Η γοητεία της θάλασσας είναι μοναδική. Ελκύει και σαγηνεύει. Σε προσκαλεί στην αγκαλιά της, είτε ξέρεις να κολυμπάς είτε όχι. Ο πειρασμός είναι έντονος. Λίγοι είναι εκείνοι που αντιστέκονται υπερκερνώντας το φόβο και την ανασφάλεια. Βέβαια κυρίαρχο είναι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Αν δεν γνωρίζει κάποιος καλό κολύμπι, περιορίζεται στα ρηχά ή χρησιμοποιεί σωσίβιο για να επιπλεύσει. Εντούτοις αν είναι δεινός κολυμβητής, εύλογο είναι να ανοίγεται στα βαθιά νερά.
Η πολιτική είναι πλανεύτρα σαν τη θάλασσα. Μαγνητίζει πολλούς, ακόμη και όταν δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες. Ταυτίζοντάς τη με τη βιοεξουσία οι εμπλεκόμενοι με αυτή αναζητούν ρόλους και αξιώματα. Αδιαφορούν για το ότι ενίοτε δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Και απλώς πλατσουρίζουν αποφεύγοντας να δώσουν μάχη με τα κύματα.
Έτσι περιορίζονται στα ρηχά. Προτιμούν να κολυμπούν στη μικροπολιτική και στην ψηφοθηρία. Μοναδικό τους μέλημα είναι να επιπλέουν, αποφεύγοντας τις δυσκολίες και τις αναμετρήσεις με την πραγματικότητα. Η εικόνα αυτή παραμένει διαχρονικά σταθερή στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Οι πρωταγωνιστές της αλλά και οι συνοδοιπόροι τους, ακολουθούν τον εύκολο δρόμο. Με επίγνωση ότι οι ίδιοι είναι αβαθείς επιλέγουν τις ρηχές πλεύσεις, τις πολιτικές χωρίς βάθος.
Ουσιαστικά εδώ έγκειται το παθογόνο πρόβλημα της χώρας και κατ’ επέκταση του κομματικού συστήματος. Πρόκειται για μια σύμφυση που παράγει και συντηρεί την πολλαπλή υστέρηση. Παραγωγική, οικονομική, κοινωνική και αναπτυξιακή. Η ιθύνουσα κομματική τάξη όποια χρωματική απόχρωση και να έχει υπηρετεί με συνέπεια ένα αγκυλωμένο, στρεβλό και σε μεγάλο βαθμό παρασιτικό μοντέλο. Οι αντιλήψεις του μέσου όρου, ο συγκερασμός αντιτιθέμενων απόψεων συνιστούν βασικά χαρακτηριστικά της. Οι καθαρές προτάσεις και οι ανόθευτες λύσεις παραπέμπονται σε βάθος χρόνου. Η εναρμόνιση της χώρας με τις προηγμένες ευρωπαϊκές κοινωνίες ετεροχρονίζονται διαρκώς. Ο φόβος του πολιτικού κόστους ευνουχίζει, αν δεν ακυρώνει αυτονόητες επιλογές. Οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις υποκαθίστανται από επιμέρους μερεμέτια.
Η διαχείριση ζωτικών προβλημάτων υπόκεινται σε μικροπολιτικές και ψηφοθηρικές πρακτικές. Αποκαλυπτικό παράδειγμα ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται εξαιρετικά κρίσιμες πλευρές της πανδημίας. Η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού σε κατηγορίες εργαζομένων με πρώτη εκείνη των υγειονομικών, θεωρείται από κορυφαίους κυβερνητικούς παράγοντες ως έκφραση κοινωνικής πόλωσης και σύγκρουσης. Στο μείζον αυτό ζήτημα η αντιπολίτευση περί άλλα τυρβάζει. Επενδύει στη βλάβη του αντιπάλου αδιαφορώντας για τις τραγικές υγειονομικές συνέπειες. Δεν αδιαφορεί μόνο για την αντικοινωνική συμπεριφορά των αντιδρώντων αλλά και τους παρέχει άτυπη υποστήριξη. Μοναδική πυξίδα της, το κομματικό όφελος.
Δυστυχώς στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η κυβερνητική πλειοψηφία. Υποταγμένη στα μικρά παραμερίζει τα μεγάλα. Ή γιατί οι διάφορες ετερόκλητες δυνάμεις της επιβάλλουν την θέλησή τους. Ή διότι η ηγεσία καταφεύγει σε ασκήσεις ισορροπίας λειαίνοντας τις πολιτικές της. Αξιοσημείωτη περίπτωση είναι η αναβλητικότητα που επιδεικνύει, ως προς την επικύρωση από τη Βουλή των υποχρεώσεων της χώρας οι οποίες απορρέουν από τη συμφωνία των Πρεσπών. Η ηγεσία φοβούμενη τις αντιδράσεις των μακεδονομάχων, βαρόνων και βουλευτών, αποφεύγει να κλείσει μια ιστορική εκκρεμότητα , αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο στις τουρκικές βλέψεις στα δυτικά βαλκάνια. Ανάλογη είναι και η στάση της αντιπολίτευσης στο καίριο ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αντί με τις θέσεις και τις προτάσεις της να συμβάλλει στην προώθηση μιας δημιουργικής στρατηγικής εκ μέρους της χώρας μας, συντάσσεται με τις ακραίες φωνές και τις εθνικιστικές ανησυχίες.
Η πρόσφατη ιστορία της Ελλάδας μας δείχνει, πως όταν οι ιθύνοντες της πολιτικής τάξης ανοίγονταν στα βαθιά, δεν ήξεραν μόνο να κολυμπούν αλλά ταυτόχρονα υπηρετούσαν με συνέπεια τους στρατηγικούς τους στόχους. Οι δύο κορυφαίοι σταθμοί για τον τόπο μας, η ένταξη στην ΕΟΚ και η συμμετοχή στην ΟΝΕ αυτό ακριβώς επιβεβαιώνουν.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κώστας Σημίτης πρόταξαν την ανάγκη των μεγάλων ιδεών και στρατηγικών επιδιώξεων. Αντιτάχθηκαν στα στρατηγήματα της μικροπολιτικής και της ψηφοθηρίας, που καθιστούν τους πρωταγωνιστές δέσμιους κοντόφθαλμων σκοπιμοτήτων και συμφερόντων. Και αυτό γιατί υπήρξαν πολιτικοί κολυμβητές σε βαθιά νερά.
*Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι συμβούλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της POLITY AE