Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα εντυπωσιακό επίτευγμα. Είναι αποτέλεσμα μιας εθελούσιας οικονομικής και πολιτικής ένωσης εθνών-κρατών της Ευρώπης, μια αυτοκρατορία με τη θέληση των λαών και συνεργασία των κρατών χωρίς καμία σχέση με τις προηγούμενες που είχαν ιδρυθεί με πολέμους. Ξεκίνησε ως Κοινότητα Ανθρακα και Χάλυβα 6 κρατών και έφθασε σε οικονομική κοινωνική πολιτική ένωση 28 κρατών με προοπτική να προστεθούν κι άλλα. Είμαστε ένα από τα πρώτα ιστορικά μέλη στην καρδιά της ένωσης. Συνιστά [πολιτικό σύστημα] χωρίς ταυτόχρονα να είναι αυτοτελές κράτος με δική του αστυνομία. Υπάρχει ένα σταθερό και σαφώς καθορισμένο σύνολο θεσμών για τη συλλογική λήψη αποφάσεων. Η βασική θεσμική τετράδα. Επιτροπή- Συμβούλιο- Ερωπαικό κοινοβούλιο[ Ε.Κ.] και Δικαστήριο Ευρωπαιϊκών Κοινοτήτων [Δ.Ε.Κ] Πέρα τούτων διαδοχικές συνθήκες [Νίκαιας, Λισαβώνας, Μάστριχτ κλπ] προσθέτουν θεσμικές μεταρρυθμίσεις και διαμορφώνουν ένα σύστημα κανόνων που διέπουν τον τρόπο με τον οποίο ασκούνται οι εξουσίες από τους θεσμούς. Μπορούμε να πούμε ότι η Ε.Ε διαθέτει το πλέον τυποποιημένο και σύνθετο σύνολο κανόνων για λήψη αποφάσεων.
Είναι δε μεγάλης σημασίας για τη ζωή τω Ευρωπαίων πολιτών οι αποφάσεις των οργάνων της Ε.Ε. Υπολογίζεται ότι ρυθμίζουν το 80% των κανόνων που διέπουν την παραγωγή, τη διανομή και την ανταλλαγή αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων στις αγορές των κρατών μελών. Κατά μέσον όρο εκατό νομοθετήματα θεσπίζονται τον χρόνο από τους θεσμούς της ΕΕ, και αποτελούν το υπερεθνικό δίκαιο που υπερέχει του εθνικού δικαίου.
Εκτελεστική εξουσία
Τις ευθύνες διακυβέρνησης της Ε.Ε. μοιράζονται το Συμβούλιο και η Επιτροπή. Για να αποφεύγονται τα αδιέξοδα, το Συμβούλιο διαχειρίζεται τα μακροπρόθεσμα θέματα και η Επιτροπή τα βραχυπρόθεσμα. Το Συμβούλιο απαρτίζεται από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και οργανώνεται σε τομεακά συμβούλια εθνικών υπουργών [Γεωργίας Οικονομίας κλπ] και στο ευρωπαικό συμβούλιο των αρχηγών κυβερνήσεων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ευρίσκεται στην κορυφή του πολιτικού συστήματος με στρατηγικό ρόλο. Καθορίζει τους πολιτικούς προσανατολισμούς, ελέγχει και κατευθύνει την Επιτροπή, ψηφίζει ή αναθεωρεί συνθήκες στις γνωστές [συνόδους κορυφής], συνέρχεται 4 φορές τον χρόνο στα μέσα η στο τέλος κάθε προεδρίας. Είναι το μοναδικό σώμα στον δημοκρατικό κόσμο που λαμβάνει αποφάσεις με μυστικότητα [κεκλεισμένων των θυρών]. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαρτίζεται από 28 επιτρόπους, έναν από κάθε κράτος μέλος. Το σώμα επιτρόπων [κολέγιο] συνέρχεται μια φορά τη βδομάδα υπό τον Πρόεδρο της Επιτροπής που τους μοιράζει και τα χαρτοφυλάκια. Οι επίτροποι ορίζονται από τις κυβερνήσεις των κρατών και είναι πολιτικοί καριέρας. Τη σπουδαιότερη θέση στην επιρροή και κατάρτιση του πολιτικού προγράμματος έχει ο πρόεδρος της Επιτροπής [Γιούγκερ]. Τρόπος επιλογής η ομόφωνη απόφαση των αρχηγών κρατών. Οι συνθήκες Μάστριχτ και Αμστερνταμ έδωσαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το δικαίωμα να ασκήσει αρνησικυρία στις υποψηφιότητες των κυβερνήσεων. Κάτω από το σώμα των επιτρόπων είναι η γραφειοκρατία της Ε.Ε., 36 γενικές διευθύνσεις 28.000 υπάλληλοι. Ανάλογες με τις αντίστοιχες υπηρεσίες των εθνικών υπουργείων. Προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες και κατευθύνουν πολιτικές. Τα μέλη των γραφείων στρατολογούνται από τα κόμματα.
