Η λέξη «εντροπία» για πολλούς από τους αναγνώστες του άρθρου αυτού μπορεί να είναι άγνωστη, για άλλους να είναι μεν γνωστή από τα θρανία του σχολείου ή του πανεπιστημίου, αλλά να μην θυμούνται την σημασία της.
Η εντροπία διέπει το σύμπαν ολόκληρο, άντε τώρα μια λέξη τέτοιας τεράστιας σημασίας να την εκφράσεις εκλαϊκευμένα με λίγες απλές λέξεις και να την συσχετίσεις με την πολιτική.
Θα το αποτολμήσω όμως. Αν τα καταφέρω να σας εξηγήσω την έννοιά της με απλά λόγια και παραδείγματα τότε θα σας είναι περιττό να διαβάσετε το υπόλοιπο άρθρο γιατί από τον τίτλο του και μόνο θα φανταστείτε και το περιεχόμενό του. Να το διαβάσετε όμως, γιατί έχει τεράστια σημασία.
Κατ’ αρχήν λέω ότι η λέξη αυτή που χρησιμοποιείται από όλο τον επιστημονικό κόσμο διεθνώς είναι ελληνική και δεν έχει καμιά σχέση με τη λέξη ντροπή δηλαδή την αιδώ, (αχ αυτές οι ελληνικές λέξεις, κυρίες και κύριοι Ευρωπαίοι αν σας έλειπαν…) και σημαίνει τροπή με την έννοια του μετασχηματισμού και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Rudolph Clausius σε ένα σύγγραμμά του στο οποίο συνόψιζε τα αποτελέσματα της τότε επιστήμης στις παρακάτω δύο επιγραμματικές εκφράσεις πλήρεις περιεχομένου:
α) στο σύμπαν η ενέργεια διατηρείται
β) στο σύμπαν η εντροπία τείνει στο μέγιστο.
Η αταξία είναι πιο πιθανή της τάξης, το πέρασμα αυτό από την τάξη στην αταξία αποτελεί την ενστικτώδη τάση κάθε φαινομένου και ανθρώπινης ενέργειας. Η εντροπία είναι ακριβώς το μέγεθος της αταξίας ενός φυσικού, κοινωνικού ή πολιτικού συστήματος το οποίο συνδέεται με την διαρθρωτική και λειτουργική αποδιοργάνωσή του.
Η εντροπία ενός συστήματος είναι δυνατόν να ελαττωθεί μόνο αν του δοθεί ενέργεια από έξω. Ένα κράτος στο οποίο υπάρχει πάντοτε μεγάλη αταξία και επομένως δημιούργησε μεγάλη εντροπία μπορεί να την μειώσει, μπορεί να συνέλθει μόνο αν του δοθεί ενέργεια από έξω.
Όταν λέμε ενέργεια, δεν εννοώ βέβαια μόνο σε κιλοβατώρες αλλά και σε χρήμα. Θυμάμαι να λέω πάντοτε το παρακάτω παράδειγμα στους φοιτητές μου: μπαίνω στο δωμάτιο ενός φοιτητή και βλέπω ρούχα πεταμένα εδώ και εκεί, βιβλία ανακατεμένα, πιάτα άπλυτα.
Μπορώ σ’ αυτή την περίπτωση να πω ότι το δωμάτιό σου έχει μεγάλη εντροπία. Βάλε λίγη τάξη για να μειώσεις την εντροπία του δωματίου σου.
Στην κοινωνική οργάνωση ενός κράτους θα ήταν αναγκαίο να προεξάρχει η πολιτική της οικονομίας ή πάντως των άλλων συντελεστών που χαρακτηρίζουν τη δυναμική των κοινωνιών. Αυτός ο ιδεολογικός και μορφωτικός σχεδιασμός έχει ανάγκη από επακριβείς, σχολαστικές και επαναλαμβανόμενες προδιαγραφές επειδή η έννοια της «πολιτικής» απόκτησε πολλές σημασίες ανάλογα με την οπτική γωνία από την οποία την εξετάζομε.
Επομένως, την ίδια στιγμή κατά την οποία επιβεβαιώνομε διαλεκτικά ότι η «πολιτική» είναι συγχρόνως επιστήμη και τέχνη διακυβέρνησης, και μάλιστα καλής διακυβέρνησης για το συμφέρον μιας χώρας που, αν είναι οργανωμένη με δημοκρατικές διαδικασίες έχει εξουσιοδοτήσει σε άλλους – τους λεγόμενους πολιτικούς- τις βασικές επιλογές του να ζούμε από κοινού.
Πρέπει να σημειώσουμε επίσης ότι στην Ελλάδα η «πολιτική» δημιούργησε τους «πολιτικάντηδες», δηλαδή εκείνη την τάξη ορισμένων, όχι όλων ευτυχώς, μηχανορράφων που έγιναν πολιτικοί από φιλοδοξία και συμφέρον, που υπεδείχθησαν άπληστοι, διψασμένοι, πεινασμένοι για δόξα και χρήμα, αγύρτες και τσαρλατάνοι της πολιτικής, ακατάρτιστοι και αλαζονικοί που ερμηνεύουν την «πολιτική» κατά την προσωπική τους άποψη, των προσωπικών τους συμφερόντων και της ανάλογης πολιτικής τους πελατείας.
