Αρχές του 1950. Η συντριβή της ανταρσίας και η εμπέδωσε της ασφάλειας. Λέξεις που αντιπροσωπεύουν πραγματικά αγαθά. Η προοπτική για το νέο έτος φαίνεται ευοίωνος. Αποκαθίστανται οι δημοκρατικές ελευθερίες και η χώρα μας οδεύει σε ανεπηρέαστες κοινοβουλευτικές εκλογές.
Ένα πέπλο αποκατάστασης γαλήνης σκεπάζει την Ελλάδα και ο λαός μας προσπαθεί να ανακτήσει τα κυριαρχικά του δικαιώματα, προκειμένου να αυτοδιοικηθεί. Ο λαός του Ηρακλείου με την πίστη του προς την πατρίδα και τον σκληρόν του μόχθο επιδιώκει να δημιουργήσει συνθήκες καλύτερης ζωής!
Με εντολή του υπουργού, ο τμηματάρχης του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας Ι. Λυμπερόπουλος ζητάει από τον Δήμο Ηρακλείου στοιχεία, προκειμένου να ληφθούν σχετικές αποφάσεις για την ανασυγκρότηση της επαγγελματικής εκπαίδευσης της χώρας μας, σε συσχέτιση προς την παρεχόμενη βοήθεια από το “σχέδιο Μάρσαλ”. Φυσικά ακολουθεί η απάντηση από τον Δήμο Ηρακλείου και δήμαρχος εκείνη την περίοδο είναι ο Δημήτριος Χαλκιαδάκης.
Ο πληθυσμός του νομού Ηρακλείου ανέρχεται σε 187.346 κατοίκους, από τους οποίους 53.515 είναι κάτοικοι Ηρακλείου και προαστίων του δήμου. Στην πόλη υπάρχουν 18 Δημοτικά Σχολεία στα οποία φοιτούν 5.805 μαθητές (2.400 άρρενες και 2405 θήλεα). Στις επαρχίες υπάρχουν 259 Δημοτικά Σχολεία στα οποία φοιτούν 18.825 μαθητές (9.925 άρρενες και 8.900 θήλεα).
Στην πόλη μας λειτουργούν 2 Γυμνάσια. Το Αρρένων με 1.310 άρρενες και το θηλέων με 1.030 θήλεα. Στις υπόλοιπες επαρχίες λειτουργούν 3 Γυμνάσια με 1.500 μαθητές, άρρενες και θήλεα. Επίσης υπάρχει το ιδιωτικό Λύκειο “Ο Κοραής” με 301 μαθητές (άρρενες 199, θήλεα 102). Το Δημοτικό Σχολείο του Κοραή με 91 άρρενες και 87 θήλεα, το Νηπιαγωγείο με 18 άρρενες και 25 θήλεα.
Η Παιδαγωγική Ακαδημία με 64 άρρενες σπουδαστές και 29 θήλεα, στην οποία λειτουργεί και εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο με 105 άρρενες και 114 θήλεα. Επίσης σε εξατάξιος Εμπορική Σχολή που φοιτούν 274 άρρενες και 189 θήλεα, η νυχτερινή Επαγγελματική Εμπορική Σχολή με 350 άρρενες και θήλεα και η Σχολή Υπομηχανικών με 23 άρρενες και 2 θήλεα.
Η πόλη μας είχε τις παρακάτω βιομηχανίες: Δεκαπέντε βιομηχανίες επεξεργασίας σταφίδας, έντεκα σαπουνοποιεία, δύο εξευγενισμένου ελαίου, ένα πυρηνελαιουργείο, μια βιομηχανία υδρογόνωσης, τρεις υφαντηρίων, δύο ζυμαρικών, δύο κυλινδρομύλων, δύο βυρσοδεψείων, εννέα ξυλουργικής, τέσσερις χαρουποαλέσεως, εννέα ελαιοτριβεία, δέκα οινοποιεία και οινοπνευματοποιεία, 12 μηχανουργεία, τρεις καροσερί αυτοκινήτων, δύο παγοψυγείων, μια βιομηχανία παραγωγής ηλεκτροφωτισμού, πέντε πετρομύλων μηχανοκίνητων. Το σύνολο των βιομηχανιών ανέρχονταν σε 91 επιχειρήσεις στις οποίες εργαζόντουσαν 566 ειδικευμένοι εργάτες και 530 ανειδίκευτοι.
Στις επαρχίες του νομού λειτουργούσαν 115 ελαιοτριβεία, 4 μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού, 2 πλυνθοκεραμοποιεία, 51 μηχανοκίνητοι πετρόμυλοι, 1 μονάδα ξυλουργικής, 1 μονάδα πυρηνελαιουργίας και 1 σαπουνοποιείο. Το σύνολο επιχειρήσεων ανέρχονταν σε 1785 και οι εργάτες ήταν 1320 οι ειδικευμένοι και 230 οι ανειδίκευτοι.