Νομοθετική εξουσία
Στη νομοθετική εξουσία υπάρχει το σύστημα των δύο σωμάτων, στο οποίο το Συμβούλιο και η Επιτροπή εκπροσωπούν τα κράτη και το Ευρωπαικό Κοινοβούλιο [ΕΚ] τους πολίτες. Συναποφασίζουν και είναι νομοθέτες ισότιμοι. Το Ε.Κ. αποτελείται από 732 μέλη που εκλέγονται με ευρωπαϊκές εκλογές κάθε 5 χρόνια. Μπορεί να τροποποιήσει τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. ελέγχει την άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας, ψηφίζει επί της υποψηφιότητος του προέδρου και των μελών της επιτροπής, μπορεί ν ανατρέψει την επιτροπή με πρόταση μομφής. Μοιάζει περισσότερο με το αμερικανικό Κονγκρέσο, παρά με εθνικά κοινοβούλια. Δεν έχει σταθερή έδρα και περιφέρεται από Στρασβούργο σε Βρυξέλλες. Η ηγεσία του αποτελείται από τον πρόεδρο και 14 αντιπροέδρους.
Δικαστική εξουσία
Υψίστη δικαστική αρχή είναι το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων [Δ.Ε.Κ]. Λειτουργεί σε στενή σχέση με τα εθνικά δικαστήρια για την επιτήρηση και εφαρμογή του δικαίου της Ε.Ε. Εχει έναν δικαστή ανά κράτος μέλος και οκτώ γενικούς εισαγγελείς. Διορίζονται με κοινή συμφωνία από τα κράτη μέλη για 6 χρόνια. Ελέγχει την νομιμότητα των πράξεων Συμβουλίων- Επιτροπής- Ε.Κ αλλά και την εφαρμογή των συνθηκών και νόμων της Ε.Ε. Προστατεύει τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών από κάθε επιβουλή και αυθαιρεσία ευρωπαϊκών και εθνικών εξουσιών. Υπάρχει η αντίληψη ότι το πολιτικό σύστημα της Ε.Ε παρουσιάζει έλλειμμα δημοκρατίας. Οι πολίτες δεν συμμετέχουν άμεσα στις αποφάσεις που τους αφορούν. Έχουν έμμεση επιρροή μέσω των επιλεγμένων κυβερνήσεων. Για αυτό τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν συχνά το δημοψήφισμα. Με τη συνθήκη του Μάαστριχτ η Ε.Ε. προσπάθησε να προστατέψει το ευρώ. Επέβαλε στα κράτη μέλη την ΟΝΕ ένα ετήσιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών να μην υπερβαίνει το 3% και το χρέος να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Προτάθηκε η ίδρυση ανεξάρτητης Κεντρικής Τράπεζας ΕΣΚΤ για τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών.
Η οικονομική κρίση αποτελεί έναν ιδιόμορφο παγκόσμιο πόλεμο. Το οργανωμένο χρήμα, αφού χρέωσε τα κράτη, κλείνει τις πόρτες διαφυγής και επιτίθεται απροκάλυπτα. Το πρώτο θύμα του κρατικού χρέους στην Ευρωζώνη ήταν η Ελλάδα. Δεν έχει σημασία πόσο χρωστάς, αλλά αν μπορείς να δανείζεσαι με λογικά επιτόκια για να εξυπηρετείς το χρέος σου.
Αυτό σημαίνει πόσο φερέγγυος είσαι, πόσα παράγεις και πόσα ξοδεύεις. Μια μικρή διαλυμένη χώρα, ένα κράτος παράλυτο με μεγάλη φοροδιαφυγή και υψηλή διαφθορά, με μηδενική ανάπτυξη, πού θα στηρίξει την αξιοπιστία της ώστε να αντιμετωπίσει τις θανάσιμες αγορές; Η μόνη λύση να κρατηθούμε ήταν να ενταχθούμε κάτω από την ομπρέλα αξιόπιστης οικονομικής δύναμης. Η ένταξή μας στην ΟΝΕ ήταν έργο του πιο’ μισητού πολιτικού. Σήμερα οι διώχτες του τρέχουν πανικόβλητοι να διασώσουν το έργο του…
Βιβλιογραφία. SIMON HIX.
Πολιτική Ε.Ε. επιμέλεια Ε. Μαριά].