Οι όροι «πλειοψηφία και μειοψηφία» είναι επινόηση της αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας, προκειμένου να δοθεί λύση στο πρόβλημα της αδυναμίας ομόφωνης απόφασης, από ένα σύνολο ανθρώπων.
Ομόφωνη απόφαση, η οποία με στατιστική νομοτέλεια, έχει πολύ μικρή πιθανότητα να επιτευχθεί και κατά κοινή παραδοχή είναι αδύνατη πρακτικά. Στο πρόβλημα έδωσε λειτουργική λύση, η Αθηναϊκή Δημοκρατία ορίζοντας αξιωματικά, ότι ομόφωνη απόφαση του συνόλου θεωρείται η απόφαση της πλειοψηφίας. Λύση, γνωστή ως Αρχή της πλειοψηφίας, η οποία σήμερα εφαρμόζεται απαξιωμένη και επιλεκτικά από την Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία.
Στην επιστήμη των μαθηματικών, η αριθμητική παράσταση 50%+1 δηλώνει το αυτονόητο, μία μονάδα προστιθέμενη στο μισό ενός συνόλου αναδεικνύει το μείζον, πλειοψηφία και ορίζει το έλασσον τη μειοψηφία. Το σημαινόμενο της αριθμητικής παράστασης ως αυτονόητο αποτελεί αξίωμα, δηλαδή πρόταση καθολικής αποδοχής, η οποία χρησιμοποιείται ως αρχή για το συμπέρασμα άλλων λογικών προτάσεων.
Το αξίωμα ωστόσο, όσο παράδοξο και αν ακούγεται δεν ισχύει στην πολιτική, γιατί οι όροι πλειοψηφία και μειοψηφία ως έννοιες με πολιτικό περιεχόμενο ερμηνεύονται και αξιοποιούνται πολιτικά, δηλαδή με πολιτικές αποφάσεις.
Στην ανάγκη δήθεν της λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών αρχών και αξιών, αλλά στην πραγματικότητα για την επίτευξη κομματικών στόχων και επιδιώξεων, το πολιτικό σύστημα, με ένα κακέκτυπο της λύσης της αρχαίας Αθηναϊκής Δημοκρατίας, ορίζει πλειοψηφία και ποσοστά κάτω του 50%+1, επικαλούμενο τους ισχυρισμούς των υποστηρικτών της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, ότι λειτουργία αληθινής δημοκρατίας πλειοψηφικού ποσοστού 50%+1 είναι πρακτικά ανέφικτη.
Ισχυρισμοί, τους οποίους απορρίπτουν οι υποστηρικτές της ψηφιακής άμεσης δημοκρατίας, που διατείνονται ότι πιστεύουν στον ορθολογισμό, στην αποτελεσματικότητα και στην ηθική της πλειοψηφικής αρχής του 50%+1 και επιμένουν στο εφικτό της σε κάθε χώρα, μέσα από τις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας του σήμερα και της πλασμονικής του αύριο, ανεξάρτητα από την έκταση και τον πληθυσμό της χώρας.
Λόγοι αντικειμενικότητας επιβάλλουν την παραδοχή, ότι εξαιρουμένων των δικτατορικών, ναζιστικών, φασιστικών και κομμουνιστικών καθεστώτων, καμιά κυβερνητική πλειοψηφία δεν επιτυγχάνεται με πλειοψηφικό ποσοστό 50%+1 του εκλογικού σώματος, αλλά με μειοψηφικό ποσοστό, το οποίο κάθε φορά καθορίζει εκλογικός νόμος, ο οποίος κατά κανόνα ικανοποιεί τις κομματικο-πολιτικές σκοπιμότητες.
Σήμερα, η αρχή της πλειοψηφίας 50%+1 εφαρμόζεται στη λήψη συλλογικών αποφάσεων της Βουλής, των πολιτικών κομμάτων, των αυτοδιοικητικών αρχών, των διοικητικών συμβουλίων επιχειρήσεων και των συνδικαλιστικών ενώσεων.
Ο σημαντικότερος λόγος του ανέφικτου λειτουργίας δημοκρατίας πλειοψηφικού ποσοστού 50%+1 είναι οι αντιδράσεις του πολιτικού κατεστημένου, τα συμφέροντα του οποίου αναμφίβολα διακυβεύονται. Όπως υποστηρίζει ο Αμερικανός φιλόσοφος-ιστορικός Will Durant, το πολιτικό κατεστημένο είναι μια ενωμένη μειοψηφία, που επιβάλλεται σε μια διαιρεμένη πλειοψηφία, που διαμορφώνουν οι ίδιες οι συνιστώσες του πολιτικού συστήματος (πολιτικά κόμματα, ιδεολογικά μορφώματα και τάσεις).
Η άποψη του Αμερικανού φιλοσόφου-ιστορικού αμφισβητεί και ανατρέπει δομικά στερεότυπα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας γιατί, το πολιτικό κατεστημένο, μια ενωμένη ή όχι μειοψηφία, στην πραγματικότητα απαιτεί μια διαιρεμένη ή όχι πλειοψηφία (εκλογικό σώμα) να πειθαρχήσει ετσιθελικά σε δίκαιο, το οποίο δεν αναγνωρίζεται στις μειοψηφίες και δεν επιτάσσει κανένας Συνταγματικός χάρτης.