Κυριότερες βιοτεχνίες ήταν: 25 επισκευαστών αυτοκινήτων, 32 λευκοσιδηρουργών-υδραυλικών, 28 χρυσοχόων-ωρολογοποιών, 36 μηχανουργών, 25 καροποιών- αμαξοποιών, 9 καφεκοπτών, 20 βυρσοδεψών, 14 ηλεκτρολόγων, 215 υποδηματοποιών 53 σιδηρουργών ορειχαλκουργών χαλκουργών, 108 ραπτών και εμπορορραπτών, 82 επιπλοποιών και ξυλουργών, 34 ζαχαροπλαστών, 115 κουρέων και κομμωτών, 7 λεμοναδοποιών, 25 σαγματοποιών πεταλωτών, 48 αρτοποιών, 7 σχοινοπλόκων, 6 πλυνθοποιών αγγειοπλαστών, 6 κλωστοϋφαντηρίων, 10 καθεκλοποιών, 105 ραπτριών γυναικείων φορεμάτων, 5 κατασκευαστών μωσαϊκών πλακών, 6 εφαπλοματοποιών. Στην πόλη μας υπήρχαν αρκετά σωματεία, σύλλογοι επαγγελματιών και βιοτεχνών, τα οποία αριθμούσαν αρκετά μέλη. Έτσι έχουμε τους συλλόγους-σωματεία: αρτοποιών με 30 μέλη, αγοραίων αυτοκινήτων με 36 μέλη, ασβεστοπωλών με 25, βυρσοδεψών με 20, βαρελοποιών με 15, γαλακτοπωλών με 14, επιπλοποιών με 56, επισκευαστών αυτοκινήτων με 23, εργολάβων οικοδόμων με 38, εστιατόρων με 40 μέλη, ζαχαροπλαστών με 36, ηλεκτρολόγων με 12, ιδιωτικών κάρων λιμένος με 40, λεωφορείων φορτηγών αυτοκινήτων με 164, ιδιοκτητών αστικών λεωφορείων με 40, καφεκοπτών με 15, καροποιών με 15, καφεπωλών με 285 μέλη, κουρέων κομμωτών με 81, κρεοπωλών με 80, λαχανοπωλών με 56, ξενοδόχων με 17, λαχανοπωλών εμπόρων με 21, μηχανουργών με 40, παντοπωλών με 234, πρατηρίων σιγαρέτων με 10, ραπτών με 64 μέλη, σαγματοοιών με 29 μέλη, σιμιτοποιών με 13, σιδηρουργών με 57 μέλη, υποδηματοποιών με 120 μέλη και χρυσοχόων με 20 μέλη. Επίσης υπήρχαν σωματεία με συλλόγους εργατοϋπαλλήλων όπως: Αρτεργατών, αμαξοκαραγωγέων, βοηθών αυτοκινήτων, Βυρσοδεψεργατών, ακτοπλοϊκών υπαλλήλων, εκδοροσφαγέων, εφαπλοματοποιών, τυπογράφων, τεχνιτών ζαχαροπλαστών, καρφοκιβωτοποιών, κομιστικής υπηρεσίας, κεραμοποιών, κτιστών, κλωστοϋφαντουργών, λατόμων και σπυροθραυστών, ελαιοχρωματιστών, λεμβούχων, λεμβούχων αποζημιωμένων, λιμενεργατών, μυλεργατών, μηχανοξυλουργών, οδηγών αυτοκινήτων, πρακτικών μηχανικών, ραπτεργατών και ραπτεργατριών, σταφιδεργατών και σταφιδεργατριών, συσκευαστών νωπών κηπευτικών, σερβιτόρων, σαπωνοεργατών, τεχνικών μαγείρων, υδραυλικών, φοροτεχνικών υπαλλήλων, φορτοεκφορτωτών άλατος, φορτοεκφορτωτών λιμένος, υποδηματοεργατών, εμποροϋπαλλήλων, εργατών-ελαιοτριβείων, εργατών μετάλλου, εργατών οινοπνευματοποιίας και εργατών Δήμου. Στα σωματεία αυτά είναι εγγεγραμμένοι 6.895 εργάτες, εργάτριες και υπάλληλοι.
Αναφορά ακόμα γίνεται στα κυριότερα προϊόντα του νομού και μαζί μ’ αυτά γίνεται λόγος και για την κατά προσέγγιση ετήσια παραγωγή.
Οκτώ χιλιάδες τόνοι ελαίου, δεκαπέντε χιλιάδες τόνοι σταφίδας εικοσιοκτώ χιλιάδες τόνοι κρασιού, οκτώ χιλιάδες τόνοι επιτραπέζια σταφύλια και εικοσιδύο χιλιάδες τόνοι σιτηρά. Όμως ανάλογος λόγος γίνερται και για τα προϊόντα της επαρχίας Τεμένους.
