί συμπαράστασης κούφια λόγια, θα πρέπει να συνοδεύονται από δεσμεύσεις από τις ευρωπαϊκές χώρες ότι θα φιλοξενήσουν συγκεκριμένο αριθμό προσφύγων από το Αφγανιστάν, ξεκινώντας από τους πιο ευάλωτους. Άλλωστε, η γερασμένη πληθυσμιακά Ευρώπη έχει μεγάλη ανάγκη νέους ανθρώπους για να ανανεωθεί δημογραφικά και θα έπρεπε να εξετάσει μήπως οι ενσωματωμένοι πρόσφυγες τους οποίους θα συμπεριλάβει στην κοινωνία της και δεν θα τους αποκλείσει, είναι τελικά μακροπρόθεσμα προς όφελος της.
* Η Μαρία Φλουράκη είναι δικηγόρος του Μητρώου της Υπηρεσίας Ασύλου, μέλος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
1 https://www.unhcr.org/cy/wp-content/uploads/sites/41/2021/02/10-Facts-About-Refugees_2021_GR.pdf
2 https://www.unhcr.org/gr/22647-anthropistiki-krisi-afghanistan.html