Η πραγματικότητα την οποία διαμορφώνουν σήμερα οι κανόνες της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και τα συμφέροντα του πολιτικού κατεστημένου επιβεβαιώνουν τις απόψεις του Αμερικανού ιστορικού και φιλοσόφου.
Ως πολιτικοί όροι η πλειοψηφία και μειοψηφία αποτελούν πυλώνες και βασικές αρχές λειτουργίας της Δημοκρατίας με ρόλους διακριτούς. Η πλειοψηφία ασκώντας την εξουσία αποφασίζει και η μειοψηφία ελέγχει ασκώντας κριτική των αποφάσεων και των πεπραγμένων της πλειοψηφίας. Ρόλοι απόλυτα διακριτοί και συνυφασμένοι με την υπευθυνότητα, που πρέπει να χαρακτηρίζει όσους ασχολούνται με τα κοινά, που κανένας δεν είναι ανεύθυνος, όπως επισημαίνει ο Αισχίνης στο απόσπασμα:
«Εν γαρ ταύτη τη πόλει, ούτως αρχαία ούση και τηλικαύτη το μέγεθος ουδείς εστιν ανυπεύθυνος των και οπωσούν προς τα κοινά προσεληλυθόντων».
Ο Γάλλος φιλόσοφος Albert Camus, που θεωρεί Δημοκρατία όχι την εξουσία της πλειοψηφίας, αλλά την υπεράσπιση της μειοψηφίας, υποστηρίζει ότι βασικό στοιχείο της νομιμοποίησης μιας διαδικασίας ή μιας πολιτικής απόφασης, είναι το δίκαιο της πλειοψηφίας.
Η πλειοψηφία, έχει τη δύναμη της επιβολής. Όχι όμως πάντα το δίκαιο και την αλήθεια, γιατί η δύναμη της πλειοψηφίας ως ποσοτικό μέγεθος (αριθμός) μπορεί να καταγραφεί, ενώ το δίκαιο και η αλήθεια, ως κοινωνικές αξίες δεν επιδέχονται αντικειμενική μέτρηση. Η πλειοψηφία, υποστηρίζει και ο Γερμανός ιστορικός Friedrich Schiller, δεν μπορεί να είναι κριτήριο δικαιοσύνης.
Στις πολιτικές αντιπαραθέσεις είναι συχνή η μομφή εναντίον της πλειοψηφίας για παραβίαση δικαιωμάτων της μειοψηφίας. Αποτελεί αναντίρρητα, κατάκτηση του δικαιϊκού μας συστήματος η προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κυβερνητική πλειοψηφία.
Για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων της μειοψηφίας και την αποτροπή υπερβολών της κυβερνητικής πλειοψηφίας έχουν προβλεφθεί στον Συνταγματικό χάρτη διατάξεις, που δεν επιτρέπουν σε οποιαδήποτε κυβερνητική πλειοψηφία να παραβιάσει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Δικαιώματα των οποίων ο σεβασμός αναδεικνύει και το μεγαλείο της δημοκρατίας, όταν η αρχή της πλειοψηφίας, θεμελιώδης αρχή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, υποτάσσεται στους νόμους που προστατεύουν ευαίσθητα συνειδησιακά θέματα του ανθρώπου.
Άλλωστε, η αρχή της πλειοψηφίας νοείται ως δημοκρατική αρχή σε μια διαλεκτική σχέση με την προστασία της μειοψηφίας. Διαλεκτική σχέση την οποία διασφαλίζουν διαδικασίες που τελούν υπό το καθεστώς ισότητας και ελευθερίας. Ισότητα, που αποτελεί το πιο διακηρυγμένο ιδανικό του σύγχρονου ανθρώπου, και Ελευθερία, που αφορά στο δικαίωμα κάθε πολίτη να αυτοκαθορίζεται.
Ο Αμερικανός εκδότης Larry Flynt αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η αρχή της πλειοψηφίας ισχύει μόνο αν παίρνεις υπόψη σου τα ατομικά δικαιώματα. Γιατί δεν μπορείς να βάλεις πέντε λύκους και ένα πρόβατο να ψηφίσουν τι θα φάνε για δείπνο».
Ιστορικά γεγονότα από την εποχή της Αθηναϊκής δημοκρατίας βεβαιώνουν ότι οι πλειοψηφίες είναι που πυροδότησαν καταλυτικές αλλαγές στο πολιτικο-κοινωνικό τοπίο αλλά και εθνικές καταστροφές (Σικελική εκστρατεία, Μικρασιατική περιπέτεια και καταστροφή) που δεν μπορούν οι πρώτες να αποτελούν τους διθυράμβους της πλειοψηφίας και οι δεύτερες την ενοχοποίηση της μειοψηφίας, ο ρόλος της οποίας καταγράφεται άλλοτε θετικός και δημιουργικός και άλλοτε αρνητικός και ανεύθυνος.
Η ενοχοποίηση της μειοψηφίας αποδομεί ένα βασικό και θεμελιώδη πυλώνα της Δημοκρατίας και οι θριαμβολογίες της κυβερνητικής πλειοψηφίας με περισσή οίηση για το εκλογικό αποτέλεσμα 41% στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου 2023, κηλιδώνουν τη λειτουργία του Δημοκρατικού πολιτεύματος και τον βασικό πυρήνα της πολιτικής.
e-mail: [email protected]