Έτσι έχουμε 380.000 οκάδες λάδι, 440.000 οκάδες σταφίδες, 2.000.000 οκάδες κρασιού, 1500.000 οκάδες επιτραπέζια σταφύλια και 660.000 οκάδες σιτηρά.
Στην πόλη μας έχουμε ακόμα την ίδρυση της Επαγγελματικής Σχολής και γι’ αυτή υπάρχουν οι παρακάτω πληροφορίες τις οποίες και αναφέρουμε: “Εντός της πόλεως του Ηρακλείου και εις την Βιομηχανική περιοχή ταύτης υπάρχει οικοδόμημα ένθα εστεγάζετο το Δημόσιον Καπνοκοπτήριο (ιδιοκτησία του Δημοσίου), το οποίο σήμερα είναι κλειστό, μη λειτουργούντος του καπνοκοπτηρίου. Αυτό το οικοδόμημα πληροί από πάσης απόψεως τους όρους δια την στέγασιν Επαγγελματικής Σχολής και το οποίον ευρισκόμενον ελεύθερον σήμερον δύναται να χρησιμοποιηθεί αμέσως είναι δε και περιτοιχισμένον διά αυλοτοίχου.
Επί τούτοις αναφέρομεν ότι ο υπουργός οικισμού και ανοικοδομήσεως δια του υπ. αρ. 348768/17828/29-10-1949 εγγράφου του εγνώρισε προς το ενταύθα Εμπορικόν Επιμελητήριον ότι ενέκρινε την δωρεάν διάθεσιν ενός πλήρους υποστέγου δια την στέγασιν της εν Ηρακλείω ιδρυθησομένης Σχολής Επαγγελματικής Εκπαιδεύσεως τεχνιτών και ότι η διεύθυνσις θέλει να ρυθμίσει τα της μεταφοράς εν Ηρακλείω του εν λόγω υποστέγου”.
Σχετικά τώρα με τους πόρους είχε προκαταβληθεί από την τυπική επιτροπή εργατικής εστίας το ποσό των 15.000.000 δραχμών για την χρήση 1949-1950 προς αυτό το σκοπό. Ακόμα παρέχεται ευχέρια στο ταμείο ανεργίας του οποίους υποκατάστημα λειτουργεί στο Ηράκλειο για να ενισχύσει οινομομικά την σχολή. Και κάποιοι άλλοι πόροι προέρχονται από την επιχορήγηση του Δήμου, του Εμπορικού Βιομηχανικού και Επαγγελματικού Επιμελητηρίου, τα δίδακτρα των μαθητών και κάποια άλλα απρόβλεπτα έκτακτα έσοδα.
Σίγουρα η Επαγγελματική Σχολή έπρεπε να περιλάβει όλα τα βασικά επαγγέλματα τα οποία ήταν απαραίτητα για την ανάπτυξη του τόπου μας. Ειδικότερα βέβαια τα τμήμ ατα όπως: Το μηχανουργικό, στο οποίο θα διδάσκονταν οι μαθητευόμενοι μηχανοτεχνίτες, οι σιδηρουργοί και οι τεχνίτες επισκευής αυτοκινήτων, το τμήμα οικοδόμων, των ηλεκτροτεχνιτών και των ξυλουργών.
Παρουσία βέβαια του τότε αρμοδίου ειδικού της αμερικανικής αποστολής Μπάρετ, εθίγη από τον Μπεκατώρο το θέμα της ίδρυσης της Επαγγελματικής Σχολής στην πόλη μας, κάτι που συζητήθηκε και στην Αθήνα αργότερα από τους εμπλεκόμενους αρμοδίους φορείς.
Και αυτή η έκθεση του δημάρχου Ηρακλείου έκλεινε με τα κυριότερα προϊόντα του νομού Ηρακλείου, καθώς και με την κατά προσέγγιση ετήσια παραγωγή.
8.000 τόνοι ελαιολάδου, 15.000 τόνοι σταφίδας, 28.000 τόνοι κρασιού, 8.000 τονοι επιτραπέζιου σταφυλιού, 22.000 τόνοι σιτηρών.
Σχετικά τώρα με την παραγωγή της πόλης είχαμε τα παρακάτω ποσά.
350.000 οκάδες λαδιού, 440.000 οκάδες σταφίδας, 350.000.000 οκάδες κρασιού, 1.500.000 οκάδες επιτραπέζιων σταφυλιών και 660.000 οκάδες σιτηρών.
Όλα αυτά στην πόλη του Ηρακλείου αλλά και σ’ ολόκληρο το νομό εκείνες τις μέρες, τις τόσο δύσκολες, αλλά γεμάτες ελπίδα. Τότε που ο τόπος μας προσπαθούσε να ορθοποδήσει και να βάλει γερά τα θεμέλια της ανάπτυξης.
Τότε προτού ακόμα ανατείλει η δεκαετία του πενήντα… Τότε που οι ασχολίες των κατοίκων βασίζονταν στο εμπόριο, στη βιοτεχνία, στη γεωργία και στην κτηνοτροφία!