Έχουν περάσει οκτώ ημέρες από την εκδήλωση των καταστροφικών πυρκαγιών στην ανατολική Αττική και ο αιματηρός κύκλος που διέγραψαν οι «αδηφάγες» φλόγες με τις δραματικές συνέπειες καθημερινά διευρύνεται.
Δεν έχει κλείσει ο κύκλος γιατί ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί ο τελικός απολογισμός για τον αριθμό των θυμάτων και της τύχης των δεκάδων αγνοουμένων που μέχρι και σήμερα παραμένει αδιευκρίνιστος.
Δεν πρόκειται να σχολιάσουμε τα γεγονότα αναπαράγοντας τα φρικιαστικά περιστατικά από τα ρεπορτάζ των μέσων μαζικής ενημέρωσης, απλά θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις σε αιωρούμενα αναπάντητα ή μη ερωτηματικά, που τέθηκαν τις τελευταίες ημέρες, έχοντας συναίσθηση των ευθυνών μας ως εκπρόσωποι ενός μέρους της Πολιτικής Προστασίας του τόπου μας.
Χρήσιμο θεωρούμε να υπενθυμίσουμε ότι Πολιτική Προστασία είναι το σύνολο των ενεργειών και των δράσεων όλων των αρμόδιων φορέων της Πολιτείας για την αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών και φυσικών φαινομένων, καθώς και των επιπτώσεων που προέρχονται από την εκδήλωσή τους.
Σ’ αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινούνται τα έργα, οι δράσεις, τα μέτρα πρόληψης, ετοιμότητας και καταστολής, που εφαρμόζονται στη χώρα μας για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, από τις αρμόδιες υπηρεσίες και τους δημόσιους οργανισμούς.
Πρόληψη, ετοιμότητα, καταστολή είναι οι βασικοί άξονες που πρέπει να τηρούνται με οργανωτικότητα και υπευθυνότητα για να έχουμε αξιόπιστη και αποτελεσματική Πολιτική Προστασία.
Ποιος από τους τρεις παραπάνω βασικούς τομείς δεν λειτούργησε σωστά, ώστε η καταστροφική πυρκαγιά στην ανατολική Αττική να εξελιχθεί σε τραγωδία;
Πρώτη παρατήρηση είναι ότι το φαινόμενο εκδήλωσης της πυρκαγιάς αυτής δεν είχε όμοιό του σε κατοικημένη περιοχή μέχρι σήμερα. Όλα τα στοιχεία της φύσης συνωμότησαν, ενώθηκαν και δημιούργησαν όλα τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν την πλέον ακραία και επικίνδυνη πυρκαγιά που γνώρισε ο τόπος και καμιά Πολιτική Προστασία δεν θα μπορούσε να την αντιμετωπίσει. Όμως αυτό δεν πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία γιατί η Πολιτική Προστασία με βάση την πραγματική της έννοια δεν πρέπει ποτέ «να σηκώσει τα χέρια ψηλά».
Δεύτερη παρατήρηση είναι ότι η καταστροφή που συνέβη σε αυτές τις ιδιαιτέρου φυσικού κάλους περιοχές, λογικά ήταν αναμενόμενη. Η παραβίαση των νόμων της φύσης, της χωροταξίας, του οικισμού και του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο, οδηγεί μοιραία στην εκδίκηση της φύσης με τα γνωστά αποτελέσματα. Το πευκοδάσος εκδικήθηκε τους νόμιμους ή παράνομους «οικιστές» και η Πολιτεία για την αδιαφορία πληρώνει το δικό της τίμημα.
Τρίτη παρατήρηση είναι ότι στον τομέα της ετοιμότητας και καταστολής δεν υπήρξαν σοβαρά λάθη αδυναμίας ή παράλειψης. Κυρίως για τις δυνάμεις της Πυροσβεστικής και των εθελοντικών ομάδων που σε αυτή την περίπτωση έδωσαν άνιση μάχη με το φαινόμενο.
Η τελευταία παρατήρηση και η πιο σημαντική βγαίνει εκ του αποτελέσματος.
Με βάση τα δεδομένα με τον μεγάλο αριθμό των ανθρώπινων απωλειών, αποδεικνύεται ότι στη συγκεκριμένη καταστροφή δεν εφαρμόστηκε από τους αρμοδίους η έσχατη δράση της Πολιτικής Προστασίας για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των πολιτών της πληγείσας περιοχής.
Παράδειγμα για τη συγκεκριμένη περίπτωση αποτελεί η επιτυχημένη απόφαση του Δήμου Αθηναίων, για την απομάκρυνση των παιδιών από την κατασκήνωση στον Άγιο Ανδρέα.
Δεν γνωρίζουμε εάν έγινε η σχετική πρόταση απομάκρυνσης από τον αρμόδιο Αξιωματικό της Πυροσβεστικής, αλλά σε κάθε περίπτωση η απόφαση απομάκρυνσης των κατοίκων έπρεπε να εκδοθεί από τον αρμόδιο Περιφερειάρχη.
Είναι βέβαιο ότι η έκδοσή της και η άμεση κοινοποίησή της θα λειτουργούσε θετικά, μεταδίδοντας το αίσθημα του κινδύνου και οι απώλειες στις ανθρώπινες ζωές θα ήταν λιγότερες.
Αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος που κόστισε ακριβά και η έλλειψη ενημέρωσης του κόσμου για τον επερχόμενο κίνδυνο, που, όπως αποδεικνύεται, δεν έγινε σωστά η εκτίμησή του.
Η ώρα μηδέν για την Πολιτική Προστασία του τόπου έφθασε, και το μόνο που απομένει είναι η εκπόνηση ενός νέου ολοκληρωμένου προγράμματος δράσης για τη χωροταξία, τη δόμηση και την πυροπροστασία με την ελπίδα τα θύματα της φονικής πυρκαγιάς να είναι οι τελευταίοι άνθρωποι που χάνονται άδικα σ’ αυτόν τον τόπο.