Αυτή είναι η πραγματικότητα στην οποίαν μας έχουν βυθίσει ορισμένοι από τους πολιτικούς, ευτυχώς επαναλαμβάνω όχι όλοι, που εξ αιτίας τους όμως η κοινή έννοια της λέξης «πολιτική» προκαλεί πλέον στον κόσμο μια αίσθηση ενόχλησης, απόρριψης, αθλιότητας, αναγούλας και αποτροπιασμού.
Μάλιστα, ας το πούμε καθαρά, η λεγόμενη «πολιτική δραστηριότητα» των κομμάτων έχει δημιουργήσει εκείνο που κοινωνιολογικά ονομάζεται μια «εντροπία», δηλαδή μια αταξία, ένα χάος, μια ενεργειακή σπατάλη, μια δαπάνη ενέργειας που δεν παράγει τίποτα.
Οι λεγόμενοι πολιτικοί όπως και οι λεγόμενοι συνδικαλιστές ίσως δεν το αντιλαμβάνονται, όμως ο απλός κόσμος τους βλέπει από την τηλεόραση να απασχολούνται με συνεδριάσεις, συμβούλια και συνέδρια, όπως επίσης όλο και πιο πολύ σε ανώφελες συζητήσεις στην τηλεόραση κάθε μέρα, πρωί και βράδυ, υποκριτικά συντετριμμένοι, για τις θυσίες του κάνει ο λαός.
Ποιες θυσίες κάνει ο λαός; Ο λαός δεν θέλει να κάνει καμιά από αυτές τις αιματηρές θυσίες γιατί προφανώς δεν φταίει για το πώς κατάντησε η Ελλάδα, εσείς οι πολιτικοί τον αναγκάζετε να τις κάνει.
Ο κόσμος που τους βλέπει να μιλούν να ακούν ο ένας τον άλλο, να συγκρίνονται μεταξύ τους σκέφτεται μόνο ένα πράγμα: ενώ εμείς εργαζόμαστε και ζούμε σε όποιες δουλειές απέμειναν με όποιους επαχθείς όρους, με όποιους μισθούς και συντάξεις απέμειναν, και τρέχουμε αλλόφρονες από εφορίες σε τράπεζες για να πληρώσουμε φόρους, χαράτσια και δυσβάστακτα δάνεια, προβληματιζόμενοι πως θα βοηθήσουμε τα άνεργα παιδιά μας και τον γείτονά μας, πως θα ζητιανέψουμε αύριο ένα πιάτο φαγητό από τα συσσίτια της εκκλησίας, και αντιμετωπίζομε τα ανυπέρβλητα καθημερινά προβλήματα, εκείνοι αφιερώνουν το χρόνο τους, με τα στομάχια τους κορεσμένα με χοληστερίνη, σε ανώφελες συζητήσεις.
Όμως όλα τα ανώφελα πράγματα καταντούν ζημιογόνα, όπως δυστυχώς σε εμάς συμβαίνει σ’ αυτές τις δραματικές και δύσκολες μέρες που ζούμε.
Επομένως, ορισμένοι πολιτικοί, όχι όλοι επαναλαμβάνω, κατάντησαν την πολιτική ως ένα πρακτορείο παρασιτισμού, ως ένα μηχανισμό μυσταγωγικών, τελετουργικών, διεστραμμένων και επικίνδυνων ενεργειών που έχουν τον ναό τους μέσα σε ένα ιστορικό κτίριο όπου η πολιτική εντροπία φθάνει ήδη στα ύψη του ανώφελου, του ανίκανου, του αναποτελεσματικού.
Ευρισκόμαστε στο κέντρο ενός τυφώνα, δηλαδή σε ένα περιβάλλον φαινομενικά ήρεμο, που κινδυνεύει να μας συμπαρασύρει στο γενεσιουργό του επίπεδο, όπου θα νιώσουμε όλη του τη σφοδρότητα, και όμως εκείνοι, οι θιασώτες της πολιτικής, είναι προσκολλημένοι, μαρμαρωμένοι στις αλχημείες των τροπολογιών, στα ημερολόγια των επιτροπών, στη μελέτη συνταγών και σωστικών αλγορίθμων που αλλοίμονο, τώρα πια δεν υπάρχουν!
Αυτός εδώ ο προβληματισμός μου, που νιώθω υποχρεωμένος να τον μεταδώσω, δεν θα είναι καλοδεχούμενος σε κανένα πολιτικό περιβάλλον και αυτό επειδή τώρα πια η απόσταση μεταξύ των και του λαού, του λαού που υποφέρει ακόμη υπερβολικά υπομονετικά, έχει πάρει αστρονομικές, πλην όμως πραγματικές, πεπερασμένες, με την μαθηματική έννοια της λέξης, αποστάσεις.
Απομένει μόνο να ελπίζομε ότι εκείνο το Μπλά – Μπλά τους θα πάρει τη μορφή τάξης και ρυθμό ευχάριστου εμβατηρίου που θα αναγγέλλει την πολιτική τους βελτίωση.
Μόνο έτσι θα μπορέσομε να ξαναδούμε να λάμπουν πάλι τα αστέρια στον ουρανό.
Ο Βασίλης Μιχ. Χατζηγιάννης είναι δρ. μηχανολόγος – ηλεκτρολόγος μηχανικός, ομότιμος καθηγητής Μηχανικής των Ρευστών και